در این مدت هواپیمای مقامات دو طرف بود که ممتد روی باند فرودگاه‌های دهلی و تهران می‌نشست و مذاکرات یکی پس از دیگری کلید می‌خورد؛ با نتیجه یا بی‌نتیجه. گام نخست مذاکرات که فروش LNG به هند در قبال مشارکت شرکت‌های نفتی این کشور در میادین نفتی یادآوران و جفیر بود به ثمر نشست تا روابط دو کشور برای امضای پروژه بزرگ خط لوله صلح مستحکم‌تر شود.
اندکی پس از آن بود که قیمت جهانی گاز رشد غریبی کرد و ایران که شرط تصویب آن قرارداد را در شورای اقتصاد ذکر کرد بود این قرارداد را اجرایی ندانست و هند هم حاضر نشد قیمت قرارداد را افزایش دهد. سرما شروع شد و مذاکرات یخ بست. ایران برای توسعه میادین نفتی یادآوران و جفیر به سراغ چین و بلاروس رفت و هند نیز مذاکره برای جایگزینی گاز ایران را در دستور کار قرار داد.
اما نخستین گام برای شکستن یخ مذاکرات برداشته شد. وزیر نفت هند در گفت‌وگویی که می‌خوانید برای نخستین بار از آمادگی هند برای افزایش قیمت قرارداد LNG خبر داد. بعد از آن بود که یک روزنامه هندی به نقل از یکی از مقامات دولت این کشور از موافقت دهلی با افزایش 50 درصدی قیمت خرید LNG ایران خبر داد: «قرارداد موفق ایران و چین در صادرات LNG، هند را در میز مذاکره در وضعیت ضعیفی قرار داده است.»
چین اخیراً سالیانه 3 میلیون LNG با قیمت 5 دلار در هر میلیون BTU برای 25 سال از ایران خریده است. قیمت فروش LNG ایران به هند در قرارداد فعلی بر اساس پایه نفت برنت 31 دلاری محاسبه می‌شود که حدود 9/2 دلار برای هر میلیون BTU است. ایران خواهان افزایش قیمت پایه نفت برنت به 65 دلار است که قیمت گاز را به 5 دلار و 425 سنت افزایش خواهد داد.
حال آنکه مقامات هندی ظاهراً با قیمت 55 دلار برای نفت برنت موافقت کرده‌اند.
از سوی دیگر درباره قیمت گاز خط لوله صلح نیز حتماً گزارش شرکت مشاور که قرار بود با محاسبه گاز در بازار ژاپن، بهای گاز را مشخص کند نتوانست گره از این اختلاف‌نظر بگشاید.
در چنین شرایطی بود که سفیر پاکستان در واشنگتن در اظهاراتی غیر منتظره اعلام کرد: «خط لوله گاز میان ایران - پاکستان و هند در صورتی که آمریکا به مخالفت با این پروژه به دلیل روابط خصمانه با ایران ادامه دهد هرگز به مرحله اجرا نمی‌رسد.
پاکستان و هند قصد ندارند هیچ کدام، روابطشان با آمریکا را قربانی این پروژه کنند.» این اظهارات واکنش فوری پرویزمشرف، رئیس جمهور پاکستان را برانگیخت که «هیچ فشاری علیه اجرای پروژه انتقال گاز خط لوله صلح قابل قبول نیست.» وزیر خارجه ایران هم پس از ملاقات با همتای پاکستانی‌اش اعلام کرد که اجلاس سران سه کشور در خصوص خط لوله صلح به محض نهایی شدن کارشناسی‌ها در تهران برگزار می‌شود.
با توجه به افزایش روزافزون قیمت گاز، خطر بزرگ این پروژه برای ایران بسته شدن آن در دامن سیاسیون پیش از اتمام کار کارشناسی و تعیین قیمت واقعی گاز است که منافع 25 ساله ایران را رقم می‌زند.چندی پیش فرصتی فراهم شد تا برخی مسائل و مشکلات خط لوله را با وزیر نفت هنددر میان گذاریم.
- نخستین سؤالی که در بخش سیاسی پروژه خط لوله صلح باید طرح شود مسئله مخالفت ایالات متحده با این پروژه است. هر چند دولت متبوع شما بارها این مخالفت‌ها را مردود دانسته است. آقای دائورا! آیا واقعاً چنین فشاری از جانب واشنگتن بر دهلی‌نو وجود دارد؟
هیچ فشاری از جانب ایالات متحده بر هند وجود ندارد. حتی زمانی که نخست‌وزیر پاکستان به هند آمد و با نخست‌وزیر ما دیدار کرد ایشان رسماً اعلام نمودند که پروژه انتقال گاز ایران، «خط لوله صلح» است و ما به دنبال این مسئله هستیم. بنابراین فشاری از جانب آمریکا نیست. اگر فشاری وجود داشت نخست‌وزیر هندوستان در جمع اعلام نمی‌کرد که این پروژه «خط لوله صلح» است.
- آیا دولت بوش به دولت هند پیشنهادی ارائه کرده است که در صورت عدم اجرای خط لوله صلح، امتیازاتی اعطا کند؟
خیر، هیچ وقت چنین موضوعی مطرح نبوده است.
- پس دلیل طولانی شدن مذاکرات چیست؟ گاهی روند مذاکرات به گونه‌ایست که احساس می‌شود به بن‌بست رسیده‌اید؟
هند بسیار نیازمند گاز است. برای همین به دنبال خرید LNG هستیم. آن را هم فقط از ایران می‌خریم. اگر نمی‌خواستیم بخریم می‌توانستیم به سراغ سایر کشورها برویم.
- مثلاً کدام کشورها؟
مثلاً استرالیا. استرالیا قراردادی را که برای فروش گاز در سال 2002 امضا کرده بود علیرغم افزایش قیمت‌ها در سال 2007، تغییر نداد. این کشورها برای عرضه گاز وجود داشتند ولی ما به دنبال آنها نرفتیم.
- آقای وزیر، بنده موافق این بخش از سخنان شما نیستم. اگر با دقت بیشتری به وضعیت کشورهای دارنده گاز نگاه کنید، خواهید دید که کشورهای زیادی وجود ندارند که ظرفیت اضافه‌ای داشته باشند تا بتوانند در حجم بالا و با امنیت مداوم گاز به هند بفروشند. به طور مثال کشوری مانند قطر اغلب پروژه‌های LNG خود را به آمریکا فروخته است؟
قطر بر اساس قراردادی که با ما منعقد کرده است پیش می‌رود و به تعهدش برای عرضه 5 میلیون تن LNG در سال عمل می‌کند.
- اما نیاز شما بالاتر از این حرف‌هاست. مابقی‌اش را از کجا تأمین می‌کنید؟!
از چندین کشور. با استرالیایی‌ها و الجزایری‌ها هم در حال مذاکره هستیم.
- برای خرید چه میزان گاز؟
با استرالیایی‌ها برای خرید سالیانه 5/2 میلیون تن LNG در حال مذاکره هستیم که قابل افزایش هم هست. مذاکراتمان با الجزایر نیز بر سر خرید 5/2میلیون تن LNG در سال ادامه دارد.
- اگر این مذاکرات به نتیجه برسد از چه سالی LNG این دو کشور به هند خواهد رسید؟
برای گاز استرالیا در سال 2010 و گاز الجزایر در سال 2012 برنامه داریم.
- آیا این قراردادها اجرایی شده است؟
قراردادمان با استرالیایی‌ها در ماه آینده [اکتبر] اجرایی خواهد شد و مذاکره با الجزایری‌ها هم در حال پیشرفت است.رئیس جمهور هند این بحث را به مجلس برده است و ما منتظر جواب مجلس هستیم.
- آیا هند این آمادگی را دارد که در قیمت قرارداد خرید LNG از ایران تجدیدنظر کرده و برای اجرایی شدن قرارداد، قیمت را افزایش دهد؟
امکان افزایش در مبلغ قرارداد وجود دارد؛ البته افزایش جزئی.
- تاکنون آمارهای مختلفی درباره رقم این قرارداد منتشر شده است. اما مایلم شما به عنوان وزیر نفت هند بفرمایید که مبلغ دقیق قراردادتان در خرید گاز مایع چقدر است؟
میزان قرارداد سالانه 5 میلیون تن در سال است اما قیمت آن را به خبرنگاران اعلام نمی‌کنم.
- اینکه دیگر سری نیست. بارها در رسانه‌های هندی تکرار شده است! اگر می‌خواهید من قیمت قرارداد را به شما بگویم؟!
اینکه قیمت LNG در بازار نسبت به زمان قرارداد [با ایران] تغییر کرده است قبول داریم. این هم که قیمت قرارداد به مقدار جزئی بالا رود باز هم قبول داریم، اما قیمت قرارداد را بر اساس توافقی که طرفین انجام داده‌اند اعلام نمی‌کنیم.
- درباره تعیین قیمت قرارداد LNG چه زمانی مذاکره خواهید کرد؟
ما آماده هستیم. پیش از این در حاشیه اجلاس اوپک [در وین] با وزیر نفت ایران به صورت خصوصی مذاکره کردیم. وزیر نفت ایران مرد بزرگواری است و حاضریم هر وقت ایشان بخواهند مذاکره کنیم.
- فرض کنیم شما وزیر نفت ایران هستید و می‌خواهید گاز کشورتان را که ارزش مشخصی در بازارهای جهانی دارد بفروشید. مشتری‌های فراوانی نظیر هند، چین، اروپا و پاکستان دارید. قیمتی که اروپایی‌ها پیشنهاد کرده‌اند هم بیش از هندی‌هاست. شما به عنوان وزیر نفت ایران حاضرید گاز کشورتان را به هند بفروشید؟
من قبلاً قراردادی را منعقد کرده‌ام [ منظور قرارداد صادرات LNG به هند است.] تا اینکار را انجام دهم. موضوع قیمت مطرح نیست. بنده تعهدی کرده‌ام که باید انجام شود.
- سؤال من درباره خط لوله صلح بود. آیا شما حاضرید گازتان را ارزان‌تر در بازار بفروشید در حالی که مشتری گران‌تری دارید؟
من حرف شما را قبول دارم. اما اگر در یک قیمتی تعهد کرده‌باشم باید بر روی آن بایستم. چه قیمت بالا برود و چه پایین بیاید.
- به شرطی که آن تعهد تنفیذ شده باشد. در همان قرارداد LNG که مدنظر شماست بندی وجود دارد که اجرایی شدن قرارداد را منوط به تصویب شورای اقتصاد ایران کرده که هنوز انجام نشده است. از اینکه بگذریم در پروژه خط لوله صلح که هنوز قیمتی توافق نشده است. چرا این مذاکرات به بن‌بست رسیده است؟
پروژه خط لوله به کندی پیش می‌رود. باید درباره خیلی مسائل صحبت کرد. البته کندی این پروژه نیز خیلی پیچیده نیست. حالا یک نکته دیگری را هم باید عرض کنم. مقامات ترکمنستان برای تأمین گاز هند با ما تماس گرفته‌اند.
- فکر می‌کنید ذخایر گازی ترکمنستان برای شما کافی باشد؟
آنها حتی بانک توسعه اسلامی را هم فرستاده‌اند.
- مسیر اجرایی این پروژه از خاک افغانستان امنیت کافی را دارد؟
طرح این پروژه فعلاً در حد مقدمات است.
- طرح این مسئله از جانب شما به معنای تحت فشار قرار دادن خط لوله صلح است؟
خط لوله BTC که در روسیه انجام شد 20سال مذاکره شده است. ما در خط لوله صلح تنها 3 سال است که مذاکره می‌کنیم. ما کسی را مسئول کندی مذاکرات نمی‌دانیم. باید بگویم که اجرای خط لوله صلح برای ما جالب است. اما روزنامه‌های هندوستان درباره قرارداد LNG با ایران مطالب زیادی می‌نویسند. فضا، فضای دشواری شده است.
- برنامه هند تا سال 2020 در بخش انرژی چیست؟
ما در حال واگذاری بسیاری از منابع نفت و گازمان به بخش خصوصی هستیم.
