در این رابطه گفت‌وگویی با دکتر مصطفی ملکوتیان، استاد دانشگاه تهران انجام داده‌ایم.
- صدور بیانیه مدیرکل آژانس در آستانه برگزاری دور جدید مذاکرات هسته‌ای با چه هدفی صورت گرفته است؟
جهان غرب در سال‌های اخیر به‌شدت در حال تنزل است و هیچ دورنمای امیدوار کننده‌ای هم وجود ندارد. تجربه هم نشان داده که بحران‌های اقتصادی در غرب، به‌دنبال خود، همواره بحران‌های سیاسی نیز به‌وجود آورده‌اند. به علاوه عواملی مانند وقوع جنبش‌های بیداری و جنبش تسخیر وال استریت که به کشورهای دیگر نیز سرایت کرده هم این بحران‌ها را تشدید نموده‌اند. بر این اساس آنها به‌دنبال فرافکنی مشکلات خودشان هستند و سعی می‌کنند با اعمال فشار به ایران و طرح ابهامات واهی در موضوع فعالیت‌های هسته‌ای جمهوری اسلامی در کنار سایر سیاست‌هایی که در منطقه خاور میانه اعمال می‌کنند، تا حدی از زیر بار فشار این بحران‌ها شانه خالی کنند. این در حالی است که ایران در برخی موارد حتی بیشتر از تعهدات خود و فراتر از قوانین NPT با آژانس همکاری کرده است.
- فضای کلی این بیانیه را چطور ارزیابی می‌کنید؟
اساسا آقای آمانو در مدت تصدی پست مدیرکلی آژانس نتوانسته وجهه مناسبی از خود نشان دهد و رویکرد یکجانبه و سیاسی وی در چند گزارش اخیر باعث شده تا غرب و به‌ویژه آمریکا به راحتی بتواند از او به‌عنوان ابزاری در جهت تحقق اهداف و برنامه‌های خصمانه خود علیه ایران استفاده کند. گزارش اخیر آمانو هم در ادامه همان بحث‌ها و ادعاهای بی‌اساس گذشته بوده و مجدد همان ادعاهای واهی را مطرح می‌کند. در این گزارش ایران متهم شده که با آژانس همکاری ندارد و قطعنامه‌های قبلی را اجرا نمی‌کند. در حالی که قطعنامه زمانی می‌تواند مورد احترام باشد و مبنای عمل قرار گیرد که بر پایه مقررات حقوق بین‌الملل تنظیم شود، نه سیاست‌های یکجانبه گرایانه آمریکا. حتی براساس منشور حقوق بشر، ما ملزم به رعایت چنین قطعنامه تبعیض آمیز و یکجانبه‌ای نیستیم.
- در این بیانیه بار دیگر بر عدم‌اجرای پروتکل الحاقی تاکید شده است. آیا ایران موظف به رعایت این پروتکل هست؟
به هیچ وجه. مقررات پروتکل الحاقی تنها برای کشورهای عضو الزام‌آور است در حالی که ایران هرگز این پروتکل را نپذیرفته است.
- آیا می‌شود در قالب قطعنامه ایران را وادار به پذیرش این پروتکل کرد؟
دقیقا همین قصد را دارند. آنها تلاش می‌کنند با تردید افکنی پیرامون برنامه‌های صلح آمیز هسته‌ای ایران از طریق اقدامات و گزارش‌های غیرحقوقی آقای آمانو، ما را وادار به عقب‌نشینی از مواضع و حقوقمان بکنند؛ در حالی که مقررات آژانس این اجازه را به آنها نمی‌دهد.
- تاثیر این بیانیه بر مذاکرات آتی را چگونه پیش‌بینی می‌کنید؟
ببینید، بعد از اقدام ایران در رونمایی از دستاورد‌های هسته‌ای جدید خود، غرب احساس کرد دستش در مذاکرات هسته‌ای خالی خواهد ماند و از طریق اقدامات سیاسی و جنجال‌سازی تلاش می‌کنند به نوعی قوای از دست رفته خود را بازسازی کرده و در آستانه مذاکرات، ایران را به عدم‌همکاری متهم کنند. اما امروز جوامع علمی، دانشمندان و افکار عمومی در غرب به صلح آمیز بودن برنامه‌های هسته‌ای ایران باور پیدا کرده و دولت‌های غربی نیز در نهایت چاره‌ای جز پذیرش واقعیت‌های موجود ندارند.
