همشهری آنلاین - یکتا فراهانی: تیم تحقیقاتی به رهبری آماندا ماندت، مدل جدیدی ارائه دادهاند که چگونگی تغییر ترکیب ایزوتوپی آب در این دنبالهدار را توضیح میدهد. بر اساس این مدل، هنگامی که یخهای سطح دنبالهدار زیر نور خورشید بخار میشوند، ذرات گردوغباری که در این فرآیند آزاد میشوند، دارای لایههایی از آب غنیشده با دوتریوم (D/H) هستند. این ذرات پس از ورود به فضای اطراف دنبالهدار (کُما)، آب حاوی ایزوتوپهای خاص را آزاد میکنند و باعث ایجاد ناهنجاریهایی محلی در اندازهگیریهای ایزوتوپی میشوند.
دریچهای به تاریخچه منظومه شمسی
پژوهشگران میگویند بررسی نسبت دوتریوم به هیدروژن در اجرام سماوی میتواند نشانههایی از شرایط اولیه منظومه شمسی به ما بدهد. پیش از تشکیل خورشید، سرما و تاریکی در فضای میان ستارهای اجازه میداد تا یخهای غنی از دوتریوم روی ذرات گردوغبار شکل بگیرند. با گرمشدن سحابی پیشخورشیدی، بخشی از این آب بخار شده و با هیدروژن ترکیب شد، اما در نواحی دورتر از خورشید، یخهای اولیه حفظ شدند و به شکل دنبالهدارها و اجرام یخی باقی ماندند.
زمین، آبیتر از همیشه
یکی از فرضیههای اصلی درباره منشأ آب زمین، برخوردهای شدید اجرام یخی مانند دنبالهدارها و سیارکها در حدود ۴ میلیارد سال پیش است. درحالیکه سالها تصور میشد سیارکها منبع اصلی آب زمین باشند، پژوهش ماندت دوباره توجهها را به دنبالهدارهای خانواده مشتری (JFCs) جلب کرده است. دنبالهدار ۶۷P نمونهای شاخص از این گروه است که ترکیب ایزوتوپی خاص آن میتواند نکات مهمی درباره منشأ آب ارائه دهد.
بیشتر بخوانید :
چرا دوتریوم مهم است؟
نسبت دوتریوم به هیدروژن (D/H) مانند اثر انگشت برای آب است. بعضی دنبالهدارها مانند C/۲۰۱۴ Q۲ Lovejoy، در اندازهگیریهای جداگانه هم ترکیبی مشابه آب زمین و همنسبتهایی بالاتر از معمول را نشان دادهاند. این تناقضات به این معناست که آب یک دنبالهدار میتواند منابع متفاوتی داشته باشد یا از بخشهای مختلفی از سحابی اولیه آمده باشد.
نیاز به بازنگری در مأموریتهای آینده
نتایج این پژوهش جدید نشان میدهد مدلهای قبلی درباره ترکیب ایزوتوپی دنبالهدارها، بهویژه بدون درنظرگرفتن تأثیر ذرات گردوغبار، ممکن است ناقص بوده باشند. ماندت و همکارانش تأکید دارند در مأموریتهای آینده باید به نقش غبار و لایهبندی آن در سطح دنبالهدارها توجه ویژهای شود تا بتوان به اندازهگیریهای دقیقتری دستیافت.
از دل یخها تا سیارههای قابلسکونت
آب، کلید حیات است. بررسی منبع و مسیر حرکت آب در منظومه شمسی، نهتنها به ما در فهم گذشته زمین کمک میکند، بلکه برای شناسایی سیارههایی در دیگر سامانههای ستارهای که ممکن است میزبان حیات باشند نیز ضروری است. دنبالهدارهایی مانند ۶۷P با رازهای پنهانشده در دل یخها و غبارشان، همچنان برایمان پیامهایی از آغاز کیهان دارند.
نظر شما