فارس نوشت: محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان پس از پایان نشست خبری مشترک با کاترین اشتون در نشست خبری جداگانه در جمع خبرنگاران ایرانی به تشریح سومین دور مذاکرات ایران و 1+5 درباره گام پایانی توافق ژنو پرداخت و به سؤالات مطرح شده پاسخ داد.
وی با اشاره به روز فناوری هسته‌ای، یاد شهدای هسته‌ای را گرامی داشت و افزود: همانگونه که مقام معظم رهبری یک بار دیگر امروز تأکید کردند ثمره بزرگ فناوری هسته‌ای که خودباوری ملی است و توجه به این واقعیت که مردم ما و کشور ما توان پیشرفت در مهمترین حوزه‌های علم و فناوری را دارد که ارزش و اهمیت آن بسیار بالاتر از هر موضوع ویژه هست و این ثمره پایمردی، استقامت، تلاش و کوشش مردم ایران و دانشمندان ما در این حوزه را قدر و ارج می‌نهیم.
وزیر خارجه افزود: امیدواریم مذاکراتی که شروع شده و همانطور که رهبر معظم انقلاب تاکید کردند با قدرت و صلابت ادامه خواهد یافت تا گرفتن تمامی حقوق مردم ایران و رفع همه موانع و فشارها از این مردم، در آینده نه چندان دور به نتیجه‌ای برسد که همه مردم ما را شاد و خوشحال کند و این مهمترین هدف ما از این تلاش است.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: ما به میانه راه گفت‌وگوهای مربوط به توافق جامع رسیده‌ایم. در سه ماه گذشته همه موضوعاتی که طرفین در نظر داشتند مورد توجه قرار و دیدگاهها در همه این زمینه‌ها مطرح شد و گفت‌وگوهای کارشناسی به صورت ریز، جدی و دقیق از سوی همکاران ما و طرف‌های مقابل مورد توجه قرار گرفت. هم اکنون همکاران ما در حال برگزاری نخستین جلسه کمیسیون مشترک هستند که نحوه اجرای مرحله اول برنامه اقدام مشترک ژنو را در این گفت‌وگوها مورد بحث و بررسی قرار می‌دهند.
بسیاری از نگرانی ها و سوء تفاهمات قابل حل و فصل است
وی ادامه داد: مباحثی که تا امروز صورت گرفت برای طرفین از جهات مختلف مناسب بود. همکاران ما توانستند تصویر کاملا روشن و واقع بینانه‌ای از برنامه صلح‌آمیز هسته‌ای ایران ارائه دهند و احساس می‌کنیم بسیاری از سوء تفاهمات و نگرانی‌ها قابل حل و فصل است. البته مرحله دشوار هنوز در مقابل ماست. تصمیم گرفتیم با جدیت و به صورت مشترک از روز 23 اردیبهشت شروع کنیم به نگارش که با دیدار پایان روز کار را شروع و از صبح 24 در جلسه رسمی و بعد در جلسه نگارش بین ما و خانم اشتون، مرحله تدوین را شروع می‌کنیم.
وی گفت: در مرحله تدوین چارچوبی را مورد تفاهم قرار می‌دهیم و بعد جزییات را وارد چارچوب می‌کنیم تا به بهترین شکل بتوانیم مراحل مختلف رسیدن به یک تفاهم را به پیش ببریم. امیدواریم مرحله نگارش ایجاد اعتماد کند، همانطور که احساس می‌کنیم در سه ماه گذشته با بحث‌های کارشناسی بسیاری از نقاط ابهام درباره برنامه هسته‌ای ایران روشن‌تر شد.
کمیته مشورتی حقوقی
ظریف ادامه داد: از الان سه ماه فرصت است برای تدوین محصول نهایی و برای اینکه در این مرحله حداکثر دقت را داشته باشیم، یک کمیته مشورتی حقوقی از اساتید برجسته حقوق بین‌الملل و فارغ التحصیلان حقوق بین‌الملل از دانشگاه‌های معتبر تشکیل دادیم که در این اجلاس برخی از آنها به ما پیوستند و در تهران شکل نهایی خود را خواهد گرفت و در کنار هیات مذاکره کننده مسئولیت ارائه مشورت حقوقی را خواهند داشت که قوی‌تر و دقیق‌تر وارد مرحله نهایی شویم.
رئیس دستگاه دیپلماسی گفت: امیدواریم با همدلی، همفکری و تشریک مساعی و در نظر گرفتن این واقعیت که سیاست خارجی حوزه همکاری، همفکری و وحدت ملی است بتوانیم با دعای خیر مردم این کار بسیار مهم و حساس را به نتیجه‌ای برسانیم که مردم ما از آن راضی باشند.
رفتار آمریکا برای ما قابل قبول نیست
وی در خصوص مخالفت آمریکایی‌ها با ابوطالبی گزینه تصدی دفتر نمایندگی ایران در سازمان ملل و واکنش ایران به این اقدام آمریکا گفت: به آمریکایی‌ها اعلام کردیم یکی از مجرب‌ترین، منطقی‌ترین و با سابقه‌ترین دیپلمات‌ها را برای نمایندگی ایران در سازمان ملل تعیین کردیم. ایشان سابقه سفارت در چندین کشور اروپایی از جمله ایتالیا و بلژیک و در استرالیا را دارد. قبلا به عنوان دیپلمات ایران بارها در وزارت خارجه مدیرکل بوده و به نیویورک سفر کرده و در جلسات سازمان ملل شرکت کرد.
ظریف اداماه داد: نباید اجازه داد گروهی تندرو دستورکار حضور ایران در سازمان ملل را تعیین کنند و این رفتار برای ما قابل قبول نیست. سازوکارهایی در ملل متحد برای پیگیری این موضوع هست. حسب مورد تصمیم می‌گیریم چگونه بهترین روش را برای پیگیری دنبال کنیم.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد: دولت آمریکا اطلاع دارد که این رفتار از نظر ایران به هیچ وجه قابل قبول نیست.
هیچ زورگویی را نمیپذیریم/ عزممان جدی است
ظریف در پاسخ به سوالی در خصوص اینکه آیا مرحله تدوین پیش نویس توافق نهایی به خوبی به پایان می‌رسد؟ گفت: مرحله دشواری است این کار غیرممکن نیست و حتما امکانپذیر است. نیازمند اراده سیاسی، تصمیم مشترک و حسن نیت دارد که همه طرف‌ها برای رسیدن به یک راه‌حل که مبتنی بر احترام متقابل و موضع برابر باشد تلاش کنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی تصریح کرد: اجازه نمی‌دهیم جز با زبان تکریم و احترام با نمایندگان مردم صحبت شود. هیچگونه زورگویی را نمیپذیریم و هر تصمیمی باید مبتنی بر منافع و منطق مشترک و آنچه در برنامه اقدام مشترک درباره آن توافق شده است، باشد.
وی خاطرنشان کرد: ما اراده سیاسی و حسن نیت داریم. عزم سیاسی ما عزم جدی است و از طرف کل نظام این عزم وجود دارد. الان لازم است طرف مقابل با عزم و حسن نیت مشابه وارد این کار شود و اگر این گونه باشد حتما نتیجه خوبی برای همه خواهد بود.
وزیر خارجه در خصوص اظهارات جان کری در کمیته روابط خارجی سنای آمریکا درباره دستیابی به توافق جامع و اینکه سه ماه بیشتر برای دستیابی به توافق جامع نیاز است،اظهار داشت: من شاهد بودم که آقای کری با چه وضعیتی در این کمیته صحبت می‌کرد. ترجمه‌های متعددی از حرف‌های ایشان مطرح شده است. معتقدیم سه ماه کافی است، در صورتی که همه طرف‌ها با اراده و حسن نیت وارد موضوع شوند. اگر سه ماه بیشتر طول بکشد نه فاجعه خواهد بود و نه غیرمنتظره. احتمال همه چیز هست، احتمال است روی یک جمله ساعت‌ها مجبور شویم بحث کنیم. الان چیزی قابل پیش بینی نیست تنها زمانی متن نوشته و مذاکره شود. طرف مذاکره ما شش کشور هستند و حتی بین شش کشور دیدگاهها هماهنگ و همسان شود نیاز به زمان است و الان شش کشور مشغول گفت‌وگو با هم هستند که در مورد انتخاب‌های مختلفی که این مدت بحث شده دیدگاه‌های مشترک‌تری را پیدا کنند.
وی گفت: به نظر من سه ماه کافی است.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه طرف مقابل عنوان کرده ایران باید تصمیمات سختی بگیرد، گفت: اینها فضاسازی است. من به این فضاسازی‌ها خیلی توجهی نمی‌کنم. حتما باید تصمیمات دشواری گرفته شود. اگر تصمیم دشوار این است که ایران دنبال سلاح هسته‌ای نباشد این تصمیم نه تنها برای ما دشوار نیست بلکه این تصمیم اتخاذ شده و بسیار تصمیم سهلی است.
ظریف خاطرنشان کرد: طرف مقابل باید تصمیم دشوار بگیرد که با واقعیات کنار بیاید و توهمات را کنار بگذارد.
وی گفت: نیاز است حسن نیت و اراده سیاسی داشته باشند.
وزیر خارجه در خصوص اینکه تا چه حد دیدگاهها نزدیک شده است ا؟ گفت: معتقدیم تنها زمانی می‌توانیم قضاوت کنیم که دیدگاهها چقدر نزدیک شده این است که به مرحله نگارش برسیم. مذاکره در اتاق مذاکره صورت می‌گیرد. فضاسازی نه کمک کننده است نه تعیین کننده.
وی از رسانه‌ها خواست که تحت تاثیر فضاسازی‌ها قرار نگیرند.
ظریف ادامه داد: هیچ کس با فضاسازی نمی‌تواند موضوعی را بر مردم ایران تحمیل کند. برنامه هسته‌ای ایران صلح‌آمیز است و ادامه می‌یابد و آمادگی داریم نگرانی‌های معقول را برطرف کنیم.
در اداره روابط سیاسی و اقتصادی خود از هیچ کس دستور نمی‌گیریم
وی در پاسخ به سوالی مبنی بر اعمال تحریم‌ها علیه ایران در صورت توافق نفتی بین ایران و روسیه گفت: تا آنجایی که من شنیدم آقای کری روسیه را تهدید به تحریم کردند نه ایران را. روابط دوجانبه ما با کشورها مربوط به هیچ کس نیست مربوط به خودمان است و ما به عنوان کشورهای مستقل در چارچوب حقوق بین الملل، روابط خود را با سایر کشورها مدیریت می‌کنیم و در اداره روابط سیاسی و اقتصادی خود از هیچ کس دستور نمی‌گیریم. اکثر کشورهای دنیا تحریم‌های یکجانبه را غیرقانونی می‌دانند و خود را متعهد به این تحریم‌ها نمی‌دانند.
رئیس دستگاه دیپلماسی اضافه کرد:متاسفانه برخی نهادهای آمریکایی با اعمال زور و فشار و ایجاد فضا در سال‌های گذشته تلاش کردند مانع همکاری‌های قانونی بین ایران و سایر کشورها در حوزه تجارت و اقتصاد شوند. بحمدالله با فضای جدیدی که ایجاد شده ساختمانی که به خیال خود ایجاد کرده بودند در حال فروریختن است و دیوار تحریم ترک‌های جدی برداشته است. امیدواریم قبل از اینکه این روش‌ها ادامه یابد با رسیدن به یک تفاهم نهایی هرگونه توجیه و بهانه برای این حرکت‌های ایذایی گرفته خواهد شد.
تمی‌پذیرم هیچ مرجعی به مردم ایران توهین کند
ظریف در پاسخ به سوالی درباره قطعنامه پارلمان اروپا تصریح کرد: بعید می‌دانم کسی اینقدر پارلمان اروپا را جدی بگیرد که ما جدی می گیریم. آنقدر پارلمان اروپا را جدی گرفته‌ایم که اگر خودشان بشنوند کسی آنها را جدی گرفته یقینا تعجب می‌کنند. نمی‌پذیرم هیچ مرجعی به مردم ایران توهین کند. هرچه فضاسازی شود،، تاثیری در تصمیم ما ندارد و اگر کسی از فضاسازی‌ها به عنوان عامل فشار استفاده کند می‌داند که تاثیری نخواهد داشت.
وی درباره اینکه چند درصد درک و تفاهم مشترک به دست آمده است؟ خاطرنشان کرد: تا زمانی که ما شروع به نگارش نکنیم، نمی‌توانیم چند درصد اختلاف است. چارچوب در برنامه اقدام مشترک کاملا مشخص است و فکر می‌کنم در چارچوب برنامه اقدام مشترک رسیدن به تفاهم کاملا ممکن است.
رئیس دستگاه دیپلماسی ادامه داد: دیدگاه‌هایمان را راجع به اینکه هیچ برنامه‌ای متوقف و هیچ تاسیسات اصلی ما تعطیل نخواهد شد و فناوری هسته‌ای ایران حفظ خواهد شد، بیان کردیم.
ظریف اضافه کرد: توافق کردیم هیچ چیز مورد توافق نیست تا همه چیز مورد توافق باشد این یک اصل کلی در همه توافقات بین‌المللی است.
وزیر خارجه گفت: وقتی وارد جزییات می‌شویم که شروع به نگارش می‌کنیم. قرار نبود در این گفت‌وگوها توافق کنیم قرار بود یک دور موضوعات را مرور کنیم.
وی در پاسخ به سوال دیگری، افزود: ما بر اجرای تعهدات طرف مقابل و بر حفظ حقوق مردم ایران تأکید می‌کنیم.
ظریف گفت: ما از ابتدای شروع به اجرای برنامه اقدام مشترک مواردی که احساس می‌کردیم کوتاهی شده در اجرای توافقات پیگیری کرده و تعدادی از موارد به تدریج رفع شده است.
ظریف همکاری صلح‌آمیز هسته‌ای را یکی از تعهدات طرف مقابل برشمرد و تصریح کرد که ما به ازای چیزی نیست.
وی همچنین گفت که جلسات کارشناسی احتمالا در حاشیه اجلاس کمیته مقدماتی ان پی تی در نیویورک برگزار می‌شود و اکثر همکاران گروه کارشناسی ما برای شرکت در آن اجلاس آنجا خواهند بود و طرف مقابل نیز در آنجا حضور دارند و فرصت خوبی دارند که موضوعات فنی را در این دو هفته در حاشیه اجلاس مقدماتی ان پی تی بررسی کنند.
رئیس دستگاه دیپلماسی در خصوص تیم مشاوره حقوقی نیز گفت: مذاکرات را ما انجام می‌دهیم و تیم حقوقی به ما مشورت می‌دهند. در تیم کنونی علاوه بر بنده تعدادی از دوستان دکترای حقوق دارند و سابقه کار حقوقی دارند. تیم ما از ابتدا تیم قوی حقوقی بوده است.
وی در پاسخ به سوالی اعلام کرد که مباحث مربوط به سوریه و حمایت از مقاومت اسلامی در مذاکرات بحث نشده است و جایگاهی در این مذاکرات ندارد و افزود: بحث موشکی ممکن است در افکار عمومی مطرح شده باشد. تأکید می‌کنیم که هیچ موضوعی که مرتبط با برنامه دفاعی ایران باشد جایی در این مذاکرات ندارد.
ظریف در پاسخ به این سوال که نظر طرف مقابل نیز هست که در برنامه اقدام جامع همه تحریم‌ها علیه ایران لغو شود؟ ادامه داد: طرف مقابل تعهد داده که مرحله نهایی در توافق جامع تمامی تحریم‌ها لغو می‌شود و درباره اینکه چگونه صورت گیرد بحث شده است.
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سوالی مبنی بر اینکه در این دور از مذاکرات درباره چه مباحثی بیشتر اتفاق نظر و یا اختلاف نظر بود؟ اظهار داشت: همکاری صلح‌آمیز از آسان‌ترین حوزه‌هایی است که می‌توان در مورد آن تفاهم کرد و ما هم احساس کردیم علاقه جدی در طرف مقابل برای ورود به این حوزه وجود دارد.
وی عنوان کرد: امیدوارم در هیچ حوزه‌ای اختلاف نماند و اگر قرار باشد اختلاف بماند مذاکره ما فایده‌ای ندارد. گفت‌وگوهایی که دوستان زحمت آن را کشیدند کمک کرده که طرف مقابل تصویر بهتری از برنامه هسته‌ای ما داشته باشد. باید بپذیریم که به دلیل فضاسازی‌های منفی که در طول سال ها علیه برنامه هسته‌ای ایران صورت گرفته خیلی حرف‌های نامربوطی می‌زنند. حرف‌هایی که هیچ توجیه فنی ندارد. آن طرف بمب و خط کشید که اینها بیشتر عوام فریبی است تا واقعیت و چون این عوام فریبی وجود داشته کسی حتی متخصصان به واقعیات توجه نکرده است.
وی در پاسخ به سوال دیگری نیز گفت که تحقیق و توسعه ادامه می‌یابد و به هیچ وجه نمی‌شود جلوی علم و تکنولوژی را گرفت اینها میراث مشترک بشریت هستند و دانشمندان ما نشان دادند با اعتماد به نفسی که از ثمرات گفتمان انقلاب اسلامی هستند کار را به پیش برده‌اند.
وزیر خارجه در پاسخ به سوالی گفت: چندین سال است تحریم بر مردم ما و موسسات پولی و بانکی ما ایجاد شده است. موسسات پولی و مالی بین‌المللی میلیاردها جریمه شده‌اند. تغییر این فضا مقداری طول کشیده و این بدان معنا نیست که طرف مقابل به همه تعهداتش عمل کرده است ولی به این معناست که کار بسیار دشواری در مقابل همه ما قرار داشته که این به خاطر سابقه‌ای بوده که به ارث بردیم و تمام تلاش ما این است که در این مجموعه سختی که ایجاد و تشدید و روی هم انباشته شده بوده ما در این دیوار فشار ایجاد کرده و جلو برویم و فکر می‌کنیم تا حد بسیار زیادی برنامه اقدام مشترک در این زمینه موفق بوده است.
ظریف در پاسخ به سوالی درباره رفع نگرانی‌های غرب در خصوص رآکتور آب سنگین اراک نیز گفت: الان انتخاب‌های مختلفی روی میز هستند.
وی همچنین گفت که فضاسازی‌های بیرونی هیچ تاثیری بر فضای داخل مذاکرات ندارد. هر بار در جلسه وارد می‌شویم نسبت به هرگونه فضاسازی طرف مقابل نظر خود را بیان می‌کنیم. مطمئن باشید که تیم مذاکره کننده ایرانی به حدی از خودباوری رسیده‌اند که تحت فضاسازی مذاکره نکنند
رئیس دستگاه دیپلماسی در پاسخ به سؤال دیگری عنوان کرد: لازم است همه با خشونت‌ها و گرایشات فرقه‌ای برخورد کنیم و ایران برای این کار کاملا آمادگی دارد که با دیگر کشورها در این زمینه همکاری کند.
وزیر خارجه درباره مابه ازاها خاطرنشان کرد: ما هیچ توافق محرمانه‌ای نداریم. عین توافق ژنو را منتشر کردیم. به هر توافقی برسیم عینا به هر زبانی که توافق شود و به زبان گویای فارسی در اختیار مردم قرار می‌گیرد. در برنامه اقدام مشترک ما به ازا این است کلیه تحریم‌ها برداشته و دسترسی ایران به فناوری و بازارها فراهم می‌شود.
ظریف ادامه داد: من و تمام دوستان متعهدیم هر چه توافق شد عینا در اختیار مردم قرار گیرد و هیچ چیزی از مردم و افکار عمومی پوشیده نخواهد بود.
وی تصریح کرد: هیچ وقت اجازه نمی‌دهیم از مذاکره به عنوان عامل فشار علیه ایران استفاده شود. مذاکره باید اطمینان ساز باشد نه اطمینان برانداز. مذاکرات از موضع اقتدار ایران و خودباوری ماست.
رئیس دستگاه دیپلماسی خاطرنشان کرد: نگران این نباشید که طرف مقابل چیزی را به ما تحمیل کند.
وی درباره تدوین پیش نویس اظهار داشت: امیدواریم تا پایان تیرماه تمام شود. درباره روش اجرا و اینکه چگونه مراحل اجرایی باشد پیش بینی‌ها و دیدگاه‌های مختلفی هست. امروز بازی غیر برد - برد نمی‌توانیم داشته باشیم. هر چه سریع‌تر این توافق اجرا شود به نفع همه است.
