به گزارش همشهری آنلاین این برنامه تخصصی آموزشی مدت یک سال است با هدف ارائه مباحث فنی و تئوریک در حیطه هنر ملی آواز و همچنین معرفی چهره‌های مستعد میانسال و جوان در این رشته و تجلیل از خوانندگان و مدرسان باسابقه و قدیمی آواز برپا شده و تا همین جا هم توانسته تکانی هرچند کوچک به هنر آواز که سال‌های رکود خودش را می‌گذراند بدهد.
دهمین نشست آیین آواز نیز به روال ماه‌های گذشته شامل حضور مرتضی غزنوی استاد مدعو (میهمان) در رشته آواز، در کنار مهدی آذرسینا آهنگساز و نوازنده مبرز و شناخته‌شده بود.
علی شیرازی خواننده و آوازپژوه و بنیانگذار و طراح اولیه سلسله برنامه‌های آیین آواز و شب آواز ایرانی نیز این دو را با پرسش‌هایش در بحث فنی و تئوریک همراهی می‌کرد.
«ریتم در آواز ایرانی» موضوعی بود که زمستان سال گذشته شیرازی در فرهنگسرای ارسباران به سخنرانی توأم با اجرای آواز در این زمینه پرداخت و البته یک نوازنده نیز او را در فواصل اجراهایش همراهی می‌کرد.
مهدی آذرسینا نوازنده کمانچه و پژوهشگر موسیقی که اخیرا کتابی از او در همین زمینه انتشار عمومی پیدا کرد گفت: ما موسیقی ایرانی و ملی بر مبنای ردیف را به دو گونۀ آوازی و سازی می‌شناسیم که آوازهای ما دست کم تا امروز بر مبنای شعر کلاسیک اجرا شده است. ریتم آوازهای برآمده از ردیف در سه بخش مهم و اصلی شناخته می‌شود: بخش یکم یا اصلی که همانا بر مبنای اوزان عروضی شعر پارسی است، بخش دوم یا همان ضربی‌ها یا گوشه‌های ضربی ردیف و بخش سوم نیز شامل ۸۵ درصد از ردیف است که شباهت بسیاری به شعر سپید ما دارد.
وی که با اجرای آواز هم آشنایی دارد با خواندن چند بیت در دستگاه سه‌گاه و با آوردن مثال‌های عملی و اجرایی به تکمیل توضیحاتش پرداخت.
مرتضی غزنوی هم یادآور شد: فراموش نکنیم عنصر مهمی که باعث قوام کار هر هنرجو و رسیدن او به جایگاه خوانندگی و اجرای آواز می‌شود همانا عنصر نظم و انضباط در آواز است. بی‌شک آشنایی با مقوله نظم و انضباط در آواز باعث می‌شود هنرجو در طول زمان و بر اثر تمرین، مطالعه و ممارست به ریتم قابل قبول در اجرای آواز دست پیدا کند.
شیرازی دیشب در ارسباران ضمن یادآوری این نکته متذکر شد: «خوشبختانه در این فاصله کتاب خوب آقای آذرسینا هم که اشاره‌های مهمی به این مبحث دارد به بازار آمده و البته در فرصتی کوتاه نایاب هم شده است». اشاره شیرازی به کتاب «شعر؟ موسیقی؟ تننای شعر سپید» بود که آذرسینا کوشیده است تصویری از ریتم آواز در آن به دست دهد. او دیشب هم در ادامه بحث‌هایش در این کتاب، بخش مهمی از آواز ایرانی و ردیف در بخش آوازی را وابسته یا ملهم از شعر سپید دانست که در عنوان کتابش هم به آن اشاره کرده است.
غزنوی هم به عنوان مدرس رشته آواز، فراگیری ریتم در اجرای آواز و خوانندگی موسیقی دستگاهی را منوط به گذر زمان و اخت شدن هنرجو با وزن‌های موجود در ردیف آوازی دانست.
در ادامه، حاضران در فرهنگسرای ارسباران شاهد اجرای چهار برنامه توسط چهار خواننده و گروه همراه‌شان بودند. مهمترین اجرا به مرتضی غزنوی اختصاص داشت که به عنوان استاد میهمان این نشست در مایه ابوعطا آواز خواند. گروه همراه این خواننده عبارت بودند از: فرزاد جلیل‌زادگان (کمانچه) و رضا ریاضی (تمبک).
سپس نویت به دو تن از شاگردان برتر و برگزیده این مدرس آواز رسید: ابتدا حسین اسماعیلی در مایه بیات اصفهان خواند که با هنرمندی آرمان غزنوی نوازنده تار، مهدی مظاهری نوازنده سنتور و مهدی مدواری نوازنده تمبک همراه بود.
نکته جالب اینکه آرمان غزنوی فرزند مرتضی غزنوی بر خلاف بیشتر نوازندگان تار امروزی، سازش را هنگام نواختن به شیوه قدما و به سمت بیرون از بدنش در دست می‌گیرد.
در ادامه نیز رضا علیزاده دومین هنرجوی برگزیده کلاس‌های مرتضی غزنوی روی صحنه آمد. صدای این خواننده را که خودش هم دایره می‌نواخت، آرمان غزنوی با حضور دوباره‌اش بر صحنه با ساز تار در کنار مهدی مظاهری نوزانده سنتور همراهی کردند. علیزاده که اهل تبریز است آوازی خاطره‌انگیز از استاد زنده‌یاد اقبال آذر را بازخوانی کرد و آن را با تصنیف قدیمی چه شورها پیوند داد. این بخش با استقبال شدید حضار روبرو شد.
در بخش جنبی و پایانی نیز امیرمسعود امیری (متولد فروردین 1351) خواننده‌ای از مکتب اصفهان آوازش را در مایه ابوعطا خواند. صدای او را مسعود جاهد نوازنده باسابقه و مشهور نی همراهی کرد.
اجرای تصنیف قدیمی آتش دل توسط این گروه نیز خاطره استاد تاج اصفهانی را زنده کرد. کمال‌الدین عباسی، فاضل جمشیدی، امیر مداح، علیرضا حاجی‌طالب، عیسی فرزان‌راد، مهدی اصغرپور، علی‌اکبر کهربایی، مسیح سام‌خانیان، محمد قزلباش، محمود جاهد، عارف احسن، امید آزاک و آرش نصیری از جمله چهره‌های شناخته شده حاضر در این نشست بودند.
در پایان اعلام شد که یازدهمین نشست آیین آواز سه‌شنبه 27 تیر از ساعت 18 در فرهنگسرای ارسباران برگزار خواهد شد.
نظر شما