ما همه به خون نیاز داریم

حسی به من می‌گوید بهتر است مراقب خون خودم باشم. این حس را برادرم به خانه آورد. او از طرف مدرسه به بازدید از سازمان انتقال خون رفته بود.

برادرم براي ما از اهميت اهداي خون و هم‌چنين مراقبت از سلامت خون گفت و ما به اين نتيجه رسيديم که اصلاً دور از انتظار نيست که هرکدام از ما روزي به خون نياز پيدا کنيم! چون در ميان مردم دنيا، از هر سه نفر، يك نفردر طول زندگي به خون و فرآورده‌هاي خوني نياز پيدا مي‌كند و ممكن است روزي يكي از ما، آن يک نفر باشد.

بايد به ‌اين نكته هم توجه كردکه خون مصنوعي نداريم و پيشرفت‌هاي گسترده‌ي علم پزشکي و درمان‌هاي جايگزين، فقط توانسته‌اند بخشي از نياز به خون را کاهش دهند. اين را دکتر «عباس صداقت» مي‌گويد.

دکتر عباس صداقت، سرپرست دفتر برنامه‌ريزي، جذب و نگه‌داري اهداکنندگان سازمان انتقال خون در گفت‌وگو با هفته‌نامه‌ي دوچرخه درباره‌ي اهميت اهداي خون مي‌گويد:

«هنوز هيچ جايگزين مصنوعي مناسبي براي خون ساخته نشده و تنها راه دستيابي به خون سالم، اهداي خون توسط انسان‌هاي نوع‌دوست است و نظام سلامت چشم به راه ايثارگراني است که با اهداي خون خود، حيات را به بيماران نيازمند اين ماده‌ي حياتي، تقديم مي‌کنند.

براساس تجربيات و پژوهش‌هاي جهاني، اهداي داوطلبانه‌ي خون، سالم‌ترين و توصيه‌شده‌ترين راه تأمين خون و فرآورده‌هاي خوني است، تا جايي که سازمان جهاني بهداشت، رسيدن به اهداي خون صد‌در‌صد داوطلبانه تا سال2020 ميلادي را براي تمامي کشورها مورد تأکيد قرار داده است و ما با مشارکت و هم‌ياري هم‌وطنان نوع‌دوست و عزيزمان، از سال 1386 به شاخص صددرصد اهداي خون داوطلبانه دست يافته‌ايم.»

مدرسه‌ي خون

گويا غير از مدرسه‌ي برادر من مدارس ديگري هم هستند که دانش‌آموزان را به بازديد از سازمان انتقال خون مي‌برند. دكتر مجيد مسلمي، رئيس گروه جذب و نگه‌داري اهداكنندگان مي‌گويد:

«هر سال دانش‌آموزان مدارس براي بازديد به سازمان مي‌آيند که البته در سن اهداي خون نيستند، اما نسل بعدي اهداکنندگان هستند. ما به‌منظور فرهنگ‌سازي، به بچه‌ها آموزش مي‌دهيم. ضمن اين‌كه وقتي آن‌ها به خانه‌ بر‌گردند آن‌چه را كه آموزش ديده‌اند براي ديگر اعضاي خانواده تعريف مي‌كنند.

ما در اين بازديدها درباره‌ي شرايط اهداي خون، روند اهداي خون، سرنوشت خون‌هاي اهدايي، سلامت خون‌هاي اهدايي و... توضيح مي‌دهيم.»

او در ادامه مي‌گويد: «اما براي اهداکنندگان جوان، برنامه‌ريزي مي‌كنيم که وارد چرخه‌ي اهداي خون شوند. وقتي وارد چرخه‌ي اهداي خون شوند با آموزش‌هايي که به آن‌ها مي‌دهيم به اهداکننده‌ي مستمر تبديل مي‌شوند و با هربار اهداي خون، آزمايش‌هايي روي خون آن‌ها انجام مي‌شود كه نوعي چکاپ پزشکي هم براي آن‌ها به‌شمار مي‌آيد. علاوه براين در زمينه‌ي مراقبت از خون هم به آن‌ها آموزش داده مي‌شود.»

دکتر صداقت هم مي‌گويد: «بخش بزرگي از جمعيت کشور ما را جوانان و نوجواناني تشکيل مي‌دهند که در اوج سلامت جسمي قرار دارند و تا رسيدن به دوران کهولت سني، مي‌توانند سال‌هاي سال از اهداکنندگان خون باشند.

سازمان انتقال خون ايران به انگيزه‌هاي پاک و انسان‌دوستانه‌ي جوانان سرزمينمان ايمان دارد و مطمئن است با پرهيز از رفتارهاي پرخطر به فکر سلامت خود و جامعه‌ي خود هستند.»

هميشه خون

در ميان کساني که داوطلبانه و بدون هيچ چشم‌داشتي خون خود را براي کمک به هم‌نوعان اهدا مي‌کنند، افرادي هستند که به‌صورت مستمر خون اهدا مي‌کنند.

دکتر صداقت مي‌گويد:«اهداکننده‌ي مستمر خون کسي است که موفق به اهداي خون سالم شده و در 12 ماه گذشته، حداقل يک‌بار نتايج آزمايش‌هاي غربالگري منفي از نظر بيماري‌هاي قابل انتقال از طريق خون داشته است.

اين اهداکنندگان بهترين و قابل اتکاترين منبع تأمين خون مورد نياز بيماران به‌شمار مي‌آيند، چون ياوران هميشگي بيماران نيازمند به خون هستند و در زمان نياز در دسترس بوده و مي‌توان اميدوار بود که در اسرع وقت براي اهداي خون مراجعه خواهند كرد.

اين مراجعه‌ي مستمر هم‌چنين مانع انباشت فرآورده‌هاي خوني (با توجه به زمان نگه‌داري محدود) بيش از حد نياز به‌خصوص در برخي ايام سال مي‌شود.

در نهايت اهداکنندگان مستمر خون با هربار مراجعه، اطلاعات بيش‌تري در زمينه‌ي اهميت سلامت خون، پرهيز از رفتارهاي پرخطر و صداقت در پاسخ‌گويي به پرسش‌هاي مصاحبه‌ي پزشکي قبل از اهدا کسب مي‌کنند و به اين ترتيب ضريب اطمينان به خون‌هاي اهدايي به بالاترين حد ممکن مي‌رسد.»

دكتر مجيد مسلمي نيز معتقد است که خودمراقبتي اهدا کننده، باعث افزايش سلامت خون مي‌شود. او مي‌گويد: «اهداکنندگان مستمر خون، چون حداقل سالي دوبار به مراكز اهداي خون مراجعه و با پزشک مشاوره مي‌کنند و آموزش‌هايي مي‌بينند که نبايد رفتارهاي پرخطر داشته باشند، به‌خاطر همين ما در ميان اهداکنندگان مستمر كم‌تر شاهد ابتلا به بيماري‌هاي ويروسي هستيم.»

دوچرخه شماره ۸۸۶