مذاکراتی که ساعت 14 امروز جلیلی و خاویر سولانا رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا خواهند داشت، یک تفاوت مهم با دوره‌های پیشین دارد و آن حضور نماینده آمریکا در این جلسه است.
بدین ترتیب ایران و آمریکا سرانجام پشت میز مذاکره می‌نشینند بدون آنکه تهران فعلا شرط سابق واشنگتن برای انجام مذاکرات مستقیم یعنی تعلیق را پذیرفته باشد. البته نماینده آمریکا نیز در این نشست بنا به گفته سخنگوی کاخ سفید فقط شنونده است.
جلیلی به ژنو رفت تا درباره مشترکات دو بسته‌ای که میان ایران و 1+5 رد و بدل شده است به مذاکره بپردازد. حضور در ژنو نیز به دعوت سولانا نماینده شش کشور آمریکا، انگلیس، فرانسه، آلمان، روسیه و چین صورت گرفته است.
دفعه قبل تهران میزبان سولانا بود و وی با خود بسته‌ای را به ایران آورده بود که شامل پیشنهادهایی از سوی پنج عضو دائم شورای امنیت سازمان ملل به علاوه آلمان بود.این مشوق‌ها که عمدتا اقتصادی بودند به‌منظور ترغیب ایران برای پذیرش تعلیق ارائه شده‌اند که اواخر خرداد گذشته سولانا آنها را تسلیم مقامات ایران کرد. علاوه بر آن وزیران خارجه 1+5 نیز نامه‌ای را به همتای ایرانی خود نوشته بودند که همزمان به منوچهر متکی داده شد.
پیش از آن نیز تهران بسته‌ای را به کشورهای بین‌المللی داد که حاوی مذاکره درباره صلح جهانی بود. کمتر از سه هفته بعد یعنی چهاردهم تیرماه جاری بود که ایران برای نامه وزیران خارجه شش کشور پاسخی ارسال کرد. همچنین سعید جلیلی در پی مذاکره‌ای تلفنی با سولانا همان شب به توافق رسیدند تا درباره بسته به مذاکره بپردازند. مذاکره‌ای که کمتر کسی فکر می‌کرد نماینده‌ای از آمریکا نیز در آن حضور بیابد. به‌خصوص اگر که به یاد آوریم وقتی سولانا راهی تهران شد به همراهش نمایندگان گروه 1+5 به جز آمریکا به ایران آمدند.
پیام این حضور
عصر پنجشنبه بود که کاخ سفید از مشارکت «ویلیام برنز» معاون امور سیاسی وزیرامور خارجه آمریکا در مذاکرات هسته‌ای کشورهای عضو گروه 1+5 با نماینده جمهوری اسلامی ایران خبر داد. اعلام این موضوع اما واکنش‌های متفاوتی را در پی داشت. اگرچه به گفته تحلیلگران غربی حضور فرد شماره سه وزارت امور خارجه آمریکا در نشست ژنو به معنی تغییر موضع کاخ سفید درخصوص مذاکرات و برنامه هسته‌ای ایران نیست اما تعدادی دیگر معتقد به چرخشی آشکار و عقب نشینی صریح از سوی دولت بوش در مسئله هسته‌ای ایران هستند.
اما از سوی دیگر در حالی که خاویر سولانا پیشتر نسبت به ممانعت برخی از توافق بین ایران و اروپا اظهار نگرانی کرده بود، اعلام ناگهانی حضور ویلیام برنز در این مذاکرات به این نگرانی دامن زده است. با این حال کاندولیزا رایس وزیر خارجه آمریکا دیروز در‌این‌باره مدعی شد: «حضورآقای برنز در مذاکرات جلیلی-سولانا نشان‌دهنده یک پیام از سوی ما برای ایران است، بدان معنی که ما در تمایل برای حل دیپلماتیک این مسئله بسیار جدی هستیم. اما این هرگز بدین معنی نیست که ما حاضریم به گفت‌وگوهای بدون پیش شرط با ایران تن بدهیم».
رایس افزود: «باید برای همه روشن باشد که ایالات متحده برای آغاز گفت‌وگو با ایران قائل به پیش‌شرط است و آن پیش‌شرط چیزی نیست جز تعلیق غنی‌سازی اورانیوم.»
انگلیس نیز از تصمیم کاخ سفید برای اعزام نماینده به مذاکرات ژنو با ایران استقبال کرد. جان ساورز، نماینده این کشور در سازمان ملل ضمن استقبال از تصمیم آمریکا برای اعزام ویلیام برنز، برای حضور در مذاکرات هسته‌ای گروه موسوم به 1+5 به سرپرستی خاویر سولانا، رئیس سیاست خارجی اتحادیه اروپا با ایران گفت: این واقعیت که برنز در نشست شنبه حضور خواهد داشت، خوشایند است و نشانه‌ای از جدیت تلاش‌های جهان است.
خشم جان بولتون و استقبال کوشنر
اما جان بولتون، سفیر سابق آمریکا در سازمان ملل از تصمیم برای اعزام برنز به ژنو به شدت انتقاد کرد. وی به خبرگزاری رویترز گفت: این مدرکی برای همه است که سرنگونی کامل فکری دولت بوش را ببینند. بولتون افزود: من فکر می‌کردم احتمال گزینه نظامی دولت بوش در شش ماه آخر باقی مانده برابر یا صفر است. اکنون فکر می‌کنم که از صفر هم کمتر است.
در همین حال «برنارد کوشنر» وزیر امور خارجه فرانسه نیز از مشارکت معاون امور سیاسی وزیرامور خارجه آمریکا در مذاکرات هسته‌ای استقبال کرد. وی که در کنفرانس مطبوعاتی مشترک با «اورسلا بلاسنیک» همتای اتریشی خود در وین سخن می‌گفت حضور آمریکا را خبر بسیار خوبی دانست و افزود: کاندولیزا رایس، من را در جریان حضور یک مسئول بلندپایه آمریکایی در مذاکرات ژنو قرار داده است.
کوشنر هم چنین با واقع گرایی درباره انتظاراتش از مذاکرات برخورد کرد و افزود: امید زیادی به آن دارم، اما چیزی را پیش‌بینی نمی‌کنم، زیرا گفتن اینکه چه پیشرفتی به دست خواهد آمد، هنوز زود است. وی گفت: فرانسه می‌گوید نباید فقط تحریم‌ها را اعمال کرد، بلکه همچنین باید وارد گفت‌وگو شد. وزیر امور خارجه اتریش نیز از حضور نماینده آمریکا در مذاکرات ژنو سوئیس استقبال کرد.
جلیلی: سازنده است
سعید جلیلی که قرار است امروز با نمایندگان 1+5 به سرپرستی سولانا دیدار و گفت‌وگو کند ؛ عصر دیروز پیش از ترک تهران حضور برنز در ژنو به شرط تغییر رویکرد آمریکا راسازنده خواند.
دبیر شورای‌عالی امنیت ملی که در فرودگاه امام خمینی(ره) در جمع خبرنگاران صحبت می‌کرد افزود: رویکرد طرف مقابل بسیار مهم است و اگر آمریکایی‌ها با رویکردهای سازنده و پرهیز از خطاهای گذشته وارد شوند حتما مذاکرات سازنده خواهد بود.
جلیلی هدف از سفر به ژنو را همکاری‌های سازنده حول نگرانی‌های مشترک بین‌المللی و منطقه‌ای عنوان کرد و گفت: همانطور که قول داده بودیم پاسخ 1+5 را کمتر از سه هفته دادیم و اینک نیز در مورد مشترک‌های دو بسته بررسی‌ها انجام شده و ایده‌های دو طرف برای ادامه مذاکرات نیز بحث و بررسی شده است که در ژنو پیگیری می‌شود.
منوچهر متکی وزیر خارجه نیز با ابراز خوشبینی نسبت به مذاکرات ژنو و استقبال از حضور معاون وزیرامور خارجه آمریکا در مذاکرات امروز گروه 1+5 با ایران تصریح کرد: حضور برنز می‌تواند به آمریکا کمک کند به‌طور مستقیم از دیدگاه ایران مطلع شود. به گزارش مهر وی همچنین ابراز امیدواری کرد که نشست ژنو در شنبه آینده درباره مسئله هسته‌ای ایران تحولات مثبتی به همراه داشته باشد. متکی که روز گذشته برای دیدار با مقام‌های بلندپایه سوریه به دمشق سفر کرده بود؛ پس از پایان دیدار با همتای سوری خود در کنفرانس مطبوعاتی مشترک حضور یافته و درباره احتمال گشایش دفتر حافظ منافع آمریکا در تهران نیز گفت:«این مسئله در حال بررسی است.»
رایزنی برنز با البرادعی و سولانا
در همین حال ویلیام برنز مرد شماره سه وزارت خارجه آمریکا قبل از آنکه راهی مقر مذاکره با نماینده ایران در ژنو شود، با خاویر سولانا و همچنین محمد البرادعی مدیرکل سازمان بین‌المللی انرژی اتمی دیدار کرد.
به گزارش مهر به نقل از رویترز، «کریستینا گالاش» سخنگوی خاویر سولانا، با اعلام این مطلب در جمع خبرنگاران افزود: برنز و سولانا با یکدیگر در بروکسل دیدار کردند. براساس این گزارش، سولانا در این دیدار از حضور برنز در مذاکرات غرب با ایران استقبال کرده و این نکته را به معاون وزیر امور خارجه آمریکا اعلام کرده که حضور وی در مذاکرات می‌تواند تاثیر مثبتی بر روند آن داشته باشد.
به گفته گالاش، سولانا همچنین در تماسی تلفنی با نمایندگان فرانسه، انگلیس، روسیه، چین و آلمان که آنها نیز در مذاکرات ایران و غرب حضور دارند، گفت‌وگو کرد.از سوی دیگر خبرگزاری آسوشیتدپرس خبر داد در آستانه مذاکرات ژنو، برنز و البرادعی دیدار کردند.
موضوع هسته‌ای ایران و همچنین تحرکات جهت باز کردن راهی برای هند با هدف وارد کردن فناوری هسته‌ای محور گفت‌وگوی معاون وزیر امور خارجه آمریکا در امور سیاسی با مدیرکل آژانس بین‌المللی انرژی اتمی را تشکیل داد. به گفته ناظران سیاسی این دیدار در زمان مهمی برای هر دو کشور ایران و هند انجام می‌شود.
حال باید منتظر ماند و دید که نتیجه این مذاکرات چه خواهد بود.به عبارتی همان طور که بسیاری از تحلیلگران تصمیم آمریکا برای فرستادن دیپلمات ارشد خود به مذاکرات هسته‌ای ایران و گروه 1+5 را گامی مهم و روبه جلو توصیف می‌کنند و در عین حال پیشنهاد می‌دهند که دو طرف همچنان بر «دیپلماسی انعطاف» تمرکز کنند آیا ادامه مذاکرات نیز بر مبنای انعطاف‌های بیشتری در مسیر دیپلماتیک پرونده هسته‌ای ایران برگزار خواهد شد یا نه؟ مذاکراتی که امروز انجام می‌شود پاسخ این سؤال‌ها را خواهد داد و البته سؤالی دیگر که چرا باید دور جدید گفت‌وگوهای ایران و 1+5 باید تحت‌تأثیر نفر سوم وزارت خارجه آمریکا باشد؟ آمریکا چه هدفی از بزرگنمایی حضور دیپلماتش در مذاکرات1+5 دارد؟
