دکتر عباس صاحب قدم لطفی، با اشاره به تاکیدات مقام معظم رهبری مبنی بر توجه بیشتر به عرصه‌های بیوتکنولوژی در کشور و تاکید همه مسئولان نظام بر این دانش، ابراز امیدواری کرد که با ادامه این روند سرمایه‌گذاری مناسبی در این عرصه انجام شود.
وی، سرمایه گذاری در عرصه فناوری‌های نو را خطرپذیر اما توام با ارزش افزوده بسیاری دانست و گفت: در این زمینه هم اکنون تمامی تلاش‌ها در جهت تنظیم سند زیست فناوری متبلور شده و همه دستگاه‌های اجرایی کشور نیز با حمایت‌های صورت گرفته از سوی مسئولان کشور، برنامه‌های خود را حول این محور متمرکز کرده‌اند.
رئیس پژوهشگاه ملی مهندسی ژنتیک و زیست فناوری افزود: در حال حاضر همه دستگاه‌های مسئول و بخش‌های مرتبط با حوزه بیوتکنولوژی، حمایت‌های خود را در قالب پشتیبانی از دومین نشست تبادل فناوری، مبادله فناوری‌ها و برقراری تعامل میان سرمایه‌گذاران و اندیشمندان حوزه زیست فناوری اعلام کرده‌اند که امید می‌رود با اهتمام لازم بر فعالیت‌های حمایتی اعلام شده مطابق با برنامه چهارم توسعه، بتوان نقش مؤثری را در زمینه فناوری‌های نو و به ویژه زیست فناوری ایفا کرد و بتوان به هدف سند چشم‌انداز بیست ساله کشور و تبدیل‌شدن به قطب اول علمی منطقه رسید.
سند بی برنامه
معاون غذا و داروی وزارت بهداشت در این نشست گفت: با اینکه چند سال از تصویب سند توسعه زیست فناوری کشور می‌گذرد، اما هنوز این سند مهم به برنامه جدی تبدیل نشده و بودجه درخواستی در حوزه زیست فناوری با وجود اهمیت این فناوری، نادیده گرفته می‌شود.
دکتر رسول دیناروند افزود: توسعه علمی کشور در سال‌های اخیر با هدایت و رهنمودهای مقام معظم رهبری ، جدی‌تر از پیش در حال پیگیری بوده و رشد آن چشم‌گیر است، به طوری که این موضوع در شماره‌های اخیر مجلات معتبر علمی دنیا از جمله «نیچر» دیده می‌شود.
وی در ادامه تصریح کرد: محققان ایرانی می‌دانند که توسعه علمی، توسعه ریشه‌دار است و این حرکت، حرکتی کوتاه‌مدت و مقطعی نیست و در مسیر درستی رو به جلو گام برمی‌دارد.
دیناروند در ادامه با اشاره به اینکه اعتبارات درخواستی در زمینه زیست فناوری نادیده گرفته شده است، گفت: اما این موضوع مانعی برای رشد این علم نبوده و در وزارت بهداشت نیز فعالیت‌های برنامه‌ریزی شده در حال به ثمر نشستن است.
به گفته وی، فعالیت‌های بیوتکنولوژی و دارویی ایران با جدیت در حال پیگیری است، به طوری که اقدامات عملی برای تولید10 فرآورده در حال اجراست و 4 فرآورده نیز وارد بازار تجاری شده است.
معاون غذا و داروی وزارت بهداشت اظهار داشت: برخی از بیماری‌ها نظیر تالاسمی بار جدی برای کشور دارد که با پیشرفت علمی دانشمندان ایرانی در این زمینه، جایگاه ایران در مدیریت کنترل و پیشگیری بیماری تالاسمی بالاتر از کشورهای منطقه و در حد کشورهای سطح اول دنیاست.
وی در خصوص دیگر اقدامات صورت گرفته در وزارت بهداشت گفت: در مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت در زمینه تشخیص پیش از تولد بیماری‌ها، بیماری‌های ژنتیکی، تهیه زیرساخت‌های مورد نیاز برای درمان بیماری‌ها و بانک‌های ویروسی، میکروبی و ژنی، اقدامات زیادی صورت گرفته، به طوری که تاکنون 250 رده سلولی کمیاب تشکیل شده، اما در زمینه روش‌های فارماکوپ برای فرآورده‌های بیولوژیک، فعالیت کمتری صورت گرفته که تصمیم به تکمیل این روش‌ها داریم.
دیناروند در ادامه یادآور شد: در دنیا برای تهیه فرآورده‌های نوترکیب نظیر منوکلونال آنتی‌بادی‌ها در حدود 20میلیارد دلار برای شش فرآورده هزینه شده که این امر انقلابی در علم پزشکی ایجاد کرده و در ایران نیز 2میلیون دلار برای توسعه زیرساخت‌های بیوتکنولوژی و نانوتکنولوژی سرمایه‌گذاری شده است.
بخشی‌نگری، سهم‌خواهی و ناهماهنگی معاون علوم زیستی دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری نیز در ادامه این نشست از بخشی‌نگری، سهم‌خواهی و ناهماهنگی به سه آفت تهدید کننده سند ملی زیست فناوری یاد کرد و گفت: این آفات می‌تواند شرایطی را که برای کمیسیون بیوتکنولوژی رخ داد، برای شورای عالی زیست فناوری به دنبال داشته باشد.
دکتر مجید معنوی با تاکید بر اینکه ظرفیت‌های مورد توجه در سند ملی زیست فناوری فرصت مناسبی برای توسعه همگون در این عرصه است، اظهار داشت: در باور مسئولان و مردم باید این امر تجلی پیدا کند که فناوری‌های نوین منجر به تحقق محورهایی نظیر ارتقای سطح درآمد جامعه، ایجاد اشتغال، صرفه‌جویی ارزی و گسترش دامنه صادرات غیرنفتی خواهد شد.
به گفته وی، استفاده از دانش برای ارتقای سطح رفاه جامعه، از جمله اهداف اساسی همه تلاش‌هایی است که محققان در عرصه تحقیق و یا افرادی که در عرصه حمایت و سرمایه‌گذاری، برنامه‌ریزی و سیاستگذاری دنبال می‌کنند.
معنوی افزود: این نشست موجب شده تا تمام دست‌اندرکاران این عرصه، نگاهی به خروجی فعالیت‌های خود داشته باشند و در ترسیم ادامه مسیر از آن بهره ببرند، علاوه برآن موضوعات نشست شرایط توسعه بیوتکنولوژی در کشور را فراهم می‌کند.
دبیر دومین نشست تبادل فناوری با موضوع زیست فناوری پزشکی اضافه کرد: در حالی که توسعه فضای رقابتی منجر به افزایش کیفیت و کاهش قیمت در نظام تولید می‌شود و در این برهه و زمان به دلیل تقویت حرکت‌های نوپا و بهره‌مندی بهینه از منابع باید از رقابت در محصول پرهیز کنیم، ولی رقابت در تکنیک ما را در حصول نتیجه‌ای که در نظر داریم کمک خواهد کرد.
معاون علوم زیستی دفتر همکاری‌های فناوری ریاست جمهوری با اشاره به تحولات منطقه در حوزه بیوتکنولوژی گفت: با توجه به جایگا‌هی که برای کشور در سطح منطقه آسیای جنوب غربی ترسیم شده و انتظار بر حق جایگاه نخست در سطح منطقه، ضرورت توجه درخور و شایسته را در این خصوص نیاز دارد و نباید غافل شویم که در حاشیه خلیج‌فارس چه سرمایه‌گذاری‌ها و مشارکت‌هایی در شرف شکل‌گیری است.
وی در ادامه خاطرنشان کرد: علاوه بر کاربردهای بیوتکنولوژی در حوزه تشخیص، حوزه پیشگیری و درمان هم باید مورد توجه قرار گیرد. صنعت دارویی کشور باید در سطح منطقه نه تنها تامین‌کننده نیازهای داخلی باشد، بلکه باید بازار مصرف کشورهای همجوار را نیز هدف‌گذاری کند.
معنوی افزود: محور دیگری که باید به آن توجه ویژه‌ای معطوف داشت رویکرد انحصارگرایانه است که غرب و شرکت‌های بازیگردان در پیش گرفته‌اند، خرید بسیاری از شرکت‌ها که در برخی موارد مصادیق آن را در اجرای پروژه‌های کشوری نیز داشته‌ایم از آن جمله است و برای شکستن این انحصار باید از فرصت‌ها استفاده کرد.
طرح‌های برگزیده زیست فناوری پزشکی
33 طرح داخلی و 7 طرح از کشورهای چین، هند، کره‌جنوبی و اوکراین به دبیرخانه دومین نشست تبادل فناوری با موضوع «زیست فناوری» ارسال شده بود که از بین این طرح‌ها، 10 طرح نامزد دریافت جایزه معرفی شدند و به 3 طرح برگزیده، جایزه سال زیست فناوری اهدا شد.
اسامی طرح‌های برگزیده بدین شرح است:
- رتبه اول، طرح تولید و تحقیق و توسعه پروتئین اینترفرون‌بتا a-1 انسانی نوترکیب برای مداوای بیماری ام‌اس، لوح تقدیر، جایزه ویژه زیست فناوری و 150 میلیون ریال.
- رتبه دوم، طرح ساخت فرمانتور آزمایشگاهی، لوح تقدیر، جایزه ویژه زیست فناوری و 80 میلیون ریال.
- رتبه سوم، طرح ساخت پوست زنده انسان متشکل از دو لایه دوم و اپیدروم روی داربستی زیست‌سازگار و تخریب‌پذیر، لوح تقدیر، جایزه ویژه زیست فناوری و 50 میلیون ریال.
