همشهری آنلاین_فاطمه عسکری‌نیا: باوراین خبر برای آنها که طی ۲۰ سال گذشته سعی کرده بودند تا نهال شورایاری‌ها را تقویت و امکان و زمینه‌های توسعه محلی را فراهم کنند، سخت بود. در طول سال‌های گذشته همواره مدیران و کارشناسان شهری جلب مشارکت مردم در اداره امور شهر آن هم از کانال شورایاری‌ها را امری اجتناب‌ناپذیر برای شهر تهران دانسته و معتقدند شورایاران محله ناظران داوطلب و مردمی بر روند اجرای پروژه‌های توسعه شهری هستند.
حال بعد از گذشت ۲۰ سال از فعالیت شورایاری‌ها با اینکه پیش‌بینی می‌شد خلاهای قانونی برگزاری انتخابات روزی دامنگیر این نهاد مردمی شده و قطار شورایاری‌ها را از حرکت باز می‌دارد، شهروندان می‌توانند قضاوت کنند و به کارنامه خدمتگزاران خود در شهرداری منطقه صادقانه و به دور از جناح‌بندی‌های سیاسی نمره بدهند اما کسی این هشدار را جدی نگرفت.
کارشناسان شهری معتقدند تجربه سال‌های گذشته فعالیت شورایاران ثابت کرده است که جلب مشارکت شهروندی در اداره امور شهری و ارتقای کیفیت زندگی در محله‌ها در سایه نهاد شورایاری در هر محله و منطقه سرعت بیشتری به روند امور و شکوفایی شهر می‌دهد و بهتر است قانونگذاران با اصلاح نواقص قانونی مانع از حذف کامل شورایاری‌ها شوند و هویت این نهاد مردمی را در شهر تهران تثبیت کنند. در این گزارش اعضای شورای شهر، نمایندگان منتخب مجلس شورای اسلامی و قضات دادگستری در این‌باره نظر می‌دهند.
- پرویز سروری /شورای اسلامی شهر تهران /مشکل قانونی انتخابات شورایاری‌ها برطرف شود
«پرویز سروری»، منتخب مردم تهران در ششمین دوره شورای اسلامی شهر تهران، از نخستین افرادی بود که به انحلال شورایاری‌ها پیرو رأی دیوان واکنش نشان داد: «تحقق شعار محله‌محوری و توسعه محلی تهران صرفاً در سایه مشارکت شهروندان و در قالب شورایاری‌ها شدنی است. تهران امروز برای پیشبرد اهداف توسعه شهری خود نیازمند مشارکت مردم است و این جلب مشارکت تنها در سایه معتمدان محله‌ها و اعضای شورایاری‌ها امکان‌پذیر است.»
او معتقد است که «شورایاری ما را به دل محله‌ها می‌برد و با توجه به نقش پررنگ آنها در اداره امور محله‌ها، باید رفع مشکل قانونی انتخابات شورایاری‌ها در اولویت کار شورای‌شهر، مجلس شورای اسلامی و مدیریت شهری قرار بگیرد. ما باید با هماهنگی مجلس، مشکل قانونی شورایاری‌ها را برطرف کنیم. در حال حاضر، قوه قضاییه حکم داده و ما از نظر قانونی نمی‌توانیم‌کاری انجام دهیم و باید مشکل قانونی انتخابات رفع شود.»
سروری از شورایاری‌ها به‌عنوان بلندگوی نیازهای مردم محله‌های مختلف یاد می‌کند و می‌گوید: «در سایه مشارکت و همراهی شورایاری‌ها، طی سال‌های گذشته اتفاقات خوبی در محله‌های شهر روی داده که مهم‌ترین آن توزیع عادلانه اعتبارات و اجرای پروژه‌هایی متناسب با نیاز هر محله بوده است. بنابراین، باید با حل مشکلات این نهاد زمینه بهره‌مندی از این ظرفیت را در محله‌ها فراهم کنیم و با کمک مردم، شهر را به سمت توسعه و آبادانی پیش ببریم.»
- سید آرش حسینی میلانی / عضو شورای اسلامی شهر تهران /نقش شورایاری‌ها در انعکاس نیازهای هر محله قابل انکار نیست
شورایاری‌ها ریشه در اصل هفتم قانون اساسی دارند و به‌عنوان نهادی غیردولتی، غیرسیاسی و داوطلبانه اواخر دهه ۷۰ از دل نگاه به ساختار مشارکتی و پایین به بالای مدیریت شهری متولد شد. «سید آرش حسینی میلانی»، عضو شورای اسلامی شهر تهران، با اشاره به این مطلب می‌گوید: «شورایاری‌ها نقش غیرقابل انکاری در انعکاس نیازهای محله‌ها و همچنین شناسایی آسیب‌ها و کمبودهای آنها به مدیریت شهری و ایجاد و تقویت حس شهروندی به مثابه شاخصی از معیارهای سرمایه اجتماعی داشته‌اند.»
او با بیان اینکه اصل هفتم قانون اساسی به شکل صریح بر نقش شوراها از جمله شوراهای محلی در تصمیم‌گیری و اداره امور تأکید دارد، می‌افزاید: «مقامات عالی نظام سیاسی هم از گذشته تا امروز بر مشارکت شهروندان در مدیریت شهر و کشور تأکید داشته‌اند و همه ایمان داریم که اداره امور شهر بدون مشارکت شهروندان راه به جایی نخواهد برد.»
به اعتقاد او، حکم اخیر دیوان عدالت اداری که بر اساس شکایت سازمان بازرسی کل کشور درباره برگزاری انتخابات شورایاری‌ها در شهر تهران صادر شده، جز کند کردن حرکت پویای ایجاد شده در روند رو به رشد مدیریت شهری و کمرنگ کردن نقش مردم عایدی دیگری برای شهر ندارد.»
- اقبال شاکری / نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی /شورایاران مجری نیستند فقط ناظرند
از آنجا که شورایاران هیچ مسئولیت حاکمیتی‌ای را عهده‌دار نیستند و اختیار تصویب و نقض هیچ قانونی را هم ندارند، ضرورتی به برگزاری انتخاباتشان توسط وزارت کشور هم نیست. این نهاد مردمی صرفاً با هدف اجرای بهتر وظایف مدیریت شهری به شورای‌شهر کمک می‌کند. نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، با تأکید بر این مهم، رأی دیوان و اشکال وارده بر انتخابات شورایاری‌ها را نقد می‌کند و می‌گوید: «شورایاری تنها نهادی است که شورای‌شهر برای انجام مأموریت‌ها و خدمت به شهروندان به رسمیت می‌شناسد؛ نهادی متشکل از نمایندگان و معتمدان هر محله که براساس قانون شوراها می‌تواند برای انجام فعالیت‌هایش انجمن، تشکیلات، کارگروه و... تشکیل دهد و این اقدام هیچ منع قانونی ندارد، چراکه تمامی این فعالیت‌ها در راستای نظارت بر عملکرد شهرداری و با هدف اجرای بهتر وظایف مدیریت شهری و کمک به شورای‌شهر در پیشبرد مأموریت‌هایش است.
«اقبال شاکری» با بیان اینکه انتخابات شورایاری‌ها فقط به این منتخبان اختیار می‌دهد که در انجام امور مدیریت شهری نقش داشته باشند، هرچند در این اواخر فعالیتشان تضعیف شده است، می‌افزاید: «شورای‌شهر برای انتخاب شورایاران می‌تواند افرادی را از محله‌های تهران به مردم معرفی کند، اما انتخاب آنها به خود مردم واگذار شده و این عمل، احترام به شهروندان بوده و نمونه توسعه مردم‌سالاری دینی تا محله است. معتقدم فعالیت در شورایاری‌ها کارورزی بسیار خوبی است و افراد را برای حضور و به‌عهده داشتن مسئولیت در شورای‌شهر و مجلس آماده می‌کند. من، به‌عنوان نماینده مردم تهران در مجلس شورای اسلامی، به‌طور حتم این موضوع را در مجمع نمایندگان تهران مطرح می‌کنم و آن را پیگیری خواهیم کرد.»
- مجید فراهانی/عضو شورای‌شهر تهران /موثر در تعیین سرنوشت توسعه شهر
«مجید فراهانی» هم در طول سال‌های حضور در شورای اسلامی شهر تهران همواره کوشیده از طریق هم‌اندیشی با شورایاران محلات، رفع مشکلات مردم را در محله‌های مختلف تهران دنبال کند.
او می‌گوید: «شورایاری‌ها بازوی یاریگر شورای اسلامی شهر تهران در تعیین سرنوشت توسعه شهری پایتخت هستند. نمایندگانی برخاسته از میان مردم که به جهت تسلط بر شرایط فرهنگی و اجتماعی محله‌ها و آشنایی با مسائل و مشکلات اولویت‌دار هر محله و انتقال آنها به شورای شهر، بستر هم‌اندیشی برای حل این مشکلات و پیشبرد محله‌ها به سمت توسعه و آبادانی را فراهم می‌کنند.»
او با تأکید بر ارائه گزارش‌های کارشناسانه و دقیق از وضعیت محله‌ها و مناطق توسط شورایاران به نمایندگی از مردم می‌گوید: «این کار به شورای‌شهر کمک کرده تا بدون صرف وقت و هزینه بسیار گزارش‌های دقیقی از وضعیت هر محله تهران در اختیار داشته باشند.»
- محسن مقدس /بازرس ویژه دادگستری کل استان تهران در امور زندان‌ها /پرونده‌های قضایی با ریش‌سفیدی شورایاری کاهش یافته است
«محسن مقدس»، بازرس ویژه دادگستری کل استان تهران در امور زندان‌ها، معتقد است محله‌های شهر تهران امروز نیازمند پارلمان‌های محلی در قالب شورایاری‌ها هستند و این نهاد مردمی با فعالیت ریش‌سفیدان و معتمدان محله می‌تواند ضمن گره‌گشایی از مشکلات محلی، نقش حکم را در محله‌های شهر بازی کند: «ما در شهری زندگی می‌کنیم که تنوع فرهنگی در آن زبانزد عام و خاص است.
مدیریت شهری به تنهایی نمی‌تواند بر تمامی محله‌های شهر نظارت داشته باشد و بر اساس نیاز فرهنگی و اجتماعی هر محله نسبت به برنامه‌ریزی و توسعه شهر اقدام کند. بنابراین، پذیرش شورایاری‌ها به‌عنوان پارلمان‌های محلی جزء لاینفک اداره امور شهری تهران است و تجربه ثابت کرده که بسیاری از اختلافات محلی بعد از حل و فصل با حکمیت شورایاران و معتمدان محله به مراجع قضایی راه پیدا نکرده‌اند.»
این قاضی با تأکید بر ضرورت بهره‌گیری از توان مردمی در اداره امور شهر می‌گوید: «شورایاران به‌عنوان نمایندگان مردم هر محله و منطقه ناظر بر اجرای پروژه‌های شهری و جلوگیری از حیف و میل بیت‌المال بوده و هستند و مجلس شورای اسلامی باید با حمایت از این نهاد مردمی و جبران خلأهای قانونی فعالیت شورایاری‌ها زمینه بهره‌مندی شهروندان از مزایای شورایاری‌ها را در جامعه افزایش دهد.»
- شورایاری‌ها از گذشته تاکنون
سال ۱۳۷۸ بود که تشکیل شورایاری‌ها به تصویب اعضای نخستین دوره از شورای اسلامی شهر تهران رسید و با تلاش کمیسیون فرهنگی ـ اجتماعی شورا و جلب مشارکت مردم برای شرکت در انتخابات پارلمان‌های محلی تهران، سرانجام نخستین انتخابات شورایاری‌ها به‌صورت پایلوت در ۱۰ محله پایتخت اجرایی شد و محله جوانمرد قصاب در منطقه ۲۰ نخستین محله‌ای بود که شاهد تشکیل شورایاری در دل خود بود. کم‌کم تعداد محله‌های برخوردار از شورایاری افزایش یافت. همه چیز داشت خوب پیش می‌رفت تا اینکه شورای اول شهر تهران منحل و نهاد شورایاری در همان روزهای نخست یتیم شد.
- دوره دوم؛ دوره طلایی شورایاری‌ها
شورای اسلامی دوم که روی کارآمد مردم محله‌ها مشتاق‌تر از قبل برای مشارکت در انتخابات شورایاری‌ها به میدان آمدند. به همین علت بود که در دور دوم ۳۷۱ محله شهر تهران شاهد برگزاری انتخابات شد. یکی از اقدامات خوبی که در این دوره توسط شورایاری‌ها دنبال شد، اعلام ۱۰ اولویت از هر محله برای شناسایی مشکلات اصلی شهر بود. شاید این دوره طلایی‌ترین دوره فعالیت شورایاری‌ها بود، آن هم با تلاش نمایندگانی که ذره‌بین به دست گرفتند و با شناسایی مشکلات هر محله و پیگیری آن از طریق ستاد شورایاری‌ها و شورای اسلامی شهر تهران، جای‌جای این شهر را به کارگاه‌های عمرانی تبدیل کردند.
- توسعه شورایاری‌ها در دوره سوم
در دوره سوم تعداد محله‌های برخوردار از شورایاری به ۳۷۴ محله رسید و نقش شورایاران به‌عنوان نمایندگان مردم و چشم‌های نظارتی شورای اسلامی شهر تهران به روند پروژه‌های اجرایی باعث شد تا جایگاه شورایاران بیش از پیش در جامعه تبیین شود. سومین دوره انتخابات شورایاری‌ها البته در نوع خودش ویژه بود. پررنگ شدن نقش شورایاران در محله‌ها باعث شد تا خیلی‌ها لای چرخ انتخابات شورایاری‌ها چوب بگذارند. به خاطر همین مانع تراشی‌ها بود که انتخابات در یکی از روزهای جمعه که اتفاقاً همزمان با ماه مبارک رمضان هم بود، برگزار شد. البته در این دوره اتفاقات خوبی هم افتاد؛ مثل تصویب اجرای طرح مدیران محلات.
- در دوره چهارم، شورایاری‌ها تخصصی‌تر شدند
در دوره چهارم، شورایاری‌ها فعالیت خود را با کاهش تعداد محله‌ها برخوردار از شورایاری از ۳۷۴ محله به ۳۵۴ محله شروع کردند، اما قدرتمندتر از دوره‌های پیشین. در این دوره که شورایاری‌ها شاهد تثبیت جایگاه واقعی خود در محله‌ها بودند در مسیر تخصصی شدن فعالیت‌ها گام برداشتند و بستر ایجاد کارگروه‌های تخصصی محله‌ها برای حل اصولی مشکلات هر محله فراهم شد.
- مرحله پنجم و جوانگرایی
کم‌کم شورایاری‌ها داشتند خودشان را به قله موفقیت‌ها در محله‌ها می‌رساندند که انتخابات دوره پنجم با هزار فراز و نشیب شروع شد. فیلترهایی چون برخورداری از سواد و جوانگرایی در محله‌ها باعث شد تا پای جوانان نیز به این نهاد مردمی باز شود. نقایص قانونی شورایاری‌ها متاسفانه باعث شده تا در حال حاضر این دوره آخرین دوره کاری شورایاری‌ها محسوب شود.
نظر شما