عکس‌های کمتر دیده شده از خیابان و میدان انقلاب | تاریخ به روایت یک میدان

همشهری آنلاین - سیدسروش طباطبایی‌پور: حتی اگر گذرت به کوچه‌ پس‌کوچه‌های این خیابان پرقصه تهران بیفتد، هر دری که به روی تو باز شود، احتمالا سر و سری با کتاب دارد؛ از دفاتر نشر و پخش کتاب گرفته تا مؤسسات فرهنگی ریز و درشت. در اینجا قرار است کمی از حال و هوای تاریخ این میدان و خیابان آگاه شویم و عکس‌های کمتر دیده‌شده‌ این خیابان تاریخی پایتخت را از نظر بگذرانیم.

بیش‌تر بخوانید:

خیابان آشتی‌کنان ادیان

• اولین روزهای خیابان انقلاب

در عهد قاجار، خیابان انقلاب امروزی جاده‌ای خاکی بود که مرز شمالی پایتخت را مشخص می‌کرد. در سال ۱۳۱۰شمسی و در عهد پهلوی اول، پستی‌ و بلندی‌های این خیابان را گرفتند و آن را تبدیل به خیابانی به نام «شاهرضا» کردند، آن هم درست چند سال پس از تأسیس دانشگاه تهران. دولت پهلوی برای اینکه هرچه زودتر این خیابان رونق بگیرد قانونی تصویب کرد که براساس آن از ساختمان‌های نوساز این خیابان مالیات نمی‌گرفت و این‌گونه شد که این خیابان به‌سرعت به سمت شرق گسترش یافت.

• رونق میدان

در جریان جنگ جهانی دوم در سال۱۳۲۰، ایران به اشغال نیروهای متفقین درآمد و آمریکایی‌ها در اردوگاهی در محله امیرآباد تهران مستقر شدند. بیشتر نیروهای آمریکایی از طریق فرودگاه مهرآباد به تهران می‌آمدند و برای تردد خود خیابان آیزنهاور یا همان خیابان آزادی را ساختند تا راحت‌تر به امیرآباد برسند. در همان سال‌ها میدانی هم در ابتدای خیابان شاهرضا سر برآورد که آن را ۲۴اسفند نامیدند که زادروز رضاشاه پهلوی بود.

بعد از مدتی تندیسی را از پهلوی اول در میانه میدان نهادند که به همین دلیل، برخی این میدان را با نام میدان مجسمه هم می‌شناختند. پس از انقلاب اسلامی، این مجسمه سرنگون شد و به‌خاطر حرکت‌های انقلابی دانشجویان، این خیابان و میدان، نام انقلاب را بر خود نهاد. این عکس مربوط به سال‌ ۱۳۲۵ است.

خیابان انقلاب، این روزها یکی از پر ترددترین خیابان‌های تهران است و حسرت آن روزهای خلوت خود را می‌خورد. در این تصویر شما در سال ۱۳۳۷ در تقاطع خیابان فلسطین با خیابان انقلاب ایستاده‌اید.

این عکس در سال ۱۳۴۴ گرفته شده است.

این میدان و خیابان، به‌خاطر دانشگاه تهران و کتاب‌فروشی‌ها، حتی در همان روزهای دور هم حال و هوای دانشجویی به خود گرفته بود و در روزهای نزدیک به انقلاب، جایی برای درس و بحث دانشجویان بود. این‌جا سال ۱۳۴۶ و تقاطع خیابان انقلاب با خیابان ۱۶ آذر است.

در سال ۱۳۴۶ هنوز پل کالج ساخته نشده بود. در این تصویر، شما می توانید خیابان انقلاب را به سمت شرق، نزدیک به چهارراه کالج ببینید.

خیابان انقلاب، جنب پارک دانشجو به سمت شرق را در سال ۱۳۴۶ ببینید.

پمپ‌بنزین تقاطع خیابان وصال با خیابان انقلاب در سال ۱۳۴۸ اینگونه بود.

سفر آرمسترانگ و دیگر فضانوردان آپولو یازده به ایران یکی از رویدادهای مهم در سال 1348 بود که عکاس آن را در تقاطع خیابان انقلاب با خیابان ابوریحان شکار کرده است.

راهپیمایی‌های روزهای انقلاب در سال ۱۳۵۷ یکی از نقاط عطف انقلاب ایران بود.