برگزاری سومین جشنواره بین‌المللی هنرهای تجسمی فجر که تا 13 اسفند ماه ادامه خواهد داشت، بهانه گفت‌وگوی ما با شالویی درباره هنر پس از انقلاب اسلامی شد.
- انقلاب اسلامی چه تأثیری بر هنرهای تجسمی داشت؟
انقلاب اسلامی از آنجایی که یک انقلاب صددرصد فرهنگی بود نقش بسیار مهم و مؤثری در جهت بخشیدن به جریان فرهنگی و هنری، به‌خصوص هنرهای تجسمی و پر محتوا کردن آن داشته و به آن محتوا داده است. تا قبل از پیروزی انقلاب اسلامی، هنر ما از دستمایه‌های مفهومی و محتوایی آنچنانی برخوردار نبود و این انقلاب بود که در همه ابعاد و زوایای زندگی وارد شد و فرهنگ و هنر که بخشی از آن می‌شود، جریان حرکت جامعه را در وادی آسمان هدایت کرد. انقلاب اسلامی معانی و مفاهیم بلندی در اذهان و اندیشه‌ها قرار داد که ما امروزه داریم محصولات آن‌را به‌خوبی در میان آثار هنری و تربیت‌یافتگان مکتب انقلاب
می‌بینیم.
- انقلاب چه تأثیری در فراگیری هنر داشت؟
من فکر می‌کنم که قبل از انقلاب اسلامی، هنر تجسمی در میان یک عده محدود در گردش بود و رشد چندان قابل توجهی از نظر کمی نداشت اما بعد از انقلاب اسلامی، هنرهای تجسمی جنبه عمومی‌تری به‌خود گرفت، از ویترین‌های خاص خارج شد و در میان اقشار مردم رسوخ و نفوذ کرد و ما امروزه داریم این را به‌خوبی لمس می‌کنیم که دیگر به هنرهای تجسمی به‌عنوان هنر تشریفاتی و هنر اشرافی نگاه نمی‌شود بلکه آنقدر جنبه مردمی به‌خود گرفته و آنقدر با زندگی مردم عجین شده، که امروزه حتی در میان آن دسته از مردمی که شاید به شکل رسمی ما آنها را هنرمند ندانیم، عشق و علاقه به هنرهای تجسمی را می‌توانیم به‌خوبی احساس کنیم. واقعا در بعضی از نمایشگاه‌هایی که ما برپا می‌کنیم آثاری را از عامه مردم مشاهده می‌کنیم که موجب خوشحالی است. مثلا در زمینه عکس شما نمی‌توانید بگویید حتما کسانی که رشته هنری عکاسی را آکادمیک پیگیری کرده‌اند در نمایشگاه عکس شرکت می‌کنند، بلکه عکاسی دیگر آنقدر جنبه عمومی پیدا کرده که اغلب مردم را شامل می‌شود. یا حتی در رشته‌هایی مانند طراحی، گرافیک و نقاشی هم خوشبختانه با حضور آحاد مردم مواجهیم که به آن رونق بخشیده است.
- به‌نظر شما انقلاب اسلامی ایران در روند نوگرایی چقدر تأثیرگذار بوده است؟
ببینید آنچه ما امروز به‌عنوان هنر نو می‌شناسیم، هنری است که از خارج مرزها به داخل کشور ما آمده است ولی آمدن این هنر به معنای این نبوده که به‌صورت تمام و کمال در اختیار هنرمند ما قرار گرفته و هنرمند ما به‌صورت تقلیدی این هنر را تکرار کرده باشد، بلکه این هنر وقتی آمده به‌عنوان یک تکنیک و ابزار بوده که در اختیار هنرمند قرار گرفته و هنرمند ما با استفاده از این تکنیک و ابزار فکر و ایده و اندیشه را با آن به نمایش گذاشته است؛ یعنی هنر نویی را که ما در آثار بسیاری از هنرمندان غربی به‌عنوان هنری بی‌معنی، پوچ و بی‌محتوا می‌شناسیم، وقتی همین تکنیک در داخل کشور ما استفاده می‌شود در خدمت معنی و مفهوم قرار می‌گیرد و با اندیشه‌های دینی و ناب و حتی اندیشه‌های ملی در‌هم آمیخته می‌شود و به‌عنوان تلفیقی از اینها ما شاهد نوآوری‌ها و ابتکاراتی از این هنر هستیم که قطعا انقلاب اسلامی هم به‌خاطر آن نفوذی که در اندیشه‌ها داشته، روی موضوعات هنری اثر بخشیده است ولواینکه به سبک و سیاق هنر نو و جدید باشد.
- بعد از انقلاب اسلامی در زمینه هنرهای تجسمی شاهد چه پیشرفت‌هایی بوده‌ایم؟
خوشبختانه بعد از انقلاب اسلامی در حوزه هنرهای تجسمی، هنرمندان متعهد، متدین و انقلابی زیادی رشد کردند و امروزه هم آنها سرگرم فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینه هنرهای تجسمی هستند. هنرمندان تجسمی عموما و عمدتا با انقلاب همراهی و همگامی داشته و دارند و ما امروزه در همین نمایشگاه‌هایی که می‌بینیم برپا می‌شود حضور هنرمندان بسیار پررنگ است؛ به‌ویژه آنها که به اسم انقلاب اسلامی برگزار می‌شوند. یک دلیل محکم همین برگزاری سومین جشنواره هنرهای تجسمی فجر است که امسال با 22هزار اثر با شرکت بیش از 6هزار هنرمند، شکل گرفت. امروز شاهد همراهی و همگامی و حضور گرم و صمیمانه هنرمندان تجسمی و حتی پیشکسوتان و استادان بزرگ در این عرصه هستیم که حضور فعال و نقشی پر رنگ دارند.
- در خیلی از کشورها موزه‌های جنگ تأسیس شده که به‌خوبی از میراث فرهنگی جنگ‌شان پاسداری می‌کند؛ بعد از دفاع مقدس، موزه هنرهای معاصر چه اقداماتی در این زمینه کرده است؟
حقیقتا هیچ جایی از دنیا را ما نمی‌توانیم پیدا بکنیم که دفاعی مقدس مانند ما در مقابل ظلم و ستم داشته باشد. هیچکدام از صحنه‌های عظیمی که در جریان جنگ تحمیلی ما به‌وقوع پیوست را ما نمی‌توانیم در هیچ جنگ دیگری پیدا کنیم؛ چرا که دفاع، شجاعت، اخلاص، ایمان، تقوا و همه و همه اینها با همدیگر ترکیب شدند و بر هنرمندان ماست که اینها را به بهترین نحو ارائه کنند. البته تلاش‌هایی صورت گرفته اما این تلاش‌ها کافی نیست، احتیاج به یک همت بلند از سوی جامعه هنری و یک برنامه‌ریزی دقیق و عمیق با صرف یک بودجه مناسب از طرف متولیان، دست‌اندرکاران و برنامه ریزان دارد که بیایند روی این موضوع واقعا همتی را به‌کار ببندند تا بتوانند آن را به نسل‌های آینده هم به‌خوبی معرفی کنند.
جریان جنگ ما از نقطه نظر محتوایی و اندیشه‌ای از همه کشورها وسیع‌تر بوده و می‌تواند بستر مناسبی برای تولیدات هنری و ایده‌های جدید باشد. البته روند تأسیس موزه‌های دفاع مقدس تقریبا در کشور ما در حال شکل‌گیری است و بهتر است دستگاه‌های موازی، همه در یک ترکیب مشارکتی نسبت به اجرای برنامه‌های هنری متناسب با این موضوع اقدام بکنند. خوشبختانه اخیرا گام‌های خوبی برداشته شده است خصوصا توسط بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس که یکی دو موزه هم افتتاح کرده‌اند. ما هم در مرکز هنرهای تجسمی ارشاد همراهی و همکاری با سایر ارگان‌های مربوطه داریم که از جمله می‌توانم به موزه‌ای که در سمنان قرار است تأسیس بشود اشاره کنم که با هماهنگی بنیاد حفظ آثار و ارزش‌های دفاع مقدس صورت می‌گیرد. ما این آمادگی را هم داریم که با سایر دستگاه‌های دیگر نیز بتوانیم یک طرح جامع و کاملی برای تأسیس موزه‌های دفاع مقدس در کشورمان به مرحله اجرا دربیاوریم.
- در حال حاضر وضعیت هنرهای تجسمی را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
هنرهای تجسمی را شما اگر نسبت به سال‌های قبل از خودش یک بررسی داشته باشید، می‌بینید هر سال نسبت به سال گذشته از پیشرفت قابل توجهی برخوردار است و این بیانگر این است که یک حرکت منطقی و اصولی و در عین حال سریع و پر شتاب را پشت‌سر می‌گذارد و به سوی یک چشم‌انداز روشن در حال حرکت است که به‌نظرم آینده بسیار خوب و درخشانی را نه تنها در سطح ملی بلکه حتی در سطح بین‌المللی و جهانی خواهد داشت.
