نوشیروان کیهانی زاده: برکناری سیدضیاء طباطبایی یزدی از نخست‌وزیری و دادن مقام او به قوام السلطنه و عیان شدن مداخلات خارجی در ایران (به‌رغم کنار رفتن دولت مسکو از استعمارگری) سبب وقوع چند نافرمانی مسلحانه در ایران وقت شده بود.

درحالی که سرهنگ محمدتقی‌خان‌پسیان در خراسان و میرزا کوچک‌خان در گیلان با ضعف‌های حاکمیت در تهران به مخالفت برخاسته بودند، 25 خرداد 1300 ساعدتنکابنی - افسر ارتش و پسر سپهسالار - تنکابن را تصرف و اعلام کرده بود که به تهران نیرو خواهد فرستاد تا وطن را نجات دهد. 5روز بعد احسان‌الله مازندرانی با همین هدف چالوس و کلاردشت را تصرف کرد و در نقطه‌ای دیگر از مازندران، امیر موید سوادکوهی دست به نافرمانی مسلحانه زد. دولت تهران برای حل مسئله از امیر موید آغاز کرد و سرتیپ امیر احمدی (بعدا سپهبد) را با یک واحد قزاق به مازندران فرستاد و وی با خشونت تمام امیر موید را شکست داد و اردوگاه او را به آتش کشید.

آموزش اجباری بزرگسالان در ایران

وزارت فرهنگ ایران (آموزش و پرورش، فرهنگ و علوم، ارشاد و هنر) 25 خرداد 1315 (74سال پیش در روزی چون امروز) در سراسر کشور اقدام به ایجاد کلاس درس برای آموزش بزرگسالان کرد و شرکت در این کلاس‌ها را (درمناطقی که کلاس دائر می‌شد) برای اتباع 18 تا 40 ساله که خارج از مدارس بودند اجباری اعلام داشت.

این کلاس‌ها به مدارس اکابر (بزرگسالان) شهرت یافته بود. کار مدارس بزرگسالان که در آنها روزنامه رایگان هم توزیع می‌شد با یک وقفه کوتاه در اوایل اشغال نظامی ایران و به‌ویژه به سبب شیوع بیماری تیفوس از سر گرفته شد و مطلقا رایگان بود. شمار دانش‌آموزان دبیرستان‌های شبانه دولتی (بزرگسالان) در دهه 1350 (دهه 1970 میلادی) رقم چشمگیری را تشکیل می‌داد. در سال 1358 مجلس خبرگان قانون اساسی جمهوری اسلامی، رایگان بودن آموزش و پرورش در ایران را به‌صورت یک اصل ( اصل سی‌ام ) وارد این قانون کرد. رایگان، یکنواخت و اجباری بودن تعلیمات عمومی در ایران قبلا در قانون موضوعه (پارلمانی) سال 1321 و سپس آیین‌نامه‌های سال 1353 آورده شده بود و اجرا می‌شد.

لغو امتیاز نفتی 2شرکت آمریکایی

25 خرداد سال 1317 (15ژوئن 1938) و 5سال پس از تصویب تمدید قرارداد امتیاز نفت انگلستان به‌مدت 60سال در مجلس(!)، دولت وقت امتیاز نفت شمال را که قبلا به 2شرکت آمریکایی داده شده بود لغو و کان لم یکن اعلام داشت. در سال 1312 که مذاکره برای تمدید قرارداد نفت انگلستان در جریان بود، نظر به ملاحظات روابط با مسکو، نفت شمال ایران (اصطلاحا، ازحوزه قرارداد) مستثنی شده بود. در آن زمان دولت مسکو با آمریکا معارضه نداشت و به باور تاریخ‌نگاران، لغو قرارداد کمپانی‌های آمریکایی به اشاره لندن به عوامل ایرانی این دولت صورت گرفته بود زیرانمی‌خواست در ایران حتی رقیب انگلوساکسون داشته باشد.

مگنا کارتا؛ پیدایش حکومت پارلمانی

امروز سالروز امضای فرمان «مگنا کارتا» (فرمان بزرگ آزادی‌ها) است و کینگ جان پادشاه وقت انگلستان زیر فشار بزرگان کشور و ژنرال‌های ارتش آن را در 15 ژوئن سال 1215 میلادی امضا و مهر کرد که آغاز پیدایش حکومت پارلمانی در جهان به‌شمار آورده شده است. حکومتی را پارلمانی گویند که انتخاب رئیس قوه مجریه توسط پارلمان به عمل‌ آید نه مستقیماً از سوی مردم و معمولا در این نوع دمکراسی، قوای اجرایی و مقننه کشور در دست حزب اکثریت یا ائتلافی از احزاب همگون است. اگر دولت، ائتلافی باشد دمکراتیک‌تر و چندصدایی است زیرا حتی با خروج کوچک‌ترین حزب از ائتلاف، دولت از هم می‌پاشد و بنابراین مجبور است به همه نظرات توجه داشته باشد؛ البته پیش از انگلستان، یک «کشور شهر» در ایتالیا دارای حکومت پارلمانی شده بود.

مگناکارتا که شامل 63عبارت بود در اصل به‌منظور جلوگیری از خودسری «کینگ» تنظیم شده بود ولی در آن نبود فساد اداری تأکید و مجازات بدون محاکمه، محاکمه بدون حضور هیأت منصفه، مصادره غیرقانونی اموال و توقیف غیرقضایی افراد و وضع مالیات و عوارض بدون حضور و رأی نمایندگان مالیات‌دهندگان (پارلمان) منع شده بود که پایه حاکمیت ملت، قانونمندی امور و تأمین عدالت قرار گرفت و آن را یکی از عوامل برتری یافتن اروپا خوانده‌اند.

کد خبر 109636

برچسب‌ها

پر بیننده‌ترین اخبار فرهنگ عمومی

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز