چیزی شبیه ماجرای تحریم‌ها؛ که از یک سو تصویب تحریم‌های شدید‌تر را در بوق و کرنا می‌کنند و از سوی دیگر آمار‌ها حکایت از حجم بالای مبادلات تجاری همان کشور‌ها و حتی شرکت‌های آمریکایی با ایران دارند. حالا داستان خروج سفرای اروپایی هم حکایت همین تحریم‌هاست. 8آذر ماه سال‌جاری وقتی دانشجویان معترض به عملکرد سفارت انگلستان در ایران، وارد سفارت این کشور شدند، خیلی زود کشورهای عضو اتحادیه اروپا اعلام کردند که در اعتراض به این اقدام خروج سفرایشان از تهران را بررسی خواهند کرد.
اتفاقا 2روز بعد نیز جلسه وزرای امور خارجه اتحادیه اروپا به منظور بررسی همین امر تشکیل شد. آن جلسه البته به جز بررسی خروج سفرای کشورهای اروپایی از تهران، یک موضوع دیگر را نیز در دستور کار خود داشت؛ موضوع یورو و بحران اقتصادی اروپا. این دومی اما آنقدر برای اروپا حیاتی بود که دیگر فرصتی برای بررسی موضوع اول باقی نماند. براین اساس اتحادیه اروپا هرگز موفق نشد به اجماعی برای خروج سفرای کشورهای اروپایی از تهران دست یابد. با این حال آنطور که در رسانه‌ها مطرح شد، برخی از سفرای کشورهای اروپایی تهران را ترک کردند. از جمله سفرای فرانسه، ایتالیا، هلند، بلژیک و آلمان که حالا همگی به تهران بازگشته‌اند.
خروج برای تعطیلات
معاون امور کنسولی وزارت امور خارجه در گفت‌وگو با همشهری، معتقد است «خروج سفرای اروپایی بر اساس تصمیم مشترک سیاسی نبوده، چرا که اتحادیه اروپا بر خلاف موارد قبلی و معاهده لیسبون، فراخوانی برای خروج سفرا اعلام نکرد.» حسن قشقاوی خروج سفرای اروپایی در آستانه تعطیلات سال نو میلادی و بازگشت مجدد آنان را امری طبیعی می‌داند و معتقد است: «اکثر سفرایی که از تهران خارج شده بودند به ما اعلام کرده بودند که برای تعطیلات می‌روند و این اتفاق هر سال می‌افتد. البته ممکن است برخی از آنان نیز به‌دلیل اعتراض یا مشورت رفته باشند که در خصوص آنان تصمیم‌گیری خواهد شد.»
مشورت برای بستن سفارت
محمد رئیسی، معاون مدیرکل تشریفات وزارت امور خارجه نیز به همشهری گفت: «مشورت معنایی متفاوت از اعتراض دارد و هیچ کشوری اعلام نکرده سفیرش را به سبب اعتراض از تهران فرا می‌خواند بلکه عموما اعلام شده برای مشورت فراخوانده می‌شوند.» او معتقد است بازگشت سفرایی که برای مشورت در خصوص بستن سفارتخانه‌های کشورشان در تهران به کشور متبوعشان بازگشته بودند به این معناست که تصمیمی برای بستن سفارتخانه‌ها اتخاذ نشده است در غیر این صورت نباید به این زودی باز می‌گشتند.»با این حال قشقاوی نکته جالب دیگری را مطرح می‌کند: « برخی رسانه‌ها و کشورهای مغرض از بازگشت طبیعی سفرا در آستانه تعطیلات سال نو میلادی استفاده دو منظوره کردند تا آن را اقدامی اعتراضی جلوه دهند.»
پشیمان از رفتن
این البته نخستین باری نیست که سفرای کشورهای اروپایی پس از ترک پر هیاهوی تهران، بازگشتی سرافکنده با چراغ خاموش به کشورمان دارند. در جریان فتوای امام‌خمینی(ره) درباره حکم ارتداد سلمان رشدی هم که اروپایی‌ها سفیران خود را از تهران فراخواندند در نهایت ناچار به عذرخواهی و بازگشت به تهران شدند. سال1376 نیز سفرای کشورهای اروپایی در پی رأی دادگاهی در آلمان در خصوص موضوع موسوم به میکونوس که برخی از سران نظام را متهم به ترور چند ایرانی کرده بود، در اقدامی شتاب‌زده و با هدف تحت فشار قرار دادن ایران، از ایران خارج شدند.
مقام معظم‌رهبری در آن مقطع با اتخاذ سیاستی مقتدرانه فرمودند: «خودشان رفته‌اند، خودشان هم برمی‌گردند!». این اتفاق به سرعت افتاد و به زودی سفرای همه کشورهای اروپایی با سرافکندگی به سفارتخانه‌هایشان در تهران بازگشتند. اگرچه این بار اروپا هرگز با آن جدیت و انسجام نتوانسته در مقابل ایران موضعگیری کند، اما در هر حال چاره‌ای جز تکرار دوباره تاریخ برایش متصور نیست.
