هنگامی که نزدیک به یک صد نفر از کارشناسان محیط زیست، متنی به عنوان بیانیه «هوای تهران 74» منتشر کردند که در آن برای نخستین بار از آلودگی هوای پایتخت به عنوان یک بحران ملی که راه مقابله با آن عزم ملی است، نام برده شد.
بیش از 10 سال از آن تاریخ می‌گذرد و این روزها با موضوعی به نام آلودگی هوا هنوز هم دست به گریبان هستیم.
بیانیه سال 1374 عمدتاً برآثار بهداشتی و بیماری‌زایی آلودگی هوا تأکید داشت و نویسندگان آن کوشیدند براین نکته پافشاری کنند که یکی از علل اپیدمی بیماری‌هایی همچون افسردگی، اضطراب و انواع ناراحتی‌های تنفسی در تهران، آلودگی هواست و این پدیده را باید از جمله عوامل قابل توجه مرگ و میر در تهران به شمار آورد.
آماری که سه سال بعد از صدور بیانیه "هوای تهران 74" توسط جایکا (کنسرسیومی از مشاوران بین المللی که با محوریت کارشناسان ژاپنی طرح جامعی برای کاهش آلودگی هوا تدوین کردند) اعلام شد، یک قدم تا فاجعه فاصله داشت: سالانه بین 7 تا 9 هزار نفر در تهران به دلیل آلودگی هوا جان خود را از دست می‌دهند! یعنی به طور متوسط سالانه 8 هزار و تقریباً هر ساعت یک نفر در اثر این نوع آلودگی جان می‌بازند.
مرگ و میر براثر آلودگی هوا فقط مختص تهران نیست و به گزارش سازمان ملل متحد هر سال 3 میلیون نفر از مردم جهان براثر این پدیده جان خود را از دست می دهند. با این حال سهم آسیایی ها در این میان بیش از دیگران بوده و تحقیقات نشان می‌دهد که در اثر آلودگی هوا در منطقه آسیا، کودکان و مادران دچار انواع بیماری‌های تنفسی می‌شوند و سالانه 500 هزار نفر در اثر آلودگی هوا می‌میرند.
بد نیست بدانید که سالانه بیش از 420 هزار تن منوکسیدکربن وارد هوای کشور می‌شود و شهر تهران با بیش از 2 میلیون خودرو، حدود 50 درصد از کل این آلودگی را ایجاد می‌کند. براساس اعلام کارشناسان بیش از 70 درصد از آلودگی هوای تهران به خاطر وجود خودروهای فرسوده است.
عدم تناسب میان تعداد خودروهای تولیدی باظرفیت ترافیک شهری، کمبود ظرفیت لازم برای حمل و نقل عمومی، خودروهای فرسوده، استاندارد نبودن یا کیفیت نازل برخی ازخودروهای تولیدی، استاندارد نبودن سوخت خودروها، فقدان آموزش های عمومی و ضعف اطلاع رسانی و کنترل ترافیک؛ از جمله عوامل مؤثردر ایجاد و افزایش بحران آلودگی هوای تهران هستند.
با وجود همین آمارها کافی است که مشخص شود در چند دهه اخیر، مشکلات حمل و نقل و به تبع آن آلودگی هوا در تهران به صورت بزرگترین معضل شهری درآمده و تهران را به یکی از آلوده‌ترین، پرازدحام ترین و نامنظم‌ترین کلان شهرهای جهان تبدیل کرده که از حداقل شرایط استاندارد روز دنیابرخوردار است.
