به گزارش همشهریآنلاین در این مراسم که عصر 29 آبان در فروشگاه فرهنگ معاصر برگزار شد، دکتر بهاء الدین خرمشاهی با تقدیر از غلامحسین صدری‌افشار و خانم‌ها نسرین و نسترن حکمی و با اشاره به سخنان عبدالرحیم جعفری، بنیانگذار انتشارات امیرکبیر گفت: جناب جعفری بر سر یکایک ما حق دارند. و من بارها از ظلمی که بر ایشان رفت سخن گفتم و انتقاد و این عمل را تقبیح کردم و‌آن را کاری ضد فرهنگی دانستم.
گزارش تصویری از مراسم سی‌امین سال فرهنگ‌نگاری صدری‌افشار و حکمی‌ها
به گفته خرمشاهی آقای موسایی و انتشارات فرهنگ معاصر با فاصله دو نسل از آقای جعفری استاندارد فرهنگ‌نگاری را در ایران بالا بردند و آثاری درخشان و ماندگار در عرصه کتاب‌های مرجع را در 30 سال گذشته تولید و عرضه کردند که از جمله آنها می‌توان به فرهنگ‌های پویا و فرهنگ هزاره و روزآمد کردن فرهنگ‌های حییم و نیز انتشار فرهنگ‌های زبان فارسی اشاره کرد.
خرمشاهی درباره فرهنگهایی که از سوی تیم صدری‌افشار، نسرین و نسترن حکمی به بازار کتاب عرضه شده است و با اشاره به آخرین این فرهنگها، فرهنگنامه سه‌جلدی واژگان و اعلام گفت: من پیش از این هم این فرهنگ را دیده بودم،اما امروز که باید سخنرانی می‌کردم با دقت افزون‌تری برخی از مدخل‌ها را نگاه کردم و دریافتم که تعریف‌ها بدون حشو و زوائدند،نوپدید و تازه نوشته شده‌اند،کاملند وهمه فهم و زیرمدخل‌های خوب و کارگشایی هم دارند.
به گفته خرمشاهی لغات جدید بسیاری در فرهنگنامه واژگان و اعلام وجود دارد که در فرهنگ‌های دیگر زبان فارسی به دلیل روزآمد‌نشدن عملا وجود ندارد.
او گفت که به نظر من از این فرهنگ باید در هر منزلی و اداره‌ای یک نسخه وجود داشته باشد ،چرا که بسیاری از مشکلات لغوی و معانی لغت‌ها را با این فرهنگ می‌توان برطرف ساخت.
او از وجود مدخل‌هایی که به عنوان زبانزد شهره هستند یاد کرد و گفت که این مدخل‌ها به خوبی در ساختار فرهنگ جا افتاده‌اند.
پیش از سخنان بهاء‌الدین خرمشاهی،ابتدا عبدالرحیم جعفری درباره خاطرات خود از فرهنگ معین سخن گفت و با اشاره به کوششی که انتشارات فرهنگ معاصر و‌آقای موسایی وشاپوری در جهت برکشاندن این انتشاراتی به سطح و استاندارد بالای انتشار کتاب مرجع در ایران صرف کردند گفت: فرهنگ فارسی معاصر این ویژگی را دارد که روزآمد است و من به یاد دارم که مرحوم دکتر معین هم به من گفت و هم در مقدمه کتاب نوشت که فرهنگ معین هنگامی یک فرهنگ مناسب و در حد ایده‌آل من خواهد شد که چندین بار روزآمد شود،اما متاسفانه آنهایی که اکنون انتشارات امیرکبیر را اداره می‌کنند،در 45 سال اخیر حتی یکبار هم این کتاب را روزآمد نکردند.
هر خانواده ایرانی باید یک نسخه از این فرهنگ را داشته باشد
کامران فانی هم بعد از آقای جعفری به جایگاه آمد و درباره غلامحسین صدری افشار گفت:آقای صدری افشار در درجه اول یک عالم است در حوزه علوم و ریاضیات،و به گمان من اگر فرهنگ‌فارسی معاصر موفق بوده ،یک دلیل آن این است که ذهن منضبط و علمی و ریاضی گونه فردی چون آقای صدری افشار بر آن نظارت داشته است.
او از ترجمه مقدمه جرج سارتن بر تاریخ علم صدری افشار به عنوان یکی از مهمترین ترجمه‌ها در حوزه تاریخ علم یاد کرد و گفت:هر کسی که این کتاب را خوانده باشد( نه آنکه ترجمه کرده باشد) ذهنی منضبط و علمی پیدا خواهد کرد.
فانی از فرهنگ‌های تالیف شده توسط صدری‌افشار و خانم‌ها حکمی به عنوان بهترین فرهنگ لغت در زبان فارسی یاد کرد وگفت:مردم عادی، پزشک، مهندس،کارگر، نیاز به فرهنگی دارد که پاسخ ابهاماتش درباره معنی لغت و اعلام را بدهد که به گمان من فرهنگ‌سه جلدی این ابهامات را برای آنها برطرف می‌سازد، چرا که هم برخی واژگان عمومی آن شاخه و یا رشته خاص را در خود دارد و هم لغت‌های عمومی و کاربردی .
او با اشاره به اینکه فرهنگها باید به مرور کامل شوند گفت: متاسفانه فرهنگ‌های معین و دهخدا و حتی عمید این سیر طبیعی را طی نکردند که هر چند سال یکبار روزآمد شوند ،اما فرهنگهایی که در انتشارات فرهنگ معاصر عرضه می‌شوند این بختیاری را داشتند که هر پنج سال یکبار روزآمد شوند و در این میانه فرهنگ‌های فارسی معاصر و تیم آقای صدری افشار بر روزآمدی فرهنگ‌هایشان اصرار بیشتری دارند و مدام آن را بروز می‌کنند به همین دلیل شما غلط‌هایی را که در فرهنگهایی چون معین و دهخدا وعمیدو حتی یکی دو فرهنگ دیگر می‌بینید در این فرهنگ مشاهده نمی‌کنید.
فانی که از جمله برجسته‌ترین کتاب‌شناسان و دانشنامه‌نگاران ایران به شمار می‌رود درباره فرهنگنامه واژگان و اعلام گفت: این فرهنگها این ویژگی را دارند که هر روز مدخل‌های تازه‌‌ای به آن اضافه می‌شود و از سوی دیگر تعریف‌ها هم تکمیل می‌شوند.
او از انتشارات فرهنگ معاصر به عنوان بهترین ناشر ایرانی در حوزه کتاب‌های مرجع یاد کردو گفت: خوشبختی آقای صدری‌افشار و خانم‌ها حکمی این بود که اثرشان به دست ناشران ناآگاه و ناشی نیفتاد و با ناشری کار می‌کنند که قدر کارشان را می‌داند و از سوی دیگر برای انتشار انواع فرهنگها تلاش‌های خوبی را صورت داده است.
او در پایان گفت: هر خانواده ایرانی باید یک نسخه از این فرهنگ را در منزلش داشته باشد.
صدری افشار در عمومی کردن زبان فرهنگ توفیق داشت
احمد مسجد جامعی هم در این مراسم گفت: فرهنگ‌نویسی مدیریت هم می‌خواهد. مدیریت علم و فرهنگ کار بسیار دشواری است. شاید کاربرد کلمه فرهنگ هم نشانگر تسلط به حوزه‌های مختلف باشد. نمی‌دانم کلمه فرهنگ از چه زمانی باب شد. ما زمانی از کلمه قاموس استفاده می‌کردیم.
وی افزود: شاید دلیلش این باشد که زبان، زمینه ورود به معنا و فرهنگ است. چه در ساحت مادی و چه در موضوعات معنوی. ورود به زبان هم از طریق فرهنگها میسر است. شاید هم به این دلیل باشد که تعداد زیادی از فرهنگ‌های فارسی، در هند نوشته شدند. فرهنگها در همه مسائل جامعه جامعیت دارند. از استاد صدری افشار در حوزه هنرها هم آثاری را شاهد بوده‌ایم و البته جامعیت روایت فرهنگی در وجود خود ایشان وجود داشته است.
عضو کمیسیون فرهنگی شورای شهر تهران گفت : این در بعد شخصیتی استاد وجود دارد. ایشان در مرتبه اول یک انسان فرهنگی هستند و این تجربه‌ها برایشان حاصل شده است و این ظرفیت را داشته‌اند که دیگران به گردشان جمع شوند و کار فرهنگ‌نویسی را به سرانجام برسانند. این که فرهنگ برای عموم مردم قابل استفاده باشد، مساله مهمی است. زبان فرهنگ، زبانی است که توفیق برای دسترسی به آن قدری دشوار است و مشکل است بتوانیم فرهنگی تهیه کنیم که همه بتوانند از آن استفاده کنند. این کار ارزشمند دیگری است که استاد آن را به ثمر رسانده‌اند.
مسجد جامعی گفت: یکی از راه‌های ارزیابی فرهنگ کشور، بررسی تعداد همین فرهنگنامه‌هاست. این کار به این دلیل که بها دادن به تجربیات گذشته است، ارزشمند است. قطعا در این روزگار، توجه به میراث گذشته کار ارزشمندی است. فرهنگها پشتوانه رشد و ارتقا هستند. اگر بخواهیم به ساحت علوم دیگر وارد شویم، مدخل ورودی فرهنگها هستند.
صدری افشار:سال 59 در جریان تالیف فرهنگ قرار گرفتم تا امروز
در ادامه ین مراسم غلامحسین صدری افشار گفت: سال 45 که نزد پرویز شهریاری ریاضیدان بزرگ در بنیاد فرهنگ ایران، کار فیش‌نویسی را آغاز کردم و با مجله سخن علمی همکاری‌ام را آغاز کردم، با لغت آشنا شدم و سر و کارم با آن افتاد. در سال 59 ناگزیر و ناخواسته در جریان تالیف فرهنگ فارسی قرار گرفتم و کارم شروع شد.
وی گفت: امروز جای عده‌ای از استادان در جمع ما خالی است. جای ثمره، باطنی، باقری، شهریاری و ... در این‌جا خالی است و من مدیون حمایت‌ها و دوستی‌های این بزرگواران بوده‌ام. باید یادی هم از زنده‌یاد احمد آرام، امیرهوشنگ اعلم، علینقی منزوی، مهرداد بهار، پرویز خانلری و ... بکنم که هر کدام در شکل‌گیری این فرهنگها نقش ویژه‌ای داشتند.
این فرهنگ‌نویس گفت: کار برای ما اصلاً راحت نبود. همه جور مشکلی داشتیم، ولی همت و جسارتی که از همکارانم دیدم و حمایت‌هایی که از ما می‌شد، باعث دلگرمی‌مان بود. دکتر ضرابی برای ما نفت می‌آورد، دوست دیگری قند و شکر می‌آورد، دوستی بخاری را تعمیر می‌کرد و دوستان دیگر به شکل‌های دیگر از فرهنگ‌نویسی ما حمایت می‌کردند. همه این موارد وجود دارد که مجبور هستیم سپاسگزار باشیم.
صدری افشار گفت: کار ما پر از اشتباه و نقض است و هنوز در حدی نیست که بتوان آن را جلوی مهمان گذاشت، ولی باقی فرهنگها وضع بهتری ندارند. کار ما به این دلیل دیده می‌شود که کار بزرگ در این زمینه نداریم. اگر کارهای بزرگ در این زمینه وجود داشت، کار ما هم دیده نمی‌شد.
بعد از صدری افشار خانم حکمی هم درباره این فرهنگ و کارهایی که انجام دادند سخنانی بیان کرد.
از دکتر باطنی نظم و شخصیت کاری را آموختیم
داود موسایی مدیر انتشارات فرهنگ معاصر که در کنار کیخسرو شاپوری سهمی جدی در کیفیت این فرهنگها داشته‌اند در این برنامه گفت: در طول 30 سالی که موسسه فرهنگ معاصر تاسیس شده، من مدیر آن بوده‌ام. همیشه وقتی کاری انجام می‌شود، عده‌ای هستند که زحمت کار را کشیده‌اند، ولی کار به نام فرد دیگری تمام می‌شود. وقتی کار پژوهش را شروع کردیم، دکتر حق‌شناس نقش زیادی در آن داشت. دکتر باطنی هم در حال حاضر این‌جا حضور ندارد، ولی جا دارد از ایشان یاد کنیم.
وی افزود: ما از دکتر باطنی نظم و خیلی چیزهای دیگر را آموختیم. هر آنچه شما از کیفیت کاری این موسسه سخن بگویید، مدیون یک فرد است و آن فرد کیخسرو شاپوری است که البته آن‌قدر کم روست که یک گوشه کارش را می‌کند و اصلاً به عیان نمی‌آید.
مدیر موسسه فرهنگ معاصر گفت: هیچ وقت هم روی حمایت‌ها حساب نکردیم. در کل فکر می‌کنم ثمره کار این موسسه، حاصل کارگروهی است.
به گزارش همشهریآنلاین در پایان این مراسم عبدالرحیم جعفری کیک مخصوصی را که بر آن تمامی فرهنگ‌های زبان فارسی نقش بسته بود برش داد.
