استان سیستان و بلوچستان پهناورترین استان ایران است که 1100 کیلومتر مرز خاکی با کشورهای افغانستان و پاکستان و 300 کیلومتر مرز آبی در کرانههای دریای عمان دارد.
محرومیت استان باعث شد تا برنامهریزان ایجاد بازارچههای مرزی را در دستور کار خود قرار دهند. بازارچههای مرزی میرجاوه، میلک، پیشین، کوهک، جالق، ریمدان و گمشاد از جمله بازارچههایی بودند که به منظور رسمی کردن مبادلات بین ایران و کشورهای همسایه احداث شدند.
حمیدرضا پشنگ نماینده سیستان و بلوچستان با بیان این که تاکنون آیین نامه مشخصی از سوی دولت در خصوص بازارچههای مرزی تدوین نشده است می گوید: این مسئله باعث شده است تا تردد مرزنشینان که برای تامین امرار معاش از طریق این بازارچهها به فعالیت میپردازند با مشکل روبرو شود.
وی با اشاره به مرز میرجاوه و کوهک که با کشور پاکستان مشترک است ادامه می دهد: از آنجا که کشور پاکستان به دلیل مشکلاتی که هم اکنون با آن روبرو است تمایلی به برقراری امنیت در مرزهای مشترکش با ایران ندارد این امر امنیت مرزنشینانی که با این کشور در حال تجارت هستند را به خطر انداخته است.
نماینده سیستان و بلوچستان از جمله مشکلاتی که هماکنون مرزنشینان این استان با آن روبرو هستند را عدم نظارت قوی در خصوص فعالیت بازارچههای مرزی و نبود تعریف مشخص از کالای قاچاق ذکر میکند و میگوید: از آنجا که متولیان امر مبارزه با کالای قاچاق، تعریف مشخصی از اجناسی که مشمول قاچاق کالا در مرزها میشود ندارند، بنابراین پیلهوران در پایانههای مرزی سردرگم هستند و نمیدانند که واردات یک کالا تا چه محدودهای مشمول قاچاق میشود. از طرفی کالاهای پاکستانی در مقایسه با اجناس ایرانی از کیفیت به مراتب پایینتری برخوردار است.
به گفته پشنگ این مسائل باعث شده است تا تمامی پیلهوران سیستان و بلوچستان در مبادلات مرزی خود دچار مشکل شوند، وی به دولت توصیه میکند هر چه سریعتر به تدوین آییننامه مشخص در مورد این بازارچهها اقدام کند.
رفع محرومیت و فقرزدایی یکی از مهمترین اهداف در ایجاد بازارچههای مرزی و اشتغال مرزنشینان بود. نماینده خاش می گوید: هماکنون مرزنشینان این استان از شرایط معیشتی سختی برخوردار ند و اکثر ساکنان آن در فقر به سر میبرند چرا که زندگی آنها تحتالشعاع مسائل امنیتی قرار گرفته است.
وی معتقد است: دولت باید با ارایه راهکارهای مناسب به ریشه یابی مشکلات مناطق مرزی بپردازد تا شاهد افزایش اشتغال در این مناطق و کاهش مهاجرت به سایر استانها شویم.
پشنگ ادامه میدهد: زمانی که مشکلات بیکاری در مناطق مرزی رفع شود خود به خود بسیاری از مسائل مرزها نیز حل شده و دیگر نیازی به انسداد مرزها نیست.
سیستان و بلوچستان از جمله استانهای کشور است که به دلیل قرار گرفتن در راه شوسه، دسترسی به آبهای آزاد و مرز طولانی با دو کشور افغانستان و پاکستان پتانسیل بالایی برای ترانزیت کالا و تردد مرزی پیلهوران دارد، اگرچه بهدلیل شرایطی که کشورهای پاکستان و افغانستان به جهت عدم برخورداری از امنیت کامل با آن روبرو هستند،
این گونه به نظر می رسد که بازارچههای مرزی این استان تهدیدی برای امنیت ساکنانش به شمار می رود اما پشنگ تاکید میکند این امر از مزیتهای این استان است و ما می توانیم با استفاده از ظرفیتهای کامل استان این تهدید را به فرصتی برای فعالیت تجاری تبدیل کنیم.
وی با بیان این که هماکنون بندر چابهار یکی از 10 بندر بزرگ دنیاست که بهدلیل دسترسی به آبهای عمان از مزیت بالایی برخوردار است میگوید: متاسفانه طی سالهای اخیر نتوانستیم از مبادلات مرزی چابهار نهایت استفاده را ببریم، این در حالی است که درآمد کشور امارات از ترانزیت کانتینرهای کوچک توزیع نفت به مراتب بیشتر از ایران است.