توزیع نان غنی شده بابرخی از مواد‌پروتئینی و ویتامینی از اوایل دی ماه امسال و بعد از چند ماه تاخیر از سوی وزارت بازرگانی بین 300 هزار دانش‌آموز مناطق 14 تا 20 تهران شروع شده و قرار است به‌طور یک روز در میان به‌عنوان میان‌وعده بین دانش‌آموزان این مدارس با هدف ترویج فرهنگ استفاده از مواد خوراکی مغذی و مقوی انجام شود.
این درحالی است که محتویات و مواد افزودنی به نان‌ها جهت هرچه غنی‌تر کردن آن گاهی موجب افت کیفیت و مزه نان شده و مصرف‌کنندگان رغبتی به استفاده از آن ندارند.
شاید هم کمبود بازرسین بهداشتی برای نظارت بر تولید‌کنندگان یا توزیع‌کنندگان نان قصه‌ای تکراری است که دوباره مطرح می‌شود.
این طرح تنها در مدارس تهران و بعضی از استان‌ها به‌صورت پایلوت در بین دانش‌آموزان اجرا می‌شود و محتویات این نان به‌علت اختلاف نظر کارشناسان بهداشت هنوز مشخص نیست و به‌علت هدفمند کردن یارانه‌ها نیز هنوز تعداد دفعات توزیع آن در بین دانش‌آموزان مشخص نشده است.
دکتر شیخ‌الاسلام، کارشناس تغذیه با انتقاد از اینکه در کشور ما مواد اصلی و مغذی را در ابتدای کار از نان مصرفی می‌گیریم و بعد با صرف هزینه‌های بسیار دوباره می‌خواهیم به نان اضافه کنیم آن هم بعد از اینکه مردم در اثر مصرف این نان‌ها دچار بیماری‌های گوناگونی می‌شوند، درخصوص تقویت نان می‌گوید: تقویت نان از 2 جنبه مورد بررسی قرار می‌گیرد:
۱ - افزودن مواد مغذی ضروری مانند سبوس که ضمن استخراج از بین رفته است.
۲ - جبران مواد مغذی که به هنگام پخت کاهش یافته‌اند.
آخرین بررسی‌های انجام شده توسط دفتر بهبود تغذیه جامعه نشان می‌دهد که کمبود آهن و کم خونی در مناطق مختلف کشور بسیار شایع است، به‌طوری که در حدود 40درصد کودکان 15 تا 23 ماهه، 18درصد کودکان 6 ساله، 18درصد نوجوانان دختر و پسر و 22 درصد زنان باردار در اقلیم‌های 11گانه کشور از کم‌خونی رنج می‌برند و کمبود آهن در حدود یک چهارم کودکان و نوجوانان و یک سوم زنان باردار کشور مشاهده شده است.
با توجه به اینکه حداقل 2میلیارد نفر از مردم جهان از کمبود آهن رنج می‌برند، در سال 1991 سازمان بهداشت جهانی برای کمبود 3 ریزمغذی اصلی (آهن، ید و ویتامین A) برنامه‌ریزی کرد و در نهایت پیشنهاد شد برای فائق آمدن بر کمبود گسترده ریزمغذی‌ها، باید 4راهبرد مهم در کنار هم مورد استفاده قرار بگیرند که عبارتند از مکمل یاری، غنیسازی مواد غذایی، آموزش تغذیه و اقدام‌های بهداشت عمومی که در سال‌های اخیر غنیسازی مواد غذایی نیز به‌عنوان یک راهبرد مؤ‌ثر و کارآمد، در نظر گرفته شد.
بهترین حامل، نان است
کارشناسان تغذیه معتقدند که بهترین حامل برای آهن در برنامه مذکور در کشور، نان است که غذای اصلی و عمده به شمار می‌رود؛ به‌طوری که بررسی‌های انجام شده توسط انستیتو تحقیقات تغذیه نشان می‌دهد، متوسط مصرف روزانه نان در حدود 320 گرم است و نان یک حامل مناسب برای غنیسازی با آهن در کشور در نظر گرفته شده است.
دکتر شیخ‌الاسلام، در مورد برنامه غنیسازی آرد می‌افزاید: آهن از جمله ریز مغذی‌هایی است که کمبود آن در سطح وسیع، به‌خصوص در کشورهای در حال توسعه مشاهده می‌شود. کمبود آهن، شایع‌ترین کمبود در میان ریزمغذی‌ها در جهان امروز است که زندگی میلیون‌ها نفر به ویژه زنان و کودکان و همچنین نوجوانان، مردان، بزرگسالان و سالمندان را تحت‌تأثیر قرار داده است.
وی ادامه می‌دهد: کم‌خونی و فقر آهن تهدیدی برای سلامتی مادران است و کاهش وزن هنگام تولد، کاهش مقاومت در برابر عفونت، ضعف تکامل‌شناختی و کاهش ظرفیت کار دخالت دارد.
وی در مورد غنیسازی مواد غذایی در ایران اظهار می‌دارد: در ایران کار غنیسازی، با افزودن ید به نمک از سال 69 آغاز شد و در حال حاضر دسترسی مردم کشور در تمام مناطق شهری و روستایی به نمک یددار فراهم شده است، به‌طوری که در حدود 95 درصد مردم از نمک یددار استفاده می‌کنند و میزان شیوع گواتر ناشی از کمبود ید، از حدود 70 درصد به 15درصد کاهش یافته است.
وی تأکید می‌کند: غنیسازی دارای اصول زیر است: متمرکز بودن تولید، فناوری ساده و ارزان، تغییرناپذیری خواص ظاهری مواد غذایی، پایداری محصول نهایی تولید شده و قابل اختلا‌ط بودن ریزمغذی و حامل.
