از سوی دیگر رئیس جمهوری هم یکی از اهداف دولت خود را ایجاد شفافیت در صنعت نفت اعلام کرده و به نظر می رسد یکی از ابزارهای قدرتمند اجرایی شدن این هدف، راه اندازی هر چه سریع تر بورس نفت و انرژی است.
با راه اندازی بورس نفت و انرژی، خریداران داخلی یا خارجی محصولات متنوع نفتی و شرکت‌های مختلف می توانند بدون هیچ‌گونه محدودیتی وارد چرخه تجارت نفت و پتروشیمی شوند.
با این تحول ، انحصار خریداران خاص از بین رفته و سرمایه‌گذاران ایرانی برای اولین بار در تاریخ صنعت نفت کشور وارد بازار این محصول می شوند. در شرایطی که مصرف کنندگان بزرگ نفت در جهان، از افزایش تقاضای جهانی نفت سخن گفته‌اند، تامین تقاضای 85 میلیون بشکه نفت بیش از پیش به این طلای سیاه اهمیت می‌بخشد و کشور ما هم در این جریان‌ها و کشمکش‌ها درگیر است.
سیاستگذاری مسئولان ذی‌ربط می تواند، در برنامه‌ریزی‌های مصرف کنندگان بزرگ اثر گذار باشد. در این روند به نظر می رسد راه اندازی بورس نفت و انرژی، اثری مثبت و سازنده داشته باشد.
تقریباً 7سال پیش دولت از راه‌اندازی بورس نفت و انرژی خبر داد و از آن زمان تاکنون هر از گاهی در رسانه های گروهی خبری از این راه‌اندازی داریم. با این وجود اخیراً وزیر نفت اعلام کرده بورس نفت انرژی تا پایان سال راه اندازی می شود، امیدواریم که چنین شود.
در بین کشورهای منطقه دوبی نخستین بورس نفت خاورمیانه را با مساعدت شرکت نایمکس به عنوان یکی از بزرگ ترین بورس‌های نفتی دنیا تاسیس کرد.
همچنین روسیه بورس نفتی خود را راه اندازی کرده اما هیچ مقامی تاکنون دلایل تعلل در راه اندازی بورس نفت در ایران را اعلام نکرده است.
باید پرسید آیا 7 سال تعلل در راه اندازی بورس نفت و انرژی کافی نیست، آیا انجام این کار قادر نیست تا موقعیت راهبردی ایران را در خاورمیانه و جهان مستحکم تر کند، آیا ایجاد بورس نفت و انرژی طرحی ملی محسوب نمی شود؟
به تازگی بورس چند منظوره کالای دوبی (DMCC) ،اعلام کرد که قصد دارد بورس خرید و فروش گاز طبیعی را راه اندازی وبا این حرکت بازارهای بین‌المللی را تسهیل و تمام معاملات این محصول را متمرکز کند.
با انجام این کار دوبی می تواند سود سرشاری به دست آورده و بازار« ال. ان. جی» منطقه را در دست گیرد.
این در حالی است که کشورمان می تواند جوابگوی 30 تا 35 درصد معاملات ال.ان.جی در بازار جهانی باشد، اما با زهم تعلل مدیران مسئول در این زمینه مشهود بوده و موضوع دارای چنین اهمیتی را کمتر پیگیری می‌کنند.
راه اندازی بورس نفت و انرژی علاوه بر اینکه یک تکلیف قانونی است دارای منطق اقتصادی و تجاری نیز بوده و می تواند دستاوردهای فراوانی را برای اقتصاد کشور داشته باشد.
ورود ایران به بازارهای بین‌المللی، از بین رفتن تدریجی انحصار موجود در این بخش، دستیابی به قیمت‌های منطقی تر بر اساس ساز و کار بازار، شفاف سازی قیمت ها و شیوه معاملات، کاهش ریسک ناشی از نوسان قیمت ها و کاهش ریسک تجاری در ایران، افزایش درآمدهای نفتی و غیر نفتی و به تبع آن افزایش تولید ناخالص ملی (GNP)، تشکیل بازار منطقه ای انرژی با ابتکار عمل ایران، تاثیرگذاری بورس نفت ایران بر قیمت های جهانی نفت، ایجاد قیمت پایه منطقه خلیج فارس و حتی اوپک در رقابت با قیمت‌های پایه برنت و دریای شمال (BWAVE) و وست تگزاس(WTI)، ورود بخش خصوصی به سرمایه گذاری در صنعت و تجارت نفت، توجه بیشتر به طرح های حمل و نقل و ذخیره سازی و افزایش توان ملی در بخش انرژی، استفاده بیشتر از ظرفیت کشور برای تجارت نفت آسیای مرکزی و خزر (سوآپ)، اطلاع رسانی همزمان از تجارت نفت و فرآورده های نفتی در ایران و جلوگیری از رانت خواری و انحصاری شدن اطلاعات، جذب سرمایه گذاری خارجی و بالا بردن موقعیت بین‌المللی ایران، دستیابی به فناوری های اطلاعاتی و نرم افزاری و تربیت نیروی متخصص در این بخش (اشتغال‌زایی)، تقویت بازار معاملات تجهیزات صنعت نفت یا بورس کالای نفت در کشور، تاثیر بر صنایع پتروشیمی و جلوگیری از رانت‌خواری در این بخش به عنوان نخستین تجربه در معاملات پتروشیمی در بورس های جهان و بالاخره شکستن جو تحریم های اقتصادی آمریکا و گسترش تعامل بین‌المللی ایران با کشورهای مختلف و شرکت‌های معتبر جهانی از جمله دستاوردهای مثبت راه‌اندازی بورس نفت در ایران است.
وقتی انحصار عرضه و تقاضا از دست نهادها و شرکت‌های خاصی خارج شد، امکان مقایسه برای همه به وجود می‌آید.
از سوی دیگر با وارد شدن بورس نفت و انرژی به فرآیند تجارت بین‌المللی و رقابت شدیدی که در عرصه فرآورده های نفت، گاز و پتروشیمی با حداقل قیمت تمام شده وجود دارد، شرکت‌های داخلی در عرصه صنعت نفت و انرژی مجبور به اصلاح فرآیندهای تولید و کاهش هزینه های اضافی می شوند تا بتوانند در رقابت آزادانه با سایر شرکت‌ها امکان حضور فعالانه در بازار بورس را داشته باشند.
این مسئله به نوبه خود به چالاکی و ورزیدگی مدیریت صنعت نفت و آماده سازی این بخش برای ورود به فرآیند تجارت جهانی کمک قابل توجهی خواهد کرد.
