این مدت که پیش از این و براساس قانون سال 1348 حمایت از حقوق مولفان، مصنفان و هنرمندان، 30 سال بود، حالا به 50 سال افزایش یافته است. نمایندگان مجلس پس از اعتراض و پیگیری علی مطهری، فرزند شهید مرتضی مطهری، 50 روز پیش ابتدا این قانون را به‌طور کلی حذف کرده و مدت زمان استفاده از حقوق مادی اثر را نامحدود اعلام کردند.
این اقدام که از ابتدا هم کمی عجیب و ناهماهنگ با قوانین شرعی و عرفی بود، 13 تیر با اخطار حجت‌الاسلام سید محمود حسینی دولت‌آبادی، نماینده شاهین‌شهر، برخوار و میمه مواجه شد. در جلسه علنی روز 13 تیر، ابتدا کلیات طرح اصلاح ماده 12 این قانون به تصویب نمایندگان رسید و سپس در جریان بررسی جزئیات این طرح، حسینی دولت‌آبادی، با تاکید بر اینکه باید در مورد حق تالیف، قوانین اسلامی مورد تاکید قرار گیرد، زمان 50 سال پیشنهادی در طرح را دارای اشکال و نیز مدت زمان 30 سال مصوب در قانون سال 1348 را نیز نادرست اعلام کرد.
این اخطار مورد تایید رئیس مجلس نیز قرار گرفت و پس از رای‌گیری، محدودیت زمانی برداشته شد.پس از آن، وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رسما به این اقدام نمایندگان اعتراض کرد. محمد حسینی، اگرچه شفاهاً اما کاملا شفاف گفت: «گرچه این طرح هنوز به‌صورت قانون درنیامده و شورای نگهبان می‌تواند نظر بدهد ولی موضع ما نسبت به آن منفی است و فکر می‌کنیم به ضرر جامعه است و با استناد فقهی هم می‌توان آن را رد کرد. مراجعاتی به من می‌شود که ناشران از این طرح ناراضی هستند که من از اینجا اعلام می‌کنم این طرح از ناحیه ما نبوده و با آن مخالفیم.»
پیش‌بینی یا شاید انتظار حسینی از شورای نگهبان، اتفاق افتاد و شورای نگهبان با مصوبه مجلس مخالفت کرد و طرح دوباره به مجلس برگشت تا نمایندگان یک بار دیگر روی آن متمرکز شوند و محدودیت زمانی را به آن برگردانند. محدودیت زمانی، البته در قانون کپی‌رایت جهانی نیز وجود دارد و مطابق پیمانی که سال 1886 در شهر «برن»، پایتخت سوییس میان کشورهای پادشاهی آن زمان منعقد شد، این زمان، 50 سال است. پیمان برن که بعدها کشورهای دیگر نیز به آن پیوستند، همان پیمانی است که حالا به قانون کپی‌رایت معروف است و تنها 4 کشور در سراسر دنیا آن را امضا نکرده‌اند که یکی نیز ایران است.
پس از برگشت مصوبه مجلس از شورای نگهبان، دیروز صبح این قانون مجددا در دستور کار مجلس قرار گرفت و این بار با رای نمایندگان مجلس، مدت استفاده از حقوق مادی پدیده آورنده اثر هنری50 سال تعیین شد؛ یعنی همان زمانی که در تمام جهان مرسوم است و مبنایی نیز دارد.
این مبنا با درنظر گرفتن 25 سال برای یک نسل درنظر گرفته شده است. یعنی پس از مرگ مولف، تا 2 نسل پس از او از حقوق مادی آثارش استفاده می‌کنند و پس از آن، وقتی که عملا کسی از بستگان اول او وجود ندارد، این حقوق به عامه مردم تعلق می‌گیرد. در واقع بعد از 50 سال می‌توان مطمئن بود که فرزندان مولف زنده نیستند اما پس از 30 سال، این احتمال بسیار زیاد است؛ همان طور که در مورد شهید مطهری، دکترشریعتی و دیگران، این اتفاق افتاده است.
حالا بعد از این رفت‌وبرگشت حقوقی طرح نمایندگان، به هر حال 50 سال تصویب شده است. هرچند که وزیر ارشاد با آن هم موافق نیست. او همان موقع گفته بود: «راه حل مشکل مالکیت معنوی آثار ادبی، طرح مجلس نیست و طرح جامع مالکیت معنوی که وزارت ارشاد تدوین می‌کند چاره‌ساز است و دیگر نیازی به طرح مجلس نیست... اینکه مسئله‌ای به این مهمی بدون درنظر گرفتن نظر دست‌اندرکاران و مسئولان امر تایید می‌شود کار درستی نیست.»
اما براساس رای دیروز صبح نمایندگان، «مدت استفاده از حقوق مادی پدیدآورندگان، از تاریخ مرگ آخرین پدیدآورنده 50 سال تعیین شده است و اگر وارثی وجود نداشته باشد یا بر اثر و صایت به کسی منتقل نشده باشد، برای همان مدت به‌منظور استفاده عمومی در اختیار حاکم اسلامی قرار خواهد گرفت.»
بعید است شورای نگهبان با این مصوبه تازه مشکلی داشته باشد و می‌توان از همین حالا مطمئن بود که مصوبه دیروز، قانون جدید حقوق مولفان است. اما آیا تنها مسئله در حقوق مادی (و البته معنوی) نویسندگان و هنرمندان، همین است؟ بدون تردید هنوز جای «طرح جامع مالکیت معنوی» وزارت ارشاد که وزیر وعده تدوینش را داده، به‌شدت خالی است.
