به گزارش همشهری آنلاین، حساس شدن دندانها ممکن است به دلیل ساییدگی مینای دندان یا نمایان شدن ریشههای دندان ایجاد شوند؛ اما گاهی اوقات عوامل دیگری مانند پوسیدگی، ترک خوردن یا شکستگی دندان، خراب شدن پرکردگی یا بیماری لثه باعث ایجاد حساسیت میشوند. با این حال، در این بررسی از وبسایت «همشهری آنلاین» در مورد حساسیت دندان چیست صحبت میکنیم.
حساسیت دندان چیست؟
حساسیت دندان که به عنوان حساسیت بیش از حد عاج نیز شناخته میشود، یک مشکل رایج دندانی است که با درد یا ناراحتی موقتی در یک یا چند دندان هنگام قرارگرفتن در معرض محرکهای خاص مشخص میشود. این محرکها میتوانند شامل دمای سرد یا گرم، غذاها و نوشیدنیهای شیرین یا اسیدی یا حتی مسواک زدن و نخ دندان کشیدن باشند. حساسیت زمانی رخ میدهد که لایه محافظ مینای دندان فرسوده میشود یا زمانی رخ میدهد که لثه عقب مینشیند و عاج زیرین را آشکار میکند.
عاج حاوی لولههای میکروسکوپی است که به انتهای عصبی دندان متصل میشود و وقتی این لولهها در معرض دید قرار میگیرند، محرکهای خارجی میتوانند سیگنالهای درد را به اعصاب برسانند. مدیریت موثر معمولاً شامل استفاده از خمیردندان حساسیت زدا، حفظ بهداشت دهان و دندان، اجتناب از عادتهای ساینده و مشورت با دندانپزشک برای درمانهای مناسب مانند استفاده از فلوراید یا سیلانتهای دندانی است.
علل اصلی بروز حساسیت دندان
علل حساسیت دندان چیست؟ دلایل شایع حساسیت دندان شامل مسواک زدن تهاجمی، پوسیدگی دندان، بیماری لثه، دندان قروچه، دندانهای ترک خورده یا استفاده از محصولات خوراکی اسیدی هستند. با این حال، در ادامه به دلایل اصلی اشاره میکنیم:
تحلیل مینای دندان
مینای دندان لایه بیرونی سخت و محافظ دندان است که از عاج زیرین در برابر تغییرات دما و محرکهای خارجی محافظت میکند. با گذشت زمان، مینای دندان به دلیل عوامل مختلفی مانند غذاهای اسیدی، نوشیدنیهای شیرین یا مسواک زدن مکرر با خمیر دندان ساینده میتواند فرسوده شود. از بین رفتن مینای دندان همچنین ممکن است در اثر ساییدن یا فشردن دندانها (براکسیسم) یا در اثر شرایطی مانند رفلاکس اسید رخ دهد.
هنگامی که مینای دندان نازک شود، عاج زیرین نمایان میشود. این موضوع باعث میشود دندانها نسبت به محرکهای گرم، سرد یا شیرین حساستر شوند و در شدیدی ایجاد کنند. از دست دادن مینای دندان غیر قابل برگشت است، بنابراین پیشگیری از طریق رعایت بهداشت دهان و دندان و رژیم غذایی مناسب در حفظ سلامت طولانی مدت دندان بسیار مهم است.
بیشتر بخوانید: آیا جرمگیری به مینای دندان آسیب می زند؟
تحلیل لثه و نمایان شدن ریشه دندان
بیایید بررسی کنیم که دیگر علت حساسیت دندان چیست. تحلیل لثه و نمایان شدن ریشه دندان از علل حساسیت دندان است. تحلیل رفتن لثه زمانی اتفاق میفتد که لثهها از روی دندانها عقب بروند و ریشهها نمایان شوند. سطح ریشه توسط مینا پوشانده نشده است و به همین دلیل در برابر صدمه آسیب پذیرتر خواهد بود. با عقب نشینی لثهها، ریشههای در معرض دید قرار دارند و حساس میشوند. این حساسیت به ویژه در تغییرات دما (سردی و گرمی)، غذاهای اسیدی یا لمس با انگشت دست احساس میشود.
تحلیل لثه معمولاً به دلیل بیماری پریودنتال، مسواک زدن تهاجمی یا افزایش سن ایجاد میشود. هنگامی که ریشهها در معرض دید قرار میگیرند، عاج زیر آنها مستقیماً در معرض محیط قرار میگیرد که منجر به ناراحتی یا درد میشود. پیشگیری از تحلیل رفتن لثه شامل تکنیکهای ملایم مسواک زدن، استفاده از خمیر دندان حاوی فلوراید و معاینات منظم دندانپزشکی برای درمان هر گونه بیماری زمینهای لثه است. محافظت از لثه از طریق مراقبت مناسب از دهان، کلید کاهش حساسیت ناشی از قرار گرفتن در معرض ریشه است.
پوسیدگی دندان و ترک خوردگی
پوسیدگی دندان زمانی رخ میدهد که اسیدهای ناشی از باکتریهای موجود در دهان، مینای دندان را فرسایش داده و حفره ایجاد میکنند. این حفرهها میتوانند نسبت به سرما، گرما یا محرکهای شیرین حساس شوند و درد شدیدی ایجاد کنند. در این شرایط، احتمال عصب کشی وجود دارد.
دندانهای ترک خورده نیز ممکن است باعث حساسیت دندان شوند. شکستگی یا ترک در دندان، بافتهای داخلی از جمله عاج و اعصاب را در معرض محرکهای خارجی قرار میدهد. هم پوسیدگی و هم ترک خوردن به مواد محرک اجازه میدهد تا به اعصاب دندان برسند و منجر به درد شوند. رعایت بهداشت دهان و دندان، پرهیز از غذاهای شیرین و درمان دندانپزشکی برای جلوگیری از پوسیدگی دندان و کاهش حساسیت ضروری است.
علائم و نشانههای حساسیت دندان چیست؟
در ادامه به علائم و نشانههای حساسیت دندان اشاره میکنیم:
- درد شدید: درد ناگهانی و شدید هنگام خوردن یا نوشیدن غذاهای گرم، سرد، شیرین یا اسیدی
- درد ناشی از مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن: حساسیت در حین مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن به ویژه در نزدیکی خط لثه
- درد با تنفس هوای سرد: ناراحتی شدید هنگام تنفس در هوای سرد به ویژه از طریق دهان
- درد بعد از درمانهای دندانپزشکی: افزایش حساسیت بعد از انجام خدمات دندانپزشکی مانند پر کردن یا تمیز کردن دندان
- فرورفتگی لثه: قرار گرفتن ریشه دندان در اثر تحلیل لثه، منجر به افزایش حساسیت میشود.
- دردی که به سرعت محو میشود: از بین رفتن ناراحتی ا پس از برداشتن محرک (گرم، سرد و شیرین)
- تغییر رنگ دندان: زرد شدن دندانهای حساس به دلیل نازک شدن مینای دندان
بیشتر بخوانید: نوشیدنیهایی که مینای دندان را نابود میکند
روشهای تشخیص حساسیت دندان چیست؟
تشخیص حساسیت دندان معمولاً با معاینه کامل دندان توسط دندانپزشک شروع میشود. دندانپزشک سابقه پزشکی و دندانی شما را ارزیابی میکند و به دنبال علل بالقوه مانند اقدامات اخیر دندانپزشکی، تحلیل لثه یا علائم پوسیدگی دندان است. بررسی فیزیکی دندانها، لثهها و ساختارهای اطراف برای شناسایی هر گونه مشکل خاص مانند پوشیدگی، ترک یا مشکلات مربوط به لثه بسیار مهم است.
برای تعیین دقیق علت حساسیت، دندانپزشک ممکن است آزمایشاتی مانند ضربه زدن روی دندان، بررسی لثه یا استفاده از یک محرک سرد یا گرم را برای ارزیابی پاسخ دندانها به تغییرات دما انجام دهد. این تستها به تعیین شدت حساسیت و اینکه کدام مناطق تحت تأثیر قرار گرفتهاند کمک میکند.
در برخی موارد، ابزارهای تشخیصی پیشرفته ممکن است لازم باشد. اشعه ایکس معمولاً برای رد مسائل زمینهای مانند حفرههای عمیق یا عفونتهایی که ممکن است بلافاصله قابل مشاهده نباشند استفاده میشود. همچنین دندانپزشک ممکن است از دستگاهی مانند پالپ تستر هوا یا الکتریکی برای ارزیابی سلامت عصب دندان استفاده کند.
اگر دندان به طور غیرعادی به این آزمایشها پاسخ دهد، ممکن است نشان دهنده درگیری عصب یا آسیب پالپ باشد. علاوه بر این، ممکن است از شما خواسته شود تا ببینید که این حساسیت چه زمانی و چگونه رخ میدهد، آیا این حساسیت توسط غذا یا سردی و گرمی ایجاد میشود، یا اینکه خود به خود اتفاق میفتد. ترکیب این مشاهدات با معاینه بالینی به دندانپزشکان کمک میکند تا علت دقیق حساسیت دندان را شناسایی کرده و گزینههای درمانی مناسب را توصیه کنند.
چطور از حساسیت دندان جلوگیری کنیم؟
بعد از اینکه متوجه شدید علت حساسیت دندان چیست، خوب است دست به کار شوید و راهکارهای پیشگیرانه را در روتین روزانه خود اعمال کنید. مراقبت از مینای دندان برای جلوگیری از حساس شدن دندانها موضوع مهمی است. توصیه میکنیم برای پیشگیری از خطرات مربوط به مینای دندان و حساسیت، کارهای زیر را انجام دهید:
- رعایت بهداشت دهان و دندان را رعایت کنید: پیروی از دستورالعملهای صحیح مسواک زدن و نخ دندان کشیدن به محافظت از دهان و کاهش احتمال حساسیت دندان کمک میکند.
- خیلی سخت مسواک نزنید: مسواک زدن خیلی سخت یا استفاده از مسواک با موهای سخت منجر به فرسایش بیشتر مینای دندان میشود.
- از محصولات حاوی فلوراید استفاده کنید: فلوراید میتواند مینای دندان را تقویت کرده و به محافظت در برابر حساسیت کمک کند. از خمیر دندان حاوی فلوراید استفاده کنید و از دهانشویه فلورایددار یا دریافت درمانهای حرفهای فلوراید توسط دندانپزشک خود استفاده کنید.
- از خوردن غذاهای اسیدی اجتناب کنید: مصرف مکرر غذاهای اسیدی میتواند مینای دندان را کاهش داده و منجر به قرار گرفتن در معرض عاج دندان شود و باعث حساسیت دندان شود.
- فشار از روی دندانها را بردارید: دندان قروچه و فشردن دندانها منجر به سایش مینا و دیدن شدن عاج دندان میشود.
- مشکلات دندانی را به سرعت برطرف کنید: اگر پوسیدگی دندان، ترک خوردگی دندان یا بیماری لثه دارید، در اسرع وقت به دندانپزشک خود مراجعه کنید. این مشکلات دندانی در صورت عدم درمان میتوانند به حساسیت دندان کمک کنند.
بیشتر بخوانید: معرفی اشتباهات رایج مسواک زدن + چطور مسواک بزنیم؟
چه زمانی به دندانپزشک مراجعه کنیم؟
برای اطمینان از سلامت دهان و دندان باید به طور مرتب برای معاینه، معمولاً هر شش ماه یکبار به دندانپزشک مراجعه کنید. این بازدیدها به شناسایی زودهنگام مشکلات احتمالی مانند پوسیدگی، بیماری لثه یا سرطان دهان کمک میکند. تمیز کردن معمول دندان توسط دندانپزشک از تجمع پلاک جلوگیری میکند. این موضوع در صورت عدم توجه میتواند منجر به پوسیدگی دندان و التهاب لثه شود. دندانپزشک همچنین میتواند توصیههای حرفهای در مورد حفظ بهداشت دهان و دندان شما ارائه دهد و در جلوگیری از مشکلات جدی و پر هزینه دندانی موثر باشد.
جدای از ویزیتهای معمول، در صورت مشاهده علائمی مانند درد مداوم دندان، خونریزی لثه، مشکل در جویدن یا بلع یا زخمهای دهانی که بهبود نمییابند، باید در اسرع وقت به دندانپزشک مراجعه کنید. اینها میتوانند نشانههایی از مسائل اساسی باشند که نیاز به توجه فوری دارند. نادیده گرفتن این علائم میتواند منجر به بدتر شدن شرایط مانند عفونت یا از دست دادن دندان شود. اگر متوجه تغییرات ناگهانی در سلامت دهان و دندان خود شدید، مراجعه به دندانپزشک میتواند به جلوگیری از عوارض بیشتر کمک کند.
آیا حساسیت دندان قابل درمان است؟
روش درمان حساسیت دندان چیست؟ بسته به علت زمینهای و شدت بیماری، چندین روش درمانی برای حساسیت دندان در دسترس هستند. برخی از درمانهای رایج عبارتند از:
- خمیر دندان حساسیت زدا: خمیردندانهای خاصی وجود دارند برای کمک به مبارزه با دندانهای حساس وجود دارند. ممکن است لازم باشد مارکهای مختلف را امتحان کنید تا بهترین گزینه را پیدا کنید.
- باندینگ یا سیلانتهای دندانی: اگر حساسیت دندان به دلیل نمایان شدن عاج، عقب نشینی لثه یا فرسایش مینا باشد، دندانپزشک ممکن است استفاده از باندینگ یا سیلانتهای دندانی را برای پوشاندن و محافظت از سطوح در معرض دید توصیه کند.
- فلوراید: فلوراید به تقویت بیشتر مینای دندان و غلبه بر حساسیت دندان کمک میکند.
- محافظ دهان: فشردن و ساییدن مداوم دندانها مینای دندان را از بین میبرد. استفاده از محافظ دهان میتواند به کاهش استرس وارده به دندان کمک کند.
- درمان ریشه: اگر عصب داخل دندان تحت تأثیر قرار گرفته باشد، ممکن است درمان ریشه برای برداشتن بافت عصبی آسیب دیده و کاهش حساسیت ضروری باشد.
- تغییر در سبک زندگی: ایجاد تغییرات در روال بهداشت دهان و دندان مانند استفاده از مسواک نرم و پرهیز از خمیر دندان ساینده یا تکنیکهای مسواک زدن تهاجمی، میتواند به کاهش حساسیت کمک کند. علاوه بر این، پرهیز از غذاها و نوشیدنیهای اسیدی، ترک سیگار و کاهش عادتهایی مانند دندان قروچه یا فشردن دندان نیز میتواند به بهبود حساسیت کمک کنند.
بیشتر بخوانید: استفاده از خمیردندان برای سلامت دندانها ضرورت دارد؟
کلام آخر
در این مقاله تلاش کردیم تا بگوییم حساسیت دندان چیست. حساسیت دندان میتواند منجر به ناراحتی یا درد شدید هنگام مصرف غذاها و نوشیدنیهای گرم، سرد، شیرین یا اسیدی شود. سایر علل حساسیت دندان شامل تحلیل لثه، پوسیدگی دندان، فرسایش مینای دندان یا حتی مسواک زدن تهاجمی هستند. عواملی مانند دندان قروچه، برخی روشهای دندانپزشکی یا رژیمهای غذایی اسیدی میتوانند حساسیت را تشدید کنند. شما میتوانید برای بررسی دقیقتر علت حساسیت دندان و دریافت راهکارهای لازم برای کنترل این عارضه ناخوشایند، به دندانپزشک مراجعه کنید و از اقدامات درمانی لازم برای بهبود آن بهرهمند شوید.
نظر شما