اینها برخی یافته‌های یک تحقیق دو ساله است که توسط واشنگتن پست انجام شده؛ تحقیقی که طی آن ابعاد عظیم جهان پنهان و محرمانه درون ایالات متحده آشکار شد؛ جهانی که وسعت آن برابر وسعت آمریکاست و از دید عموم پنهان مانده و مورد غفلت کامل قرار گرفته است. نتیجه 9سال صرف هزینه‌های سنگین و رشد بی‌سابقه تشکیلات اطلاعاتی، این است که سیستمی که برای حفظ امنیت آمریکا ایجاد شد، چنان ابعادی یافته که امکان تعیین کارایی آن وجود ندارد.
سایر یافته‌های تحقیق واشنگتن پست عبارتند از:
- تعداد 1271سازمان دولتی و 1931 شرکت خصوصی در زمینه برنامه‌های مرتبط با عملیات ضد‌ترور، امنیت کشور و اطلاعات، در حدود 10هزار مکان در سراسر ایالات متحده فعالند.
- حدود 854هزار نفر در آمریکا، حدود 5/1برابر ساکنان واشنگتن دی‌سی، دارای مجوز امنیتی بسیار محرمانه‌اند.
- از سپتامبر 2001 در واشنگتن و مناطق اطراف آن، 33 مجتمع ساختمانی با هدف انجام امور اطلاعاتی بسیار محرمانه در حال ساخت هستند یا ساخته شده‌اند. مجموع فضای این اماکن حدود 17میلیون مترمربع - 3برابر پنتاگون و 22 برابر ساختمان‌های کنگره- است.
- بسیاری از سازمان‌های امنیتی و اطلاعاتی دچار موازی کاری می‌شوند که خود باعث اتلاف انرژی و هزینه و تکرار برنامه‌ها می‌شود. به‌عنوان مثال 51 سازمان فدرال و فرماندهی نظامی در 15شهر در ایالات متحده، جریان انتقال پول را توسط شبکه‌های تروریستی ردیابی می‌کنند.
- تحلیل‌گرانی که وظیفه آنها بررسی و رمزگشایی از مدارک و مکالمات به دست آمده از تجسس‌های خارجی و داخلی است، نتایج بررسی‌های خود را که بالغ بر 50هزار گزارش اطلاعاتی در سال می‌شود، منتشر می‌کنند. این حجم گزارش در سال، آن قدر زیاد است که بسیاری از آنها به راحتی نادیده گرفته می‌شوند.
نکته دیگر این است که تحرکات تروریستی، موضوعاتی آکادمیک و دانشگاهی نیستند. در ماجرای تیراندازی در فورت هود که به‌کشته شدن 13نفر انجامید و نیز در توطئه بمب‌گذاری روز کریسمس در نیویورک، فقدان تمرکز و فقدان منابع اطلاعاتی کارآمد از سوی تشکیلات امنیتی کشور، آشکار بود. در ماجرای خنثی شدن توطئه بمب‌گذاری در نیویورک، تلاش هزاران تحلیل‌گری که به‌دنبال ردیابی تروریست‌های مستقل هستند، به کار نیامد و در واقع هشیاری یک مسافر خطوط هوایی بود که تروریست پاکستانی ماجرا را به دام انداخت.
گستردگی تشکیلات اطلاعاتی و تردید درباره کارایی آن، همچنین مایه نگرانی برخی افرادی است که مناصب امنیتی کشور را در اختیار دارند. رابرت‌گیتس، وزیر دفاع آمریکا در مصاحبه با واشنگتن پست در این باره می‌گوید: از 11سپتامبر تشکیلات اطلاعاتی کشور با رشد زیادی مواجه بوده که موجب نگرانی است. این موضوع نه تنها برای سیا، بلکه برای وزارت دفاع نیز یک چالش محسوب می‌شود.
در وزارت دفاع، جایی که بیش از دو سوم برنامه‌های اطلاعاتی پیگیری می‌شود، تنها جمعی محدود از مقامات ارشد، امکان آگاه شدن از تمام فعالیت‌های این وزارت را دارند. اما همان طور که 2نفر از آنان در مصاحبه با واشنگتن پست خاطرنشان می‌کنند حتی برای آنها آگاه شدن از جزئیات حساس‌ترین امر کشور، به سادگی امکان‌پذیر نیست.
یکی از آنان که نمی‌خواهد نامش در این گزارش ذکر شود، در این باره می‌گوید: من آن قدر عمر نمی‌کنم که بخواهم در جریان این حجم از اطلاعات قرار بگیرم!
مقام دوم نیز اشاره می‌کند که هنگامی که قرار بود برای نخستین بار در جریان بخشی از این اطلاعات قرار گیرد، او را به داخل یک اتاق کوچک و تاریک هدایت کردند، پشت یک میز کوچک نشاندند و به او گفتند که نمی‌تواند یادداشت بردارد. وی می‌افزاید: برنامه پشت برنامه بود که روی صفحه کامپیوتر نشان داده می‌شد تا هنگامی که از شدت عصبانیت فریاد زدم، کافی است! من اینک هیچ کدام از آن برنامه‌ها را به خاطر نمی‌آورم.
جان واینز، ژنرال بازنشسته ارتش بر جدی بودن این مشکل، تأکید می‌کند. سال گذشته از وی خواسته شد تا نحوه پیگیری حساس‌ترین برنامه‌های وزارت دفاع را بررسی کند. ژنرال واینز که زمانی فرماندهی 145هزار نیروی نظامی را در عراق بر عهده داشته و با مشکلات پیچیده از این دست آشناست، از آنچه در این ماموریت خود یافت، شگفت‌زده شد.
وی در مصاحبه با واشنگتن‌پست می‌گوید: من هیچ سازمانی را نیافتم که اختیار یا مسئولیت هماهنگی تمام این فعالیت‌های بین سازمانی و اقتصادی را بر عهده داشته باشد. پیچیدگی این سیستم، غیرقابل توصیف است.
به باور وی، نتیجه پیچیدگی این سیستم آن است که نمی‌توان تعیین کرد ایالات متحده در پی این همه هزینه و انجام تمام این فعالیت‌ها، امن‌تر از گذشته شده است یا خیر. واینز می‌افزاید: در نتیجه فقدان یک فرایند هماهنگ کننده، ناهماهنگی در نتیجه گیری‌های کلی، اجتناب‌ناپذیر است و موجب کاهش کارایی سیستم و افزایش هزینه‌ها و اتلاف منابع می‌شود. به این ترتیب ما نمی‌توانیم به شکل مؤثری در این باره که آیا نسبت به گذشته امنیت بیشتری داریم، اظهارنظر کنیم.
تحقیق واشنگتن پست بر مبنای اسناد و قراردادهای دولتی، توصیفات و شرح مشاغل، اسناد ملکی، اطلاعات موجود در وب‌سایت شبکه‌های اجتماعی و شرکت‌ها، سایر اسناد و مدارک و صدها مصاحبه با مقامات فعلی و سابق اطلاعاتی، نظامی و سیاسی تهیه شده است. بیشتر مصاحبه‌شوندگان خواهان فاش نشدن نام خود بودند، چراکه از صحبت در رسانه‌های عمومی منع شده‌اند یا از اقدامات تلافی‌جویانه در محل کارشان بیم دارند.
اطــلاعات موجود در پــایگاه اطلاعـــاتی
واشنگتن پست که درباره سازمان‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی مرتبط با آنهاست، تماما بر مبنای اسناد و مدارک عمومی است. تحقیق مذکور بر فعالیت‌های بسیار محرمانه متمرکز شده، چراکه حجم منابع طبقه‌بندی شده و سری، آن قدر زیاد است که امکان پیگیری دقیق آنها وجود ندارد.
در این گزارش به نقش دولت در این حیطه در حال گسترش، پرداخته شده است. همچنین درباره وابستگی دولت فدرال به پیمانکاران خصوصی سخن به میان آمده است. علاوه بر اینها تصویری از جهان بسیار سری و محرمانه درون ایالات متحده ارائه شده است.
رابرت گیتس، وزیر دفاع ایالات متحده در مصاحبه با واشنگتن پست می‌گوید: باور ندارد که سیستم اطلاعاتی آن قدر بزرگ شده باشد که نتوان آن را کنترل کرد، گرچه دریافت اطلاعات دقیق گاهی اوقات دشوار است. وی با اشاره به افزایش تعداد واحدهای اطلاعاتی در وزارت دفاع می‌گوید قصد دارد برنامه‌هایی را که موجب اتلاف منابع می‌شوند، مورد بازنگری قرار دهد. گیتس تصریح می‌کند: پس از گذشت 9سال از حملات 11سپتامبر، لازم است نگاهی [به تشکیلات کشور] انداخت و این پرسش را مطرح کرد که ما ظرفیت عظیمی ایجاد کرده‌ایم، اما آیا این ظرفیت مازاد بر احتیاج ما نیست.
لئون پانتا، مدیر سازمان سیا نیز در مصاحبه با واشنگتن پست می‌گوید که در حال طراحی برنامه‌ای 5ساله برای این سازمان است، چراکه میزان هزینه کرد سیا طی سال‌های پس از 11سپتامبر، در حال حاضر قابل ادامه یافتن نیست. وی می‌افزاید: به‌خصوص با توجه به کسر بودجه کنونی، ما به بن بست بر خواهیم خورد. من می‌خواهم برای شرایط آینده آماده شویم. صراحتا بگویم بر این باورم که تمام سازمان‌های اطلاعاتی باید خود را آماده این شرایط کنند.
دنیس بلر، دریا سالار بازنشسته و مدیر سابق سازمان ملی اطلاعات کشور که در ماه می از مقام خود کناره گرفت، چندی پیش در مصاحبه با واشنگتن پست گفت اعتقاد ندارد که در مجموعه تشکیلات امنیتی کشور، تداخل یا زیاده کاری وجود دارد. وی افزود: آنچه زیاده کاری در این حیطه به‌نظر می‌رسد، در واقع عرضه اطلاعات سفارشی برای مشتریان مختلف و متعدد است.
بلر همچنین تأکید کرد که مطمئن است مقامات زیر دست او در تشکیلات اطلاعاتی کشور، آنچه را لازم است، به اطلاع او می‌رسانند. وی گفت: من از تمام برنامه‌های مهم در مجموعه تشکیلات اطلاعاتی کشور آگاهم. برای اطمینان یافتن از اینکه تمام ظرفیت‌های مختلف کشور، به‌خصوص در مواقع حساس، به‌خوبی به کار گرفته می‌شوند، تمهیداتی درنظر گرفته شده است.
چند هفته بعد، وی در حاشیه یک سخنرانی، درباره یافته‌های تحقیق واشنگتن پست گفت: پس از 11سپتامبر، هنگامی که تصمیم گرفتیم علیه افراط‌گرایی خشونت‌بار وارد عمل شویم، همانگونه که پیشتر عمل می‌کردیم، عمل کردیم. دیدگاه غالب این بود که اگر باید کاری انجام شود، می‌توان در انجام آن زیاده روی کرد.
براساس یافته‌های تحقیق مذکور، چندین مرکز پنهان در سراسر نیوانگلند راه‌اندازی شده است.
این گزارش تصریح می‌کند که هر روز در سراسر ایالات متحده 854 هزار کارمند دولتی، پرسنل نظامی و پیمانکار خصوصی با داشتن مجوزهای امنیتی بسیار محرمانه برای ورود به مراکز اطلاعاتی مورد اسکن‌های مختلف قرار می‌گیرند. این مراکز عمدتا توسط قفل‌های الکترومغناطیسی، دوربین‌های تشخیص قرنیه چشم و دیوارهای مستحکم که مانع از نفوذ تجهیزات استراق سمع می‌شوند، مورد محافظت قرار می‌گیرند.
صنعت پیچیده 75 میلیارد دلاری
این مجموعه پیچیده، با ترکیب نظامی- صنعتی مورد اشاره پرزیدنت دوایت آیزنهاور که در دوران جنگ سرد برای توسعه سلاح‌های هسته‌ای با هدف باز داشتن اتحاد شوروی از حملات تهاجمی ایجاد شد ، تفاوت دارد. این مجموعه، یک صنعت امنیت ملی با ماموریتی ناهمگون، یعنی شکست دادن افراط‌گرایان خشن چند ملیتی محسوب می‌شود. اطلاعات مربوط به این ماموریت، عمدتا محرمانه است. از این رو است که برآورد پیروزی در این نبرد و تشخیص مشکلات آمریکای پنهان - از جمله اینکه آیا بودجه اختصاص یافته به این ماموریت، به شکل معقولی هزینه می‌شود - تا این حد دشوار است.بودجه اطلاعاتی ایالات متحده بسیار بالاست.
رقم این بودجه در سال گذشته رسما 75میلیارد دلار اعلام شد که 2/21 برابر بودجه اطلاعاتی کشور پیش از 11سپتامبر 2001 است. هرچند این مبلغ شامل هزینه‌های بسیاری از فعالیت‌های نظامی مرتبط با امور اطلاعاتی یا برنامه‌های ضد‌تروریسم داخلی نمی‌شود.حداقل 20درصد سازمان‌های دولتی که ماموریت آنها رفع تهدیدات تروریستی است، پس از 11سپتامبر راه‌اندازی یا بازگشایی شده‌اند. برخی از این سازمان‌ها که پیش از حملات 11سپتامبر نیز فعالیت داشتند، در دوران جورج بوش، گسترشی خارق‌العاده یافتند؛ دورانی که طی آن با هدایت دولت و همکاری کنگره، بیش از ظرفیت این سازمان‌ها، به آنها بودجه اختصاص یافت.
واشنگتن پست
