به گزارش همشهری آنلاین، در این نشست میثم مهدیار، عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با تاکید بر نقش آیینها در ترمیم بافت اجتماعی کلانشهرها، گفت: «محیطهای شهری امروز با ساختاری شتابزده و پرازدحام، بستر تضعیف تعاملات انسانی و کاهش پیوندهای اجتماعی شدهاند. در چنین شرایطی آیینها نقشی بنیادین در احیای روح جمعی و بازتولید سرمایه اجتماعی ایفا میکنند.»
مهدیار افزود: «آیینهای دینی، ملی و فرهنگی نهتنها حافظان سنت و هویتاند، بلکه بهمثابه چسب اجتماعی مردم را حول مناسبتها و خاطرات مشترک گرد هم میآورند. از دوره صفویه تا انقلاب اسلامی، آیینهایی چون عاشورا، تاسوعا و نماز عید فطر، نقش بیبدیلی در خلق همبستگی ملی و تقویت اراده اجتماعی داشتهاند.»
این عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی با اشاره به دوران جنگ تحمیلی خاطرنشان کرد: «حضور جوانان از اقصینقاط ایران در جبههها با انگیزهای مشترک، ریشه در یک هویت ملی-مذهبی داشت که در پرتو آیینها و مناسک شکل گرفته بود. این انسجام امروز نیز میتواند با احیای آیینهای اجتماعی در فضاهای شهری بازآفرینی شود.»
او ضمن انتقاد از کاهش توجه به آیینهای جمعی در دهههای اخیر هشدار داد: «تضعیف این سرمایه فرهنگی در مدیریت شهری، میتواند موجب تشدید گسستهای قومی، زبانی و منطقهای شود. شهر برای بقا نیازمند آیین است، و سیاستگذار شهری ناگزیر از رجوع به ریشههای فرهنگی ملت است.»
همدلی در خیابان ولیعصر
در بخش دوم نشست صابر جعفری دیگر عضو هیات علمی دانشگاه علامه طباطبایی خیابان را بهعنوان یکی از اصلیترین فضاهای بازتولید آیینهای معاصر معرفی کرد و گفت: «خیابان ولیعصر با برگزاری افطارخانههای خیابانی از یک مسیر ترافیکی به فضایی برای تجربه جمعی، همدلی و بازسازی معنا در زندگی شهری بدل شده است.»
او با اشاره به تغییر جایگاه آیینها از محله به خیابان افزود: «در شرایطی که نهادهای محلهای و سکونت پایدار در حال تضعیف هستند، خیابانها به جایگاه نوین مناسک شهری تبدیل شدهاند. افطارخونه فرصتی است برای شهروندانی که دیگر خاطرهای از محله ندارند، تا بار دیگر در دل فضاهای عمومی با یکدیگر ارتباط برقرار کنند.»
جعفری در ادامه با اشاره به پدیده مهاجرت فرهنگی طبقات مرجع از شمال به جنوب شهر، خاطرنشان کرد: «با جابجایی فرهنگی و تضعیف نهادهای محلی، خیابان به فضای جایگزین برای مناسک آیینی طبقات متوسط تبدیل شده است. این تغییر باید در سیاستگذاری فرهنگی شهری مورد توجه جدی قرار گیرد.»
در پایان سخنرانان نشست «شهراندیش»، بر لزوم بازنگری در رویکردهای فرهنگی مدیریت شهری تاکید کردند و خواستار تمرکز بیشتر بر نقش آیینها و فضاهای عمومی بهویژه خیابان در بازآفرینی هویت شهری و تقویت انسجام اجتماعی شدند.
نظر شما