احداث بزرگراه، تونل، خیابان، مترو، بی.آر.تی و... قطعاً تاثیر به‌سزایی در کنترل ترافیک خواهد‌داشت، اما برای کنترل شوک ترافیک ناشی از بازگشایی مدارس باید راهکارهای دیگری نیز اندیشید. یکی از راهکارها تغییر ساعت کاری در کلانشهر تهران است که به‌دلیل عدم‌آمادگی آموزش‌و‌پرورش با یک‌ماه تاخیر تاثیر خود را بر ترافیک پایتخت نشان خواهد داد.
ساعت یعنی نظم و انضباط. یعنی هر چیزی سر جای خود و هرکاری سر موقع. عقربه‌های ساعت همیشه نقش مهمی را در زندگی ما بازی می‌کنند. هر حرکت عقربه‌ها یعنی بخشی از زندگی. یعنی خواب، بیداری، غذاخوردن، میهمانی رفتن، دارو خوردن، حرکت به سمت محل کار، پایان ساعت کاری و بازگشت به خانه، آغاز عمل جراحی، تولد یک کودک و هزار اتفاق دیگری که با حساب و کتاب قبلی عقربه‌ها انجام می‌شود.
یک‌قدم جلو کشیده شدن عقربه کوچک ساعت هرساله میلیاردها تومان صرفه‌جویی برای مردم در تمام جهان رقم می‌زند. اتفاقی که در کشورما نیز 15سالی است مرسوم شده و تقریبا همه مردم با آن انس گرفته‌اند. اما این بار عقربه‌های ساعت اتفاق دیگری را هدف گرفته‌اند.
این‌بار عقربه‌های ساعت تهرانی‌ها قرار است برای هر صنف و گروهی در ساعتی خاص بایستند تا گره کلافه‌کننده ترافیک‌های صبح پایتخت هم سروسامانی پیدا کند. گرچه طرح تغییر ساعت کاری در کلانشهر تهران برای دومین بار یک‌ماه به تاخیر افتاد، اما شکی نیست که این تغییر ساعت هم مزایایی متعدد برای شهروندان تهرانی خواهد‌داشت.
تغییر ساعت کاری در پایتخت حتمی‌است
اجرای آزمایشی طرح تغییر ساعت شروع به کار مدارس، ادارات، بانک‌ها، نیروهای نظامی و اصناف راهکاری برای تقسیم عادلانه سفر در کلانشهر تهران است. شاید هیچ‌کدام از شهرهای کوچک و بزرگ تهران دغدغه‌ای به‌نام ترافیک نداشته‌باشند، اما این معضل در پایتخت کارشناسان و متخصصان و مدیران را به فکر پیدا کردن راه چاره انداخته است.
البته همان‌طور که انتظار می‌رفت با فرا رسیدن ماه مهر و بازگشایی مدارس، غول نسبتا خفته ترافیک بیدار شد و چرخه حملونقل کلانشهر تهران را با شوکی عظیم روبه‌رو کرد. شاید پیش از این هم با شلوغی مترو و اتوبوس روبه‌رو شده بودیم، اما بعد از یکی، دو روز و گذر از مناسبت‌هایی که علت این شلوغی بودند، بازهم اوضاع به حالت عادی باز می‌گشت، اما این بار گویا برگشتی در کار نیست و در هر وقت و ساعتی از روز شهر تا خرخره شلوغ است.
تصور این‌که قرار است تمام 9ماه مدرسه را در همین ترافیک و شلوغی غوطه‌ور باشیم و به‌جای 10، 20دقیقه یکی، دو‌ساعت در مسیر رفت‌و‌برگشت به محل کار و درس و خدمت، زندگی خود را بگذرانیم، سخت و غیرقابل‌تحمل است. در این وضعیت اجرای طرح تغییر ساعت کاری تنها روزنه امید برای شهروندان تهرانی است.
ارتباط تغییر ساعت و صرفه‌جویی
همان‌طور که تغییر‌ساعت رسمی کشور در 6ماهه اول ساعت مزایای مادی و غیرمادی زیادی به‌دنبال دارد، تغییر‌ساعت کاری هم نتایجی از جمله کاهش ترافیک و آلودگی هوا در ساعات اولیه صبح خواهد‌داشت. طبق اعلام سازمان بازرسی کل کشور، تغییر ساعت رسمی کشور در 6ماهه اول سال 450میلیارد ریال صرفه‌جویی درپی‌دارد.
تغییر ساعت رسمی کشور یک‌ساعت از مصرف برق در ساعات اوج مصرف خواهد‌کاست و این امر از هدر رفتن 5/1میلیون مگاوات ساعت برق به ارزش تقریبی 450میلیارد ریال جلوگیری می‌کند. همچنین اگر سوخت نیروگاه‌ها گازوئیل در‌نظر گرفته شود با تغییر ساعت رسمی کشور، 622میلیون لیتر گازوئیل صرفه‌جویی می‌شود.
تغییر ساعت از سرمایه‌گذاری‌های اضافی در احداث نیروگاه‌ها که به ازای هر کیلووات ساعت 1000دلار هزینه دارد هم جلوگیری می‌کند. این اتفاق که در 77کشور جهان صورت می‌گیرد، علاوه‌بر صرفه‌جویی در مصرف انرژی و کاهش مصرف سوخت نیروگاه‌ها، در میزان خواب و نشاط افراد، تولید ناخالص داخلی، میزان جرم، حوادث ترافیکی، فعالیت‌های ورزشی، سلامت عمومی جامعه، فعالیت‌های کشاورزی، وضعیت‌روحی وجسمی دانش‌آموزان و طول عمر افراد تأثیر دارد. بنابراین بدانید و آگاه باشید که تغییر عقربه‌های ساعت بر روح و جسم انسان نیز موثر هستند.
افزایش ظرفیت معابر
هدف از تغییر ساعت کار مشاغل مختلف، کاهش تردد خودروها در زمان اوج ترافیک است. اما به‌دلیل افزایش محدوده زمانی ترافیک، راهنمایی‌و‌رانندگی نیز باید نیروهای بیشتری را به خدمت بگیرد. سرهنگ هاشمی، رییس‌پلیس راهنمایی‌و‌رانندگی تهران بزرگ درباره تغییر ساعت کار و اثرات آن بر کاهش ترافیک به همشهری مسافر می‌گوید:
«متاسفانه معابر شهر تهران ظرفیت محدودی دارند و در مهر‌ماه نیز این ظرفیت کاهش می‌یابد، چراکه تعداد خودروها در این مدت 30درصد رشد خواهد داشت. از این رو برای کاهش بحران ترافیک در معابر شهری تصمیم گرفته شد، ساعت کار مشاغل تغییر یافته و سفرهای درون‌شهری تقسیم شوند. با این اقدام در‌واقع از ظرفیت معابر شهری بیشتر استفاده می‌شود و می‌توان در مدت‌زمان بیشتر از این ظرفیت به نحو احسن استفاده کرد. همچنین با این اقدام حجم ترافیک هنگام صبح و عصر 13درصد کاهش می‌یابد».
همه دستگاه‌ها و شهروندان آماده تغییر ساعت
طرح آزمایشی تغییر ساعت کاری در کلانشهر تهران قرار است، ساعات سفر را به 6دسته تقسیم کند. به این ترتیب ساعت شروع کار مراکز انتظامی و صنایع 30/6صبح، بانک ها 7صبح، ادارات و دستگاه‌های دولتی 30/7صبح، مدارس 15/8 تا 30/8، دانشگاه‌ها 30/8 و کسبه30/9 تغییر خواهد یافت، اما این طرح که قرار بود از دوم آبان ماه اجرا شود، یک‌ماه دیگر به تعویق افتاد.
دبیر شورای عالی ترافیک کشور در این باره می‌گوید: « با درخواست آموزش‌و‌پرورش و با توجه به عدم‌آمادگی سازمان آموزش‌و‌پرورش شهر تهران طرح تغییر ساعت کاری ادارات و مدارس حداکثر یک‌ماه به تعویق افتاد». به گفته لطفی‌زاده، آماده نبودن آموزش‌و‌پرورش و مشکلاتی که والدین شاغل دانش‌آموزان داشتند، دلیل موافقت دولت با تعویق یک‌ماهه این طرح بود و در همین راستا وزیرکشور دستور داده که این طرح حداکثر با یک‌ماه تاخیر اجرا شود.
البته هرگاه سازمان آموزش‌و‌پرورش شهر تهران اعلام‌آمادگی کند، طرح بلافاصله اجرا می‌شود. لطفی‌زاده معتقد است، اجرای طرح تغییر ساعت اداری و مدارس، صددرصد است و تصمیم بر تاخیر حداکثر یک‌ماهه را برنامه‌ای موقتی با هدف هماهنگ کردن دستگاه‌های ذی‌ربط عنوان می‌کند: «در این مدت علاوه‌بر دستگاه‌ها و نهادهای مختلف که باید شروع کار خود را با ساعاتی که اعلام‌شده تنظیم کنند، شهروندان تهرانی هم بد نیست خود را با این طرح هماهنگ کنند».
کاهش ترافیک و خدمات‌رسانی مناسب مترو
از زمانی که مترو به شبکه حملونقل تهران اضافه شده‌است، اولین انتخاب شهروندان تهرانی برای سفرهای درون‌شهری، این وسیله نقلیه سریع و ارزان است. با توجه به این‌که بار عظیمی از جابه‌جایی و حملونقل در سطح شهر توسط مترو انجام می‌شود، بنابراین هر تغییری در چرخه حملونقل اولین نمود خود را در این وسیله نشان می‌دهد. در همین راستا مدیر‌عامل شرکت بهره‌برداری متروی تهران و حومه معتقد است:
«با تغییر ساعات کاری ادارات و مراکز آموزشی و توزیع سفرها، شاهد کاهش ازدحام مترو در ساعات پیک ترافیک خواهیم‌بود». مهندس ربیعی در این باره به همشهری‌مسافر می‌گوید: «با توجه به این‌که براساس طرح تغییرات ساعات، زمان شروع کار مراکز انتظامی و صنایع 30/6صبح خواهد‌بود، برای جابه‌جایی و خدمات‌رسانی به این گروه از شهروندان مترو از ساعت 30/5صبح با تمام ظرفیت کار خود را آغاز خواهد‌کرد.
ساعت پیک صبحگاهی در مترو با اجرای طرح تغییر ساعات کاری ادارات و مراکز آموزشی از ساعت 6 تا 9صبح خواهد‌شد که با توجه به ایجاد فاصله معنا‌دار بین موج سفرها ازدحام مسافران در ساعات پیک در ایستگاه‌های مترو کاهش می‌یابد و امکان خدمات‌رسانی مناسب‌تر مترو به تمام گروه‌ها وجود خواهد داشت». از طرفی تشکری‌هاشمی، معاون حملونقل و ترافیک شهرداری تهران نیز تاثیر اجرای این طرح را 12درصد کاهش ترافیک می‌داند.
همشهری مسافر
