این در حالی است که بر اساس برنامه‌ریزی‌های صورت گرفته دولت باید در سال اول برنامه چهارم توسعه بتواند با کمک گرفتن از همین بنگاه‌ها زمینه اشتغال یک میلیون نفر را فراهم کند.
با توجه به گستردگی تهران و وجود مشکل بیکاری در این کلان شهر که بخشی از آن نیز از مهاجرت‌های بی‌رویه ناشی می‌شود با محمد تقی حاجی قاسمی، رئیس سازمان کار و امور اجتماعی استان تهران به گفتگو نشسته‌ایم.
- با توجه به راه‌اندازی بنگاه‌های زود بازده اقتصادی از سال 84 تاکنون، اجرایی شدن این طرح تا چه حد توانسته است در کاهش نرخ بیکاری در استان تهران تاثیرگذار باشد ؟
در 3 ماهه سوم سال 84 و کل سال 85 - حدود 15 ماه دوره فعالیت بنگاه‌های زود بازده در استان تهران - عملا یک هزار و 980 میلیارد تومان اعتبار در این راستا پرداخت شده است که از این میزان حدود 40 هزارو 874 طرح به بانک‌ها معرفی شده‌اند آن هم با مبلغ ریالی معادل 4 هزار میلیارد تومان.
در این میان هم اگر 2 هزار میلیارد تومان اعتبار داشتیم برای 40 هزار طرح 2 برابر این مبلغ طرح معرفی کردیم که اگر طرح‌هایی از پروسه بررسی نمره منفی گرفتند طرح‌های جایگزین داشته باشیم.
میزان اشتغال‌زایی این 40 هزار طرح هم در حد 333 هزار نفر است که عملا اگر نیمی از آن هم محقق شود به 165 هزار نفری که برای اشتغال‌زایی آنها در طول یک سال استان تهران متعهد شده‌ایم خواهیم رسید.
در این دوره از مجموع 40 هزار و 822 طرح معرفی شده به بانک‌ها 20 هزارو 822 طرح تایید شده‌اند که رقم اعتباری آنها حدود یک هزار و 800 میلیارد تومان است که زمینه اشتغال‌زایی 182 هزار نفر را فراهم می‌کند.
از سوی دیگر میزان طرح‌های منعقد شده با بانک‌ها در دوره فوق 15 هزارو 755 طرح با مبلغ ریالی یک هزار و 180 میلیارد تومان و اشتغال‌زایی 130 هزار نفر بر آورد شده است.
میزان طرح‌هایی که تاکنون از بانک‌ها اعتبار دریافت کرده‌اند هم 25 هزار و 221 طرح تعیین شده است که رقم دریافت اعتبار آنها یک هزار میلیارد تومان با اشتعال‌زایی 122 هزار و 752 نفر بوده است.
در این میان باید گفت علت دریافت کمتر اعتبارات در قیاس با طرح‌ها ناشی از مرحله‌ای بودن پیشرفت پروژه‌ها و مرحله‌ای بودن دریافت اعتبارات از بانک‌هاست.
میزان طرح‌های به بهره‌برداری رسیده در این دوره نیز حدود 11 هزار و 487 طرح با اعتبار 667 میلیارد تومان و اشتغال‌زایی 94 هزارو 226 نفر محاسبه شده است.
- با این حساب نقش بنگاه‌های زود بازده را در کاهش نرخ بیکاری در استان تهران چگونه ارزیابی می‌کنید؟
طبق سند توسعه استان تهران باید در این استان سالانه برای حدود 183 هزار نفر اشتغال ایجاد شود که باید 165 هزار شغل از محل طرح‌های زود بازده محقق شود که این اتفاق افتاده است.
- برای راه‌اندازی این بنگاه‌ها چه میزان اعتبار و از چه محلی تامین شده است و برای هر بنگاه زود بازده چه میزان با چه دوره بازپرداخت و چند درصد سود اعطا می‌شود؟
میزان اعتبارات در نظر گرفته شده برای راه‌اندازی بنگاه‌های زود بازده اقتصادی در سال 84 معادل 360 میلیارد تومان بود و این میزان برای سال 85 معادل یک هزارو 620 میلیارد تومان یعنی به عبارتی دیگر مجموع کل این اعتبارات در انتهای سال 84 و کل سال 85 برای راه‌اندازی بنگاه‌های زود بازده اقتصادی یک هزارو 980 میلیارد تومان بوده است.
این میزان برای استان تهران در سال جاری به حدود 3 هزار میلیارد تومان افزایش یافته است که باید 50 درصد آن به بنگاه‌های متوسط و بزرگ اختصاص یابد و 50 درصد باقی‌مانده برای پایداری فعالیت بنگاه‌های کوچک و سایر تفاهمنامه‌های وزارت کار با 10 دستگاه اجرایی مانند کمیته امداد امام خمینی، بنیاد شهید، سازمان فرش، سازمان میراث فرهنگی و صنایع دستی ، سازمان فنی و حرفه‌ای و سازمان‌های بهزیستی و زندان‌ها.
- آیا برای تثبیت اشتغال نیز مبلغی از اعتبارات طرح‌های زود بازده مورد استفاده قرار می‌گیرد؟
سال گذشته 20 درصد از اعتبارات بنگاه‌های زود بازده را برای تثبیت اشتغال به کار گرفتیم. یعنی معادل 45 میلیارد تومان برای این امر و استفاده آن در قالب سرمایه در گردش بنگاه‌های دایر مصرف شده است.
امسال با احتساب 3 هزار میلیارد تومان سهم اعتبارات بنگاه‌های زود بازده 20 درصد این رقم از سال گذشته بیشتر خواهد شد. این اقدام به نوعی مانع از بیکار شدن 42 هزار نیروی کار شده است. برای این منظور در سال جاری هم شناسایی واحدهای مشکل دار را در دستور کار خود داریم.
- متقاضیان دریافت وام‌های بنگاه‌های زود بازده باید به چه نهادی مراجعه کنند و چه مراحلی را در چه زمانی طی نمایند؟
برای استفاده از تسهیلات فوق باید هر کار آفرین ابتدا طرحی را که در ذهن دارد به دستگاه اجرایی مربوطه ارائه دهد تا پس از دریافت مجوز آن را همراه با موافقت‌نامه دستگاه اجرایی و طرح توجیهی برای بار دوم به دستگاه اجرایی مربوطه تحویل دهد.
پس از این دوره طرح پس از بررسی میزان اعتبار مورد نیاز از سوی دستگاه اجرایی مربوطه به دبیرخانه کار گروه اشتغال فرستاده می‌شود تا مورد بررسی مجدد قرار گیرد.
این طرح در کار گروه اصلی با حضور اعضای اصلی دبیرخانه به ریاست استاندار تصویب می‌شود و به بانک فرستاده می‌شود. مسئولان بانکی باید ظرف مدت 45 روز نظر خود را درباره این طرح ارائه دهند.
در این میان نیز اگر طرح از سوی بانک پذیرفته نشد، در صورت قانع کننده نبودن نظر بانک با تغییرات و اصلاحاتی مجددا به بانک عودت داده خواهد شد. به هر صورت پروسه فوق نهایتا 2 ماه به طول خواهد انجامید تا متقاضی بتواند وام خود را دریافت کند.
کاهش نرخ بیکاری
نرخ بیکاری در استان تهران در سال اول برنامه چهارم توسعه معادل 12/7 درصد بود که در همان زمان نرخ بیکاری در کل کشور 12/3 درصد برآورد شده بود یعنی نرخ بیکاری در استان تهران 4 دهم درصد از میانگین کل کشور بالاتر بود.
با توجه به تلاش مسئولان در دولت نهم برای کاهش نرخ بیکاری و اعمال تمهیداتی مانند گسترش بنگاه‌های کوچک اقتصادی و تداوم اجرای طرح‌های جدید، بهتر شدن فضای کسب و کار را نسبت به گذشته شاهدیم.
در این میان نیز دولت همت اصلی خود را روی اشتغال جوانان متمرکز کرده و منابع داخلی بانک‌ها هم به سمت سرمایه‌گذاری‌های اشتغال‌زا هدایت شده است.
