چندی پیش دکتر عبدالله فضلعلی‌زاده، رئیس انجمن سرطان ایران با اشاره به روند رو به پیر شدن جمعیت کشور هشدار داد: تا 2 یا حداکثر 3 دهه آینده بیماری سرطان در ایران اپیدمی می‌شود.
اما به کار بردن واژه اپیدمی در مورد سرطان در حالی از زبان رئیس انجمن سرطان شنیده می‌شود که کارشناسان با غلط خواندن این امر، تاکید می‌کنند که ما هیچ وقت شاهد اپیدمی شدن این بیماری نخواهیم بود.
دکتر ایرج حریرچی، دانشیار انستیتو کانسر دانشگاه علوم پزشکی تهران در گفت‌وگو با همشهری و با اشاره به اینکه اصطلاحات پاندمیک (اپیدمی)، آندمیک، و پاندیک فقط در مورد بیماری‌های عفونی به کار می‌روند، معتقد است: این واژه‌ها برای بیماری سرطان به هیچ وجه مناسب نیستند.
اما بیماری سرطان در ایران به‌طور حتم تا 20 سال آینده روند رو به افزایشی خواهد داشت.
وی با بیان اینکه جمعیت ایران رو به پیری است و اکثر سرطان‌ها هم مخصوص دوران پیری هستند، ادامه می‌دهد: همچنین الگوی زندگی ایرانی‌ها به سمت الگوی کشورهای صنعتی سوق پیدا کرده و همین امر ریز فاکتورها و عوامل خطر سرطان را بالا برده است.
دکتر محمد اسماعیل اکبری، استاد دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی و رئیس انستیتو کانسر نیز با ارائه تعریفی از اپیدمی یک بیماری می‌گوید: اپیدمی یک بیماری چند تعریف دارد؛
یکی اینکه آن بیماری تا به حال ظاهر نشده باشد مثل آبله در جامعه ما و یا اینکه یک بیماری در حالی که در سایر کشورهای دنیا بوده، در یک جامعه خاص ظاهر نشده باشد.
وی نیز در ادامه خاطرنشان می‌کند: با توجه به اقدامات علمی که منجر به طولانی شدن عمر مبتلایان به بیماری سرطان می‌شود، تعداد کسانی که با سرطان زندگی خواهند کرد نیز بیشتر خواهد شد.
پیشرفت‌های تشخیصی و افزایش مبتلایان
در این میان دکتر پرویز دریایی، عضو هیات علمی دانشگاه علوم پزشکی ایران، دبیر علمی انجمن علمی جراحان عمومی ایران و رئیس درمانگاه انستیتو کانسر بیمارستان امام خمینی نیز با بیان اینکه به کار بردن واژه اپیدمی در مورد سرطان غلط است و در واقع هدف عمده ما در مورد بیماری سرطان غربالگری بیماران مبتلا به آن است، به همشهری می‌گوید: کاملا مشخص است که تا 30 سال دیگر امکانات تشخیصی این بیماری آن قدر بالا خواهد رفت که تشخیص آن را افزایش دهد.
به گفته دکتر دریایی در این شرایط هم مسلما شیوع سرطان خودش را بیشتر نشان می‌دهد؛ پس واژه اپیدمی در مورد این بیماری غلط است چون در این صورت باید انتظار داشته باشیم که اکثر مردم مبتلا به این بیماری خواهند شد.
افزایش مرگ و میر ناشی از سرطان
با این حال به گفته کارشناسان براساس تحقیقات سازمان جهانی بهداشت تا
15 سال آینده در خاورمیانه و به‌خصوص در کشور ما مرگ و میر ناشی از انواع سرطان‌ها 180 درصد افزایش خواهد یافت و این یعنی افزایش بروز بیماری سرطان.
این در حالی است که به گفته دکتر اکبری در 15 سال آینده تعداد سرطانی‌ها قطعا 3 برابر خواهد شد و این رقم بسیار بالایی است چون علاوه بر افزایش سن جامعه، برخورد بیشتر با عوامل خطر به‌ویژه از کودکی و نوجوانی به شروع این اتفاق دامن خواهند زد.
دکتر اکبری با بیان این عبارات ادامه می‌دهد: تعداد مصرف‌کنندگان دخانیات در حال حاضر7/14 درصد جامعه است که البته این رقم سیر صعودی خواهد داشت، بنابراین طبیعی است که تعداد موارد ابتلا به سرطان هم افزایش یابد.
علاوه بر این مصرف بیش از حد نمک، چربی، دخانیات، عدم‌تحرک و... از عواملی هستند که موجب افزایش موارد بروز سرطان در 2 یا 3 دهه آینده می‌شوند.
سرطان‌ها ثبت نمی‌شود!
مشکل اصلی بیماری سرطان در کشور ما این است که به گفته کارشناسان ما هنوز نتوانسته‌ایم برای ثبت انواع سرطان‌ها مرکز اطلاعات مشخصی داشته باشیم.
دکتر فضلعلی‌زاده، رئیس انجمن سرطان با ابراز نگرانی از این موضوع هشدار می‌دهد: در حال حاضر پایگاهی برای ثبت سرطان و بررسی آماری آن در ایران وجود ندارد و این مشکل، دانشمندان، پژوهشگران، سیاستگذاران و پزشکان کشور را در کنترل این گروه از بیماری‌ها با مشکل مواجه می‌کند.
وی ادامه می‌دهد: آمارهای جهانی حاکی از آن است که بیماری سرطان به‌خصوص از سال 1950 در دنیا روز به روز افزایش می‌یافت اما از سال 1992 با برقراری نظام ثبت سرطان و ایجاد پایگاه اطلاعات این بیماری در کشورهای پیشرفته هر سال 2 درصد از میزان بروز و شیوع سرطان در این کشورها کاهش یافته است.
وی خاطرنشان می‌کند: اما در ایران هیچ آمار قابل اتکایی درباره بیماری سرطان، شیوع و پراکندگی انواع آن در کشور نداریم، در حالی که در اکثر کشورهای پیشرفته دنیا با استفاده از پایگاه اطلاعات سرطان، تا حد زیادی توانسته‌اند بیماری سرطان را کنترل کنند.
