در مدت کوتاه اقامت او در تهران به سراغش رفتیم و درباره معماری ۳ بنای مهم غرب تهران با او گپ زدیم. برج میلاد، برج آزادی، ورزشگاه آزادی که مهم‌ترین نمادهای پایتخت محسوب می‌شوند و در غرب تهران قرار دارند محور گفت‌وگوی ما با جهانگیر درویش است. در آخر، او از برج‌های دریاچه چیتگر و آسیب‌های آن در پایتخت گفت.
- بازار برج‌های چیتگر داغ است
برج‌های چیتگر یکی از پر بحث‌ترین ساختمان‌های چندین سال اخیر بودند. بیشتر برج‌ها در اطراف دریاچه چیتگر توسط تعاونی دولتی ساخته شده است. عمده این برج‌ها ۲۵ طبقه بوده و هنوز هم انتقادهای زیادی درباره این برج‌ها و تأثیر منفی آن بر آلودگی هوای تهران وجود دارد. با این حال برج‌های اطراف دریاچه چیتگر یا خلیج‌فارس هنوز هم جزو پرطرفدارترین آپارتمان‌های منطقه ۲۲ است، به‌ویژه آپارتمان‌هایی که دارای دید دریاچه هستند.
- ورزشگاه قرمزها و آبی‌ها
نام ورزشگاه آزادی با نام دو تیم استقلال و پرسپولیس عجین شده است. ورزشگاه آزادی که مهم‌ترین ورزشگاه کشور محسوب می‌شود در غرب تهران است. این ورزشگاه، با معیارهای بین‌المللی و برای بازی‌های آسیایی ۱۹۷۴ با مساحت ۱۴۱هزار مترمربع در مجموعه ورزشی آزادی ساخته شد. طراحی و ساخت این ورزشگاه را عبدالعزیز فرمان فرماییان به عهده گرفت و در تاریخ ۲۶ مهر ۱۳۵۰ آماده و در ۱۰ شهریور ۱۳۵۳ و همزمان با بازی‌های آسیایی سال ۱۹۷۴ تهران بازگشایی شد.
- ششمین برج بلند جهان
برج میلاد که حالا خیلی از ما با رستوران‌گردان و سالن‌های نمایش آن را می‌شناسیم بلندترین برج ایران است. برج میلاد یک برج مخابراتی چندمنظوره است. این برج با ارتفاع ۴۳۵ متر، بلندترین برج ایران است و با ۱۳ هزارمتر زیر بنا یکی از برج‌های مخابراتی جهان محسوب می‌شود. برج میلاد در اکثر روزها مملو از گردشگران خارجی است.
- یادگار معمار ۲۴ ساله
حتماً برج آزادی را دیده‌اید. سال‌ها افرادی که تازه از شهرستان آمده بودند عکسی با برج آزادی می‌گرفتند تا مدرکی برای به پایتخت سفر کردنشان باشد. برج آزادی در سال ۱۳۴۹ توسط حسین امانت، معمار ۲۴ ساله ایرانی ساخته شد. برج آزادی، به‌عنوان نماد «ایران مدرن» در مرز منطقه ۹ و ۵ تهران قرار دارد اما متولی آن شهرداری منطقه ۹ تهران است. معماری برج، تلفیقی از معماری هخامنشی، معماری ساسانی و معماری اسلامی است.
- برج آزادی ۱۰۰ سال دیگر سر پاست
محل سکونتش یکی از محله‌های غرب تهران است. هر وقت که به ایران می‌آید در اینجا سکونت می‌کند. دسترسی به جهانگیر درویش کار راحتی است. او با روی خوش جوانان را پذیرا می‌شود و ابایی ندارد اگر ساعت‌ها از او سؤال بپرسی و بخواهی برایت خاطره تعریف کند. درویش در حال حاضر یکی از چهره‌های بین‌المللی معماری است. در رابطه با معماری برج آزادی تهران از او می‌پرسیم.
برجی که در منطقه ۹ قرار دارد. شاید جالب باشد که بدانید زمان ساخت برج آزادی او هم یکی از افرادی بود که طرحی ارائه داد اما به قول خودش طرحش پذیرفته نشد چون خیلی جدی به این ماجرا نگاه نکرده بود. او می‌گوید: «قبل از اینکه من طرحی ارائه دهم طرح حسین امانت، معمار ۲۴ ساله ایرانی پذیرفته شده بود. در هر صورت برجی که در آزادی ساخته شد قابل دفاع است و به‌عنوان نمادی از تداوم فرهنگ، هنر و تمدن ایرانی است.
بدنه‌هایی از سنگ سفید که با شیارهایی به رنگ آبی فیروزه‌ای کالبد اصلی بنا را تشکیل می‌دهد. به نظر می‌رسد معمار با طراحی برج آزادی هویت، نظم و شکوه ایرانی را به رخ بکشد.» درویش ادامه می‌دهد: «نقش‌های داخلی برج آزادی، تلفیقی از سنت و مدرنیسم است، این‌طور که من فکر می‌کنم تا سالیان سال برج آزادی سرپا خواهد بود چون در گسل زلزله نیست و با زلزله ۷ تا ۸ ریشتری هم مقاومت دارد.»
- هزینه میلیاردی اما بهره‌برداری کم
با درویش می‌توان ساعت‌ها در رابطه با معماری بناهای مهم تهران حرف زد و خسته نشد. از برج میلاد می‌پرسیم، برجی که سال‌هاست به‌عنوان نماد بی‌چون و چرای تهران معرفی شده است. این برج در منطقه ۲ قرار دارد. درویش انتقادهای زیادی به برج میلاد دارد و می‌گوید: «این برج عملکرد مخابراتی دارد که برای رسیدن به این هدف می‌توانستیم از راه‌های دیگر هم اقدام کرد.» با خنده ادامه می‌دهد:
«حتی می‌توانستیم این آنتن را بالای یک کوه نصب کنیم.» چهره ماندگار هنر معماری در رابطه با معماری برج میلاد می‌گوید: «به نظر من در معماری برج باید از نمادهای ایرانی بیشتر استفاده می‌شد هرچند نمای سازه رأس برج میلاد در قسمت پایین آن برگرفته از سقف خانه بروجردی‌ها در کاشان و در واقع شکل وارونه آن است.
همچنین خطوط متقاطع سازه پای برج و شکل متقارن آن با الهام از اصول معماری سنتی ایرانی شکل گرفته اما این برج بیشتر شبیه به برج‌های مدرن اروپایی است و نشانه‌های معماری ایرانی در آن کمتر دیده می‌شود. به علاوه اینکه هزینه‌ای که برای ساخت برج شده با بهره‌برداری از آن همخوانی ندارد. در حال حاضر برج میلاد جز رستوران معروف و سالن کنسرتش چقدر مورد استفاده است؟ قطعاً باید برای برجی که میلیاردی هزینه شده است بهره‌برداری بیشتری در نظر گرفته می‌شد.»
- خطر، ورزشگاه را تهدید می‌کند
ورزشگاه آزادی همسن و سال ورزشگاه تختی است. جهانگیر درویش که سال ۱۳۵۳ ورزشگاه تختی را ساخته در مورد ورزشگاه آزادی می‌گوید: «من بارها هشدار داده‌ام که ورزشگاه آزادی باید مرمت و بازسازی شود. ورزشگاه آزادی خیلی با عجله ساخته شد و وضعیت زیر بنایی آن مناسب نیست. اگر در یک مسابقه ورزشی که تماشاچی زیادی در ورزشگاه هست دچار حادثه‌ای مثل طوفان، زلزله یا هر حادثه دیگر شود قطعاً نه راه فراری برای تماشاچیان وجود دارد و نه اینکه ورزشگاه از نظر زیربنایی توان مقاومت دارد و خیلی زود نشست می‌کند. هر خطری برای ورزشگاه آزادی یک تهدید است. در این سال‌ها هم خوب دوام آورده و باید بازسازی مجدد شود.»
- برج‌های دردسرساز چیتگر
وقتی حرف از برج‌های سر به فلک کشیده چیتگر می‌کنیم. درویش اخم‌هایش را در هم می‌کشد و می‌گوید: «ساخت این برج‌ها در تهران اشتباهی بزرگ بود. اول اینکه این برج جلو وزش بادها را گرفته و هوای تهران دچار وارونگی شده است. به علاوه تا زمانی که من به‌خاطر دارم فکر مناسبی برای فاضلاب برج‌ها نداشتند به همین دلیل یک چاه سیاه نزدیک دریاچه حفر کرده بودند که از قضا به دریاچه هم نشت کرده بود. این برج‌ها هم فقط برای تجارت ساخته شد بدون اینکه زیرساخت‌های شهری آن را فراهم کنند و قطعاً اهالی منطقه ۲۲ در حال حاضر با مشکلات زیادی مواجه هستند.»
نظر شما