به گزارش همشهری آنلاین، تبریز به واسطه موقعیت جغرافیاییاش به دروازه آرای تازه در ایران تبدیل شده و یکی از پایگاه های اصلی تجددخواهی ایرانیان و از کانون های اصلی مبارزه برای حکومت قانون و آزادی بود. از سویی دیگر نام مشروطه هم با ستارخان، باقرخان و قیام مردم تبریز گره خورده است. در روزگار پر التهاب مشروطه در ایران، مشروطهخواهان در خانهها دور هم جمع میشدند و دیوارهای خانه رازدار پچپچهای آزادیخواهانه و مشورتهای سرنوشتساز آنان شد. این خانهها بخشی از میراث مشروطهاند؛ پایگاههایی برای قانون و عدالت. به مناسبت روز تبریز به پاتوقهای مشروطه در یک قرن پیش در گوشه و کنار ایران سر میزنیم که این روزها یک مقصد گردشگری تاریخی شدهاند.
خانه مشروطه تبریز
فرمان مشروطیت ۱۴ مرداد ۱۲۸۵ به فرمان مظفرالدین شاه قاجار امضا شد. خانه حاج مهدی کوزهکنانی، یکی از اصلیترین مقرهای مشروطهخواهان در آذربایجان بود. خانه حاج مهدی، یکی از بازرگانان با نفوذ تبریز، برای تشکیل جلسه سران مشروطه و چاپ و پخش اعلامههای ضد حکومت قاجار در اختیار رهبران مشروطه همچون ستارخان، باقرخان قرار گرفت. این خانه دو طبقه با ارسیهای تمام قد، درهای منبتکاری شده، نورگیر و کلاهفرنگی از سال ۱۳۵۷ به موزه مشروطه تبدیل شده و در آن تلگرافهای روزانه ستارخان با تهران، دست خطها و اشیای مربوط به سران مشروطه و برخی از اسناد و بخشی از مطبوعات آن دوره و عکسهای تاریخی و اسلحه کمری ستارخان و اسلحه امیر علی نیساری از سران مشروطه به نمایش گذاشته شده است.
خانه علی مسیو در تبریز
علی موسیو که ۴ سال بعد از صدور فرمان مشروطیت از دنیا رفت، یکی از بنیانگذاران و فعالان «اجتماعیون عامیون» در انقلاب مشروطه ایران است. خانه علی مسیو، یکی از رهبران فکری نهضت مشروطه در آذربایجان شرقی، به خانه فکری مشروطهخواهان یا مرکز غیبی تبریز شناخته میشد، این روزها به موزه تبدیل شده و جزو یکی از آثار ملی ایران است. علی مسیو، در جریان قیام مشروطه دو پسر ۱۶ و ۱۸ ساله علی مسیو اعدام شدند. نوع معماری آن خاص و عجیب با اتاقهای تو در تو و زیر زمینهای مخفی است که به کوچههای پشتی راه داشتند. در این خانه عکسها، دست نوشتهها و بریده برخی از روزنامههای زمان مشروطه به نمایش گذاشته شدهاست.
خانه مشروطه اصفهان
خانه مشروطه اصفهان در ضلع شرقی میدان نقش جهان و در محله قصر منشی قرار دارد. خانه مشروطه اصفهان یا خانه حاج آقا نورالله نجفی اصفهانی، محفل تجمع فعالان مشروطه، علما و تجار مشروطهخواه بود. در برههای که بازار و روحانیت به جنبش مشروطه پیوستند، دورهمی مشروطه خواهان در این خانه، نقش مهمی در همراه کردن مردم با قیام مشروطه داشت. نورالله نجفی اصفهانی علاوه بر تجمع علما و آزادیخواهان و رجال اصفهان برای تاسیس عدالتخانه در خانه خود فعالیتهای دیگری همچون تأسیس شرکت اسلامیه برای خودکفایی ملی و تولید محصولات و پارچههای داخلی، برگزاری مناظره آزاد با مبلغان مذهبی مسیحی و مقابله با تجاوزات و تعدیات شاهزادگان قجری را انجام داد.
خانههای مشروطه در تهران
تهران پایتخت جنبش مشروطه بود و خانههایی در بافت قدیمی تهران که حالا بیشتر آنها در منطقه ۱۲ شهرداری قرار دارد، چه به واسطه مالکانش و چه به واسطه هویتش، حافظ تاریخ مشروطه است. خانه آیتالله سید عبدالله بهبهانی از رهبران جنبش مشروطه در بازار آهنگران تهران، خانه محمدحسین امینالضرب تاجر ایرانی در خیابان امیرکبیر، عمارت مسعودیه در حوالی میدان بهارستان، خانه مشیرالدوله پیرنیا در لالهزار، خانه سردار اسعد بختیاری در خیابان فردوسی از جمله این خانهها در تهران هستند.
خانه مشروطه در یزد
خانه مشروطه یزد یکی از عناصر شاخص تاریخی محله پیربرج است و ۲۰۰ سال قدمت دارد. کتیبه هفت رنگ، کتیبه آجری سردر ورودی و هشتی و طاقچه و شومینه از جمله تزئینات شاخص خانه مشروطه است. این خانه ۲ حیاط دارد که در حیاط اصلی آن، یک حوض هم هست. خانه مشروطه یزد محلی برای صیانت و نمایش اسناد و اطلاعات مربوط به خانواده مشروطه و رویدادهای تاریخی به عنوان بخشی از تاریخ معاصر یزد شده است. ارزش فرهنگی این خانه به سبب تولد «محمود مشروطه» در سال ۱۲۹۰ در این خانه بهعنوان شخصیتی فرهنگی و تأثیرگذار در تاریخ معاصر فرهنگ و هنر یزد، افزون شدهاست.
خانه مشروطه گیلان
مردم گیلان از ابتدا با نهضت مشروطه همراه شدند و با اعتراضها، شورشها و اعتصابهای خود، نیروهای دولتی را به شدت در تنگنا قرار دادند. عمارت میرزا خلیل رفیع، نخستین شهردار رشت و یکی از سران مشروطهخواهی در رشت، با الگوی معماری قفقاز که از سوی شهرداری رشت خریداری شده و در حال مرمت است. مورخان درباره فعالیتهای میرزا خلیل در دوران مشروطه خواهی نوشتهاند که او نقشه قتل آقا بالا خان سردار افخم، آخرین حکمران مستبد گیلان را طراحی کرد و پس از آن دارالحکومه رشت به دست مشروطه خواهان فتح شد.
نظر شما