تحلیل‌گران درباره علل ریشه‌ای مناقشه گازی در اوراسیا دیدگاه‌های مختلفی مطرح می‌کنند. برخی بر این باورند که تنها محور اختلاف میان دو کشور تعهدات مالی اوکراین نیست. به باور این گروه در این بین نباید از چالش‌های ناشی از موضوع پیوستن اوکراین به ناتو چشم پوشی کرد. در واقع در حالی که پس از مناقشه دامنه دار گرجستان و روسیه در اوت گذشته که روابط مسکو با غرب به‌ویژه آمریکا را تحت‌تأثیر قرار داد، این نگرانی وجود دارد که روسیه اکنون به اوکراین چشم دوخته باشد و تلاش‌های اوکراین برای پیوستن به سازمان پیمان آتلانتیک شمالی ناتو، خشم روسیه را برانگیخته است.
از سوی دیگر براساس دیدگاه برخی از ناظران بین‌المللی، کاهش بهای جهانی نفت، روسیه را در تنگنای انتخاب گزینه‌های محدود قرارداده است و در این شرایط فرصت طلبی کی‌یف برای چانه زنی بر سر قیمت گاز موجب واکنش تند مسکو شده است. در حالی که بهای گاز صادراتی روسیه به اوکراین در سال 2008 برای هر هزار متر مکعب 179 دلار و 50 سنت بود و مقامات اوکراینی بهای 100 دلار را برای هر یک هزار متر مکعب گاز در سال 2009 از نظر اقتصادی منصفانه و مطابق با اصول قیمت‌گذاری جهانی می‌دانند، مقام‌های روسیه اعلام کردند که این رقم در سال جدید میلادی به 250 تا 300 دلار می‌رسد و قرارداد جدید گازی میان دو کشور در شرایطی منعقد می‌شود که کی‌یف بدهی‌های گذشته خود را که مربوط به 805 میلیون دلار برای ماه نوامبر، 862 میلیون دلار برای ماه دسامبر و 450 میلیون دلار دیرکرد پرداخت این تعهدات مالی است پرداخته باشد.
با این حال با وجود موانع یاد شده، تحلیل‌گران بر این باورند که با توجه به وابستگی اروپا به گاز روسیه که از مسیر اوکراین منتقل می‌شود و در شرایطی که این تنش‌ها همزمان با فصل زمستان است، فشار‌ها بر کی‌یف مضاعف شده و روسیه همچنان از قدرت مانور بیشتری برای اداره این تنش برخوردار است. این در حالی است که کاهش قابل ملاحظه قیمت نفت یکی از آثار مهم بحران اقتصادی جهان بر روسیه است و موجب شده است مسکو در حالی که به ذخایر ارزی 8 سال رونق اقتصادی ناشی از افزایش ارزش نفت چشم می‌دوزد، ضمن جست‌وجوی راه حلی برای ایجاد ثبات در بهای نفت و گاز در روند نزولی ارزش انرژی، به‌دنبال راهکاری برای کاهش صادرات منابع طبیعی این کشور نیز باشد. برخی مقامات روسی معتقدند که در شرایط اقتصادی کنونی یا قیمت نفت و گاز برخی حوزه‌ها را باید افزایش داد و یا باید برخی از حوزه‌های انرژی را غیرفعال کرد.
بدین ترتیب گفته می‌شود تولید نفت روسیه که در سال 2008 به 79/9 میلیون بشکه در روز رسیده بود و نسبت به سال 2007 چیزی حدود 8/0درصد کاهش داشت در سال جدید میلادی بیش از 3 تا 5 درصد دیگر کاهش بیابد. به‌زودی در سال 2009 به بعد سایر کشورهای آسیای مرکزی و قفقاز به بهره برداری از خطوط انتقال انرژی خود به اروپا دست می‌یابند و این مسئله موجب کاهش قدرت مانور روسیه با ابزار انرژی خواهد بود. از طرف دیگر با تکمیل و بهره برداری از خط لوله قزاقستان به چین در سال جدید میلادی، وابستگی انرژی چین به روسیه نیز کاهش خواهد یافت.
در حالی که پیش از این بین مقامات روسنفت و شرکت ملی نفت چین نیز درباره قیمت نفت اختلافاتی به‌وجود آمده بود و در نهایت روسای جمهور دو کشور به یک توافق موقت دست یافته بودند.
