محسن تولایی: آغاز سال نوی میلادی خانه‌تکانی کابینه‌ اوباما را به همراه داشته و تغییرات مهم وی در عرصه‌ سیاست خارجی و دفاعی ایالات متحده بیش از سایرین خودنمایی می‌کند اما مهم‌ترین تغییر در این میان، حضور رئیس شورای روابط خارجی سنای این کشور در کابینه‌ جدید است که در سال2004میلادی از برتن کردن ردای ریاست‌جمهوری این کشور باز ماند و اینک از سوی اوباما رسما به‌عنوان وزیر امور خارجه ایالات متحده منصوب شده تا شاید بسترساز رویکردهایی از جنس دیگر در عرصه سیاست خارجی واشنگتن باشد.

جان کری و چاک هگل

 همچنین پس از هفته‌ها کش‌و‌قوس در این‌باره که آیا اوباما، هگل را به‌عنوان کاندیدای ریاست پنتاگون مطرح می‌کند یا نه، رئیس‌جمهور آمریکا بالاخره به این شایعات پایان داد و هگل را رسما برای تصدی وزارت دفاع آمریکا نامزد کرد. اوباما دوشنبه گذشته رسما هگل را نامزد پست وزارت دفاع کرد. طی روزهای آینده سنای آمریکا در مورد تأیید یا رد هگل برای تصدی ریاست پنتاگون تصمیم‌گیری خواهد کرد.

رویکرد تعاملی جان کری 69 ساله

بسیاری از تحلیلگران معتقدند که دو انتخاب مهم اخیر اوباما می‌تواند در مواجهه با ایران، راه‌حل جدیدی را پیش رو بگذارد. نگاه جان کری، سناتور دمکرات که 27سال عضو شورای روابط خارجی سنا بوده به مسائل بین‌الملل نوعا مبتنی بر روندهای دیپلماتیک و مذاکره است اما چالش‌های مهم سیاست خارجی واشنگتن در مسئله سوریه، تصمیم‌سازی درباره نحوه مواجهه با جمهوری اسلامی ایران و مقابله با برنامه هسته‌ای کره‌شمالی در روزها و ماه‌های آینده در انتظار جان کری 69ساله‌ای است که به تازگی کلید وزارت خارجه آمریکا را از هیلاری کلینتون تحویل گرفته است.باید اشاره کرد که سابقه‌ مواضع جان کری بیانگر رویکرد تعاملی وی در قبال جمهوری اسلامی ایران بوده است. کری در دوره‌ای که نامزد ریاست‌جمهوری ایالات متحده بود، قصد داشت تا از کانال‌های رسمی و حتی غیرآشکار وارد فاز گفت‌وگو با جمهوری اسلامی شود و مذاکره با تهران را در دستور کار خود قرار دهد.

کری بر این باور بود که ایران خود را متعهد به دستیابی به سلاح هسته‌ای می‌داند اما هیچ جایگزینی بهتر از مذاکره برای منصرف کردن تهران از برنامه‌ هسته‌ای خود وجود ندارد. جان کری در مصاحبه‌ای که اوایل دی‌ماه با فایننشال تایمز داشت از سیاست‌های غرب مبنی بر وادار ساختن ایران به‌منظور تعلیق فعالیت‌های غنی‌سازی‌ خود انتقاد کرد و این سیاست‌ها را مضحک خواند. از دیدگاه وی این سیاست‌ها به‌عنوان سیاست‌هایی غیرمنطقی و پوچ تلقی شد که تنها وقت و انرژی طرفین را هدر می‌دهد. او تمایل دارد به مسائلی بپردازد که ایران و آمریکا در آن زمینه از منافع مشترکی برخوردارند. از دیدگاه وی، ایرانیان نباید با طالبان مقایسه شوند.

او در سال2010 در دیدار با امیر قطر سعی داشت تا دوحه را میانجی رابطه‌ غیررسمی تهران- واشنگتن قرار دهد. در همین راستا او به حمد‌بن‌خلیفه‌آل‌ثانی گفت که آمریکا به‌دنبال مذاکره‌ جدی با ایران است و قصد دارد تا بر مبنای منافع مشترکی چون مبارزه با قاچاق موادمخدر، حذف طالبان و القاعده، تجارت‌های غیرقانونی و همکاری در ثبات و امنیت منطقه، پایه‌گذار دورانی جدید در روابط با تهران باشد. کری در همان دیدار به امیر قطر خاطرنشان کرد که تهران دیگر با آمریکای سال1953میلادی مواجه نیست که به‌دنبال سرنگونی نظام در ایران بود و همچنین متذکر شد که واشنگتن اهداف تهران برای تبدیل‌شدن به یک بازیگر مؤثر منطقه‌ای را درک می‌کند و مصمم است تا درباره نوع قدرتی که ایران خواستار تبدیل شدن به آن است، با مقام‌های این کشور گفت‌وگو کند.

سناتور محبوب رژیم صهیونیستی

انتخاب کری میان گزینه‌هایی انجام می‌شود که دارای رویکردهای کمتر متعادلی نسبت به مسائل بین‌الملل بوده‌اند. باید توجه داشت که جان کری یهودی تبار، با وجود اینکه یکی از سناتورهای محبوب رژیم صهیونیستی به‌شمار می‌آید و انتخاب وی نیز با استقبال لابی‌های یهودی در آمریکا روبه‌رو بوده است با این حال برخلاف رأی آنها، تمایل خود برای گفت‌وگو و مذاکره با ایران را پنهان نکرده است. از این‌رو نمی‌توان استقبال لابی‌های یهودی از انتصاب جان کری را به‌حساب یک هماهنگی کامل میان او و گروه‌های هوادار اسرائیل در آمریکا گذاشت. سابقه‌ کری هم نشان می‌دهد که وی با وجود همکاری نزدیک با نیروهای مؤثر یهودی در آمریکا در مواردی مانند گسترش شهرک‌سازی در سرزمین‌های اشغالی از سوی رژیم اسرائیل مخالفت کرده است. از سوی دیگر درحالی‌که کری همواره بر افزایش تحریم‌ها تأکید داشته به تازگی اعلام شده است وی به‌عنوان ثروتمندترین سناتور، در برخی از شرکت‌هایی که متهم به دور زدن تحریم‌های آمریکا ضد‌ایران هستند، سرمایه‌گذاری کرده است. یکی از این شرکت‌ها، پتروبراس- غول نفتی برزیلی- است که گفته می‌شود جان کری از سرمایه‌گذاران آن است. شرکت نام برده شده در سال2010 در فهرست شرکت‌های ناقض تحریم‌های آمریکا ضد‌ایران بوده است.

فرضیاتی در انتخاب هگل

از سوی دیگر مطرح‌شدن نام چاک هگل به‌عنوان کاندیدای تصدی پست وزارت دفاع آمریکا از هفته‌ها قبل، جنجال‌های فراوانی را برانگیخته بود و پس از آن نیز ادامه داشت. چاک هگل، سناتور سابق و هم‌اکنون عضو گروه مشورتی اطلاعاتی باراک اوباماست. مجله فارن پالیسی در مقاله‌ای به بررسی تأثیرات انتخاب ریاست پنتاگون، بر آینده رویکرد آمریکا در قبال ایران پرداخته است. فیور، استاد علوم سیاسی دانشگاه دوک در مقاله خود در این مجله با مطرح‌کردن فرضیاتی به بررسی احتمالات آینده سیاست دوره دوم ریاست‌جمهوری اوباما در مواجهه با مسئله هسته‌‌ای ایران پرداخته است. براساس سناریوی اول، اوبامای جنگ‌طلب، هگل صلح‌طلب را برای ریاست بر پنتاگون انتخاب می‌کند تا در روز موعود، یک صلح‌طلب، مخالفین اقدام نظامی علیه ایران را در کنگره و پنتاگون برای همراهی با اقدام نظامی علیه ایران متقاعد کند. از سوی دیگر تنها یک صلح‌طلب مانند هگل می‌تواند افکار عمومی را متقاعد سازد که دولت اوباما تمام راه‌های مسالمت‌آمیز برای حل مسئله هسته‌ای ایران را امتحان کرده و تمامی راه‌ها به بن‌بست رسیده است و اکنون آمریکا راهی جز اقدام نظامی علیه ایران ندارد. فیور این فرض را صد درصد رد نمی‌کند اما آن را براساس کارنامه سیاسی هگل بعید می‌داند. براساس سناریوی دوم، اوباما براساس مواضع به‌ظاهر جنگ‌طلبانه‌اش در قبال ایران، خواهان حل مسئله هسته‌ای ایران از راه مسالمت‌آمیز است. فیور احتمال می‌دهد که گزینه هگل، اوباما را از سمت اقدام نظامی علیه ایران به سمت کنارآمدن با یک ایران هسته‌ای سوق دهد. معرفی هگل شاید بیانگر این موضوع باشد که اوباما به این نتیجه رسیده است که باید رویکرد خصمانه در برخورد با مسئله هسته‌ای ایران را با رویکردی مسالمت‌آمیز جایگزین کند.

تحلیل‌های خارجی انتخاب هگل

پس از معرفی هگل، شبکه ای‌بی‌سی آمریکا در گزارشی به ذکر مواردی پرداخت که در آن نامزد پست وزارت دفاع آمریکا با طرح‌های ضد‌ایرانی که اوباما جو بایدن و جان کری به آن رأی مثبت داده‌اند مخالف بوده است. این شبکه چنین گزارش داد که درحالی باراک اوباما، رئیس‌جمهور آمریکا چاک هگل را به‌عنوان نامزد پست وزارت دفاع آمریکا معرفی کرده است که تقریبا کمتر کسی از این تصمیم اوباما راضی و خشنود به‌نظر می‌رسد. بعضی از این گروه‌ها که با تصدی هگل بر وزارت دفاع آمریکا مخالف هستند عبارتند از: ائتلاف یهودیان جمهوریخواه و «کمیته اضطراری برای اسرائیل» (ECI) که متذکر می‌شوند هگل مکررا با آنها در رابطه با موضوعات پیرامون ایران مخالف بوده است. کمیته اضطراری برای اسرائیل به‌ویژه از مخالفت هگل با حمله نظامی علیه ایران بسیار عصبانی است. این در حالی است که ممکن است این فرض مطرح شودکه هگل دقیقا در راستای الگوی تحریم‌های اوباما حرکت خواهد کرد اما باید گفت که هگل همواره خود را به‌عنوان فردی که مخالف طرح‌های اوباما، جو بایدن و جان کری (نامزد پست وزارت خارجه) در زمینه تحریم‌های آمریکا علیه ایران است شناسانده است.

ای‌بی‌سی در گزارش خود به مواردی اشاره کرد که چاک هگل در آنها با طرح‌های ضد‌ایرانی مخالفت کرده است. سناتور هگل از لایحه سال2007 کنگره در زمینه مقابله با ایران که 72سناتور ازجمله اوباما، بایدن و کری از آن حمایت کرده بودند حمایت نکرد. این طرح به‌منظور افزایش تحریم‌ها علیه ایران بود که در کنگره تصویب شد اما در سنا رأی نیاورد. در جولای 2011، سنا با اکثریت آرا تحریم‌ها علیه لیبی و ایران را به تصویب رساند. این طرح به رئیس‌جمهور اجازه می‌داد شرکت‌هایی که بیش از 20میلیون دلار در بخش انرژی ایران سرمایه‌گذاری می‌کنند را جریمه کند اما هگل به همراه سناتور ریچارد لوگار به آن رأی منفی داد. بایدن و جان کری هر دو به آن رأی مثبت دادند.

در آگوست 2008، هگل با تحریم‌های جامع علیه سیستم بانکداری و سرمایه‌گذاری ایران مخالفت کرد؛ اگرچه این طرح در کمیته بانکداری سنا با 19رای در مقابل دو رأی مورد تصویب قرار گرفت. این طرح در مجلس سنا نیز با 99رای تصویب شد اما هگل به آن رأی نداد. کری به آن رأی مثبت داد و اوباما سال بعد آن را امضا کرد. هگل همچنین در جولای سال2006 میلادی در انتقاد از مدیریت دولت بوش اعلام کرده بود که روابط آمریکا با اسرائیل خاص و تاریخی است اما ضرورتی ندارد که این رابطه به قیمت ازبین‌رفتن روابط آمریکا با کشورهای عرب و مسلمان تمام شود زیرا چنین رویکردی غلط، خطرناک و غیرمسئولانه است.

این چهره جمهوریخواه همچنین به‌دلیل مخالفت با اعمال برخی از تحریم‌ها علیه ایران و درخواست مذاکرات مستقیم میان آمریکا با ایران و حماس مورد انتقاد قرار گرفته است. چاک هگل چندی‌پیش تأکید کرد که از تحریم‌های یکجانبه علیه ایران دفاع نمی‌کند چرا که عقیده دارد این تحریم‌ها صرفا باعث انزوای آمریکا می‌شود. او در گفت‌وگویی که با نشریه آمریکایی لینکلن ژورنال استار داشت گفت: «من از تحریم‌های یکجانبه علیه ایران پشتیبانی نمی‌کنم زیرا هنگامی که آمریکا آنها را به‌تنهایی اعمال می‌کند آنها کار نمی‌کنند (مؤثر نیستند) و فقط باعث منزوی‌شدن آمریکا در جهان می‌شوند».

تحلیلگر روزنامه واشنگتن تایمز نیز در مطلبی در چهارشنبه گذشته مدعی شد کارشناسان اندیشکده واشنگتن که زیرنظر چاک هگل نامزد تصدی پست وزارت دفاع آمریکا کار می‌کنند معتقدند که ایران در آینده به‌طور طبیعی شریک آمریکا در منطقه خواهد بود. به نوشته این روزنامه پرتیراژ آمریکایی، هگل در زمان ریاست‌جمهوری بوش پسر از سیاست‌های رئیس‌جمهور سابق آمریکا در قبال ایران و عراق به‌شدت انتقاد می‌کرد و معتقد بود که آمریکا بدون تعیین پیش‌شرط باید با ایران مذاکره کند و ازجمله کسانی است که با توسل به اقدام نظامی علیه ایران مخالف است. همچنین این روزنامه مدعی شده است هگل حتی معتقد است ایران روزی می‌تواند سلاح اتمی هم داشته باشد. پیش از این نیز روزنامه لس‌آنجلس تایمز در سرمقاله‌ای در 30آذر انتقادها به هگل را چنین خلاصه کرده بود: «به‌طور کلی سه اتهام درباره هگل مطرح می‌شود: هگل تمایل زیادی به کاهش بودجه وزارت دفاع دارد. وی زمانی که سناتور بود با تحریم‌های ایران مخالفت می‌کرد آن هم‌زمانی که این کشور در عراق مداخله می‌کرد و اینکه وی با اسرائیل دشمن است. دو مورد نخست را به‌آسانی می‌توان رد کرد. اوباما نیز درباره هزینه‌های زیاد نظامی نگران است. در مورد ایران نیز هگل به‌عنوان وزیر دفاع در موقعیتی نخواهد بود که تحریم‌ها ضد‌تهران را تضعیف کند. آنچه از لحاظ سیاسی اهمیت بیشتری دارد این ادعاست که هگل ضد‌اسرائیلی است. این اتهام براساس برخی مواضعی است که هگل قبلا اتخاذ کرده بود ولی منتقدان، بیشتر از این سخن وی خشمگین شده‌اند که «لابی یهودی افراد زیادی را در اینجا تهدید می‌کند».

 

کد خبر 197905

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار آمریکا

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز