رسم بخت‌گشایی با جوراب و شال!

همشهری آنلاین - ثریا روزبهانی: وقتی تاریخ تهران را به دنبال دلیل انجام این کار مرور می‌کنیم، به نیت بخت‌گشایی و عاقبت‌به‌خیری برای جوانان می‌رسیم. علی‌اکبر کاظمی نزدیک به ۸ دهه را پشت سر گذاشته و از اهالی قدیمی محله پامنار است. او درباره این رسم می‌گوید: «شب یلدا وقتی خورشید غروب می‌کرد و چراغ‌های خانه‌ها روشن می‌شد، جوانان محل دست به کار می‌شدند و با قاشق و ظرف به در خانه‌های اهالی می‌رفتند و از صاحب خانه‌ها تنقلات سفره شب یلدا را طلب و آنها هم در حد توان و وسعشان، ظرف آنها را پر می‌کردند.»

قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید

اما به گفته اهالی این محل، این رسم به شکل دیگری هم انجام می‌شد با این تفاوت که جوانان بعد از غروب آفتاب جوراب‌های پشمی را از پشت‌بام خانه‌های اهالی آویزان می‌کردند و افراد خانه هم از آنچه در سفره شب چله فراهم کرده بودند درون جوراب می‌ریختند و با تکان دادن جوراب، آن را بالا می‌کشیدند. جالب است بدانید رسم دیگری به نام «شال‌اندازی» هم در میان ساکنان قدیمی تهران رواج داشت که به مرور به دست فراموشی سپرده شد.

نادر موسوی، از اهالی محله محمودیه، درباره این رسم می‌گوید: «پسر مجردی که قصد ازدواج داشت از پشت‌بام هر خانه‌ای که دختر دم‌بخت داشت و آن دختر را پسندیده بود، شال یا پارچه‌ای را آویزان می‌کرد. اغلب هدیه‌ای مثل انگشتر، روسری و ... هم به این پارچه گره می‌زدند. اگر خانواده دختر و خود دختر با این وصلت موافق بودند هدیه را برداشته و جای آن هدیه دیگری می‌گذاشتند و اگر مخالف بودند، به هدیه دست نمی‌زدند یا شیء بی‌ارزشی به شال می‌بستند تا خواستگار با بالا کشیدن آن متوجه جواب منفی خواستگاری شود.»