بیش از 20 دستگاه در موضوع بررسی و تصمیم‌گیری برای حل معضل ترافیک تهران دخیل هستند که همکاری‌ها، نشست‌ها و تصمیمگیریهای آنها اگرچه منجر به حل مقطعی بحران ترافیک پایتخت شده ولی تاکنون قادر به حل همیشگی معضل ترافیک پایتخت نشده است. چندی پیش همزمان با روند رو به افزایش بحران آلودگی هوای تهران بود که موضوع مربوط به مهار هیولای آلودگی پایتخت، یعنی ترافیک تهران مورد توجه قرار گرفت. آن‌روز شرکت‌های خودروساز، متهم اصلی در بحران آلودگی هوا معرفی شدند و به‌تبع آن بود که نهادها و سازمان‌های کنترل ترافیک شهر در آماده‌باش برای مهار بحران ترافیکی تهران برآمدند.
واکنش‌ها به وضعیت ترافیکی تهران چنان شدت یافت که نمایندگان شورای شهر تهران، دستگاه‌های دولتی، نمایندگان مجلس و حتی سیاستمداران نیز خواستار توجه ویژه به موضوع ترافیک پایتخت شدند و طرح‌های گوناگونی نیز مطرح شد؛ گروهی خواستار تنبیه شرکت‌های خودروساز و ملزم کردن آنها به رعایت موازین زیست‌محیطی شدند، برخی راهکار حل مشکل ترافیک را در گسترش محدوده طرح ترافیک دانستند و عده‌ای نیز موافق اعلام سراسری طرح زوج یا فرد در سراسر تهران بودند. تمهیداتی اندیشیده شد و سرانجام طرح آزمایشی افزایش محدوده طرح ترافیک و اعلام سراسری طرح زوج یا فرد در پایتخت اجرا شد. در فاصله اجرای این طرح‌ها بود که شهر چهره آرام‌تری به‌خود گرفت و هیولای ترافیک توانست تا بازگشت هوای شهر به وضعیت سالم دربند بماند. به‌رغم این تمهیدات، مخالفت‌هایی نیز با اجرای طرح‌های مقطعی صورت گرفت و کارشناسان اقدامات اینچنینی را مسکن‌های مقطعی در کاستن از بار ترافیکی شهر دانستند.
طرح‌هایی برای بررسی‌های بیشتر
حتی آبپاشی آسمان تهران برای قطره‌ای باران در زدودن آلودگی‌های شهر نیز کارساز نیفتاد و متخصصان کاهش آلودگی هوا، حل معضل ترافیک تهران را از ضرورت‌های کاهش آلودگی‌ها تشخیص دادند. اکنون طرح‌های گوناگونی از سوی دستگاه‌های مسئول درباره موضوع حل مشکل ترافیک تهران به شورای‌عالی ترافیک کشور ارجاع شده تا تصمیمگیریهای نهایی در حل معضل ترافیک تهران اعلام شود.
پیشنهادهای گوناگون تا آنجا ادامه یافت که رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در گفت‌وگو با یکی از خبرگزاری‌ها از صدور 6 شناسه رنگی برای اعمال محدودیت تردد خودروها در پایتخت خبر داد. براساس این پیشنهاد که در شورای‌عالی ترافیک نیز مورد بررسی قرار گرفت، 6 شناسه رنگی به تعداد روزهای هفته و در 6 رنگ مختلف با هولوگرام مخصوص طراحی شده و برای نصب به‌خودروها واگذار می‌شود. این شناسه شامل تمامی اطلاعات خودرو و راننده است که درصورت تردد خودروها در شهر از سوی پلیس قابل شناسایی است؛ براین اساس برخی از رنگ‌ها قادر به تردد در برخی روزهای هفته در شهر نخواهند بود. پلیس راهنمایی و رانندگی معتقد است که طرح توزیع شناسه‌های رنگی می‌تواند کمک بزرگی به روان شدن ترافیک در پایتخت و حل این معضل در کلانشهر تهران کند.
واکنش به محدودیت‌های سراسری
اجرای دائم طرح سراسری زوج یا فرد در تهران، البته پیش‌تر با مخالفت چند عضو شورای شهر تهران مواجه شده است. حمزه‌شکیب، رئیس کمیسیون عمران شورای شهر تهران، یکی از مخالفان اجرای این طرح است. به گفته وی اگرچه اجرای طرح سراسری زوج یا فرد در بازکردن گره‌های ترافیکی مؤثر است ولی درصورت تداوم، تأثیر چندانی در حل معضلات ترافیکی ندارد. آنطور که حمزه‌شکیب گفته است، اجرای موقت طرح زوج یا فرد تنها زمانی مؤثر است که وضعیت آلودگی هوا، سلامت مردم را نشانه گرفته باشد و مردم به اجرای این طرح تمکین کنند.
رئیس شورای شهر تهران نیز در اظهاراتی، اجرای طرح زوج یا فرد را تنها در شرایط اضطرار و بحرانی‌شدن موضوع آلودگی هوا مؤثر دانسته و گفته است که حتی درصورت اجرای این طرح در تهران، پلیس، نیروی لازم را برای کنترل کامل محدوده طرح ندارد. اعضای شورای شهر تهران همچنین معتقدند که معضل ترافیک تهران باید به‌صورت ریشه‌ای حل شود و اعلام طرح سراسری زوج یا فرد در کلانشهری همچون تهران راه‌حل موقتی است.
ایجاد محدودیت ضروری است
سردار حسین رحیمی، رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ، ولی در گفت‌وگوی خود با روزنامه همشهری از ضرورت ایجاد محدودیت تردد در شهر سخن می‌گوید. به اعتقاد وی، هر طرحی که در موضوع کاهش معضل ترافیک تهران مؤثر باشد قابل تقدیر است.
سردار رحیمی می‌گوید: با توجه به حجم خودروی موجود در تهران که یک سوم خودروهای کشور را شامل می‌شود و همچنین ورود 6میلیون خودرو از استان‌های دیگر در هر ماه به تهران که در سال 70میلیون سفر به تهران را شامل می‌شود، جدای از مشکلات روحی - روانی که به‌دلیل ترافیک برای تهرانی‌ها ایجاد می‌شود و اتلاف سوخت و وقت، باید محدودیت‌هایی برای تردد خودروها در نظر گرفته شود. رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی همچنین به پیشنهادهایی همچون گسترش محدوده طرح ترافیک و توزیع شناسه‌های ترافیکی با رنگ‌های مشخص برای استفاده در خودروها اشاره می‌کند.
رحیمی می‌گوید: 5 سازمان و نهاد و ارگان به‌طور مستقیم در موضوع حل معضل ترافیک دخیل هستند و دستگاه‌هایی نیز به‌صورت غیرمستقیم در موضوع ترافیک تهران سهم دارند که آنها نیز باید نتایج فعالیت‌های خود را اعلام کنند و بگویند که طی این مدت چه اقداماتی برای حل مشکل ترافیک تهران انجام داده‌اند و همه تقصیرها را به گردن پلیس راهنمایی و رانندگی نیندازند.
وی تأکید می‌کند که داشتن یک نقشه راه برای کنترل و مهار ترافیک تهران به همراه تقویت ناوگان حمل‌ونقل عمومی موضوعی ضروری است.
رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ در موضوع توزیع شناسه‌های رنگی بین خودروها و با هدف ایجاد محدودیت تردد در شهر می‌گوید: شناسه‌های رنگی باهدف جلوگیری از دور زدن محدودیت‌های ترافیکی از سوی برخی شهروندان توزیع می‌شود. سهم هر فرد در شناسه‌ها مشخص است و از آنجا که به‌نام شخص صادر می‌شود کمک می‌کند که از میزان تخلفات در فرار از محدودیت تردد از سوی شهروندان یا خریداری خودروها با شماره‌های مختلف جلوگیری شود. وی ادامه می‌دهد: در بحث ترافیک تهران نوک پیکان همیشه متوجه پلیس راهور است، در حالی‌که دستگاه‌های دیگری هم در موضوع ترافیک دخیل هستند که باید به شهروندان پاسخگو باشند. رئیس پلیس راهنمایی و رانندگی تهران بزرگ همچنین بخشی از ترافیک تهران را ناشی از نبود فرهنگ ترافیکی و رانندگی در میان برخی شهروندان و بی‌انضباطی در ترافیک شهر دانست.
او البته به جمع شدن سرویس ادارات نیز انتقاد کرد و گفت: جمع شدن سرویس ادارات موجب شده که کارمندان به سمت استفاده از خودروی شخصی بروند، درحالی‌که لازم است سرویس‌های ادارات باردیگر با بهره‌گیری از خودروهای جدید احیا شوند تا بخشی از ترافیک شهر کاسته شود.
رحیمی حل معضل ترافیک تهران را دغدغه بسیاری از مردم و مسئولان کشور دانست و گفت: به‌رغم دغدغه مردم و مسئولان در حل معضل ترافیک تهران، هنوز سرمایه‌گذاری جدی و برنامه‌ریزی مناسب در این خصوص صورت نگرفته است.
او نیز همچون مردم و فعالان زیست‌محیطی شهر تهران معتقد است که حل معضل ترافیک تهران منجر به بازگشت آرامش در میان شهروندان و افزایش نشاط شهر و کارایی بیشتر شهروندان تهرانی می‌شود.
