وقتی طبیعت به ما نمره می‌دهد

مگر نشنیده‏ای که می‏گویند طبیعت، معلم خوبی است. معلم یعنی کسی که خیلی بلد است و به ما نمره می‏دهد. اگر درس‏هایمان را خوب یاد گرفته باشیم نمره‏ی قبولی به ما هدیه می‏کند، اما امان از روزی که به خوبی جواب پس ندهیم و آن‌وقت کاری از دستش بر نمی‏آید و به ما سخت می‏گیرد.

این که ما چگونه با طبیعت رفتار می‏کنیم رابطه‏ی نزدیکی با بلاهای طبیعی دارد. هر قدر با او مهربان‏تر باشیم، طبیعت هم به ما لطف می‏کند و از ما محافظت می‏کند. مثلاً همین سیل را در نظر بگیرید. آیا می‏دانید با قطع کردن درختان و از بین بردن خاک، آسیب‏ها و تلفاتی که از آن به ما می‏رسد بیش‌تر خواهد شد؟ بلاهای طبیعی مثل سیل، زلزله، صاعقه، طوفان، خشکسالی، بهمن و آتشفشان در همه‌جای دنیا ممکن است اتفاق بیفتند، اما آمار نشان می‌دهد که تلفات جانی و مالی‌ای که در نتیجه‏ی آن‏ها به جای می‌ماند، در کشورهای توسعه‌نیافته خیلی بیش‌تر از کشورهای پیشرفته است.

آموزش، پیشگیری و استفاده از فناوری‌های مناسب، از جمله کارهایی هستند که می‏توانند به کم شدن اثر بلاهای طبیعی کمک کنند. بعضی از این‏ها بیش‌تر از بقیه شناخته شده‎اند. مثل یادگرفتن کارهایی که باید هنگام بروز زلزله انجام دهیم و یا رعایت کردن نکاتی که باعث می‏شود خانه‏هایی ایمن بسازیم. حتی این نکته هم که می‏توانیم با کمک علم و دانش، زمان بروز حادثه را کمی دقیق‏تر پیش‌بینی کنیم، به ما کمک می‏کند تا میزان خسارت‏ها را کاهش دهیم.

اما دیگر چه کارهایی برای کاهش اثر بلاهای طبیعی می‏توانیم انجام دهیم؟ همان‌طور که می‏دانید آلودگی هوا و افزایش استفاده از سوخت‏های فسیلی، ارتباط نزدیکی با گرم شدن زمین دارد. گرم شدن زمین هم یعنی آب شدن بیش‌تر یخ‏های قطب و به هم ریختن نظم طبیعت. طوفان و سونامی تنها یکی از پیامدهای گرم شدن زمین هستند. همین سیل هم به ‌خاطر بی‌توجهی، شدیدتر می‌شود و احتمال آمدنش افزایش می‌یابد. آیا می‏دانید ریشه‏ی درختان چه‌قدر می‏توانند در نگه‌داشتن آب و جلوگیری از ورود آن به مناطق مسکونی نقش داشته باشند؟ شسته شدن خاک و فرسودگی آن باعث می‏شود آب جریان پیدا کند و سیل به راه بیفتد. سدسازی، ساخت و سازهای نادرست و بی‏رویه و هزاران کار ریز و درشت دیگر، همه و همه تعیین می‏کنند طبیعت چه پاسخی به ما خواهد داد. راستی نمره‏ی شما از این معلم مهربان و سخت‌گیر چند است؟!