روزهای رو به گسترش برای پایتخت رقم خورد، همین دلیل کافی بود تا ناصرالدینشاه شهر را 10 کیلومتر مربع بزرگتر کند و برای آن ریل و تراموا و واگن و اتومبیل و حتی تلفن بیاورد.
تهران امروز با بیش از 8 میلیون نفر جمعیت ادامه گسترشی است که از همان زمان پیش روی تهران قرار گرفت و جایگزین کوچه باغها شد و میرود تا با مهاجرتهای هر روزه به اطراف آن و تشکیل شهرهای اقماری در 25 سال آینده به 20 میلیون نفر نزدیک شود.
از همان سالهای ابتدایی دهه 50 و کش آمدن تهران به اطراف شهر و شکلگیری پدیده نوظهور مهاجرت و جمعیت ساکن و متحرک، تهران عمده شهر، کلانشهر و بعد به ابرشهری تبدیل شد که نیاز اولیه و اصلی آن شبکه حملونقلی بود که مسافران را از اطراف تهران به داخل و از داخل تهران به مسیرهای پر رفتوآمد هدایت کند.
کش و قوسهای زیادی در مورد ساخت مترو در اوایل انقلاب وجود داشت بهطوری که مجلس شورای اسلامی در اوایل کار خود مصوبه آن را لغو کرد. چندی بعد با پیگیریهای صورت گرفته از سوی آیتالله هاشمی رفسنجانی که در آن زمان ریاست مجلس را برعهده داشت، دوباره به تصویب رسید. در حقیقت بعد از مطرح شدن راهاندازی شبکه ریلی با عنوان مترو در دهه 50، موضوع بعد از یک توقف طولانیمدت در دهه 60، با تلاشها و پیگیریهای آیتالله هاشمی رفسنجانی مطرح شد و در سال 66 با نظارت وزارت کشور و با صرف بیش از 3هزار میلیارد زیر ساخت برای 90 کیلومتر آماده ساخت شد.
اواخر سال 77 برای شرکت راهآهن شهری تهران و حومه (مترو) روزهای بسیار مهمی به حساب میآمد، اولین مسافر در اسفند ماه این سال بر آن سوار شد و مترو رسما کار خود را آغاز کرد و با 7800 سفر سال را به پایان رساند.
در طول این 10 سال با وجود گسترش 10 کیلومتری مترو _یک کیلومتر به ازای هر سال_ مترو با کشمکشهای بسیاری روبهرو بوده است و در این میان مجلس نقش اساسی در کاهش یا افزایش اعتبارات مترو بهعنوان یکی از پیش فرضهای اساسی در افزایش آن بهعهده داشته است.
سال87 نقطه عطف مترو
با واکاوی آمار و ارقامهای موجود در مورد مترو، سال87 بهعنوان نقطه طلایی در این زمینه به حساب میآید بهطوری که در این سال مترو توانست با جابهجایی 2میلیارد مسافر در این زمینه رکورددار باشد یا در حالی که در 9 سال اولیه مجموعاً 90 کیلومتر خط مترو در تهران ایجاد شده، در سالجاری به تنهایی 7/13کیلومتر خط جدید مترو احداث شد، به این ترتیب مجموع خطوط متروی تهران برای نخستینبار 3 رقمی شده و از مرز 100 کیلومتر خواهد گذشت. از اینرو میتوان در مورد تقابل مجلس، دولت و مترو این سال را نیز سال پر حرف و حدیثی برای مترو بهشمار آورد.
کاهش قابل توجه سهم مترو از بودجه دولت، مجلس را وادار کرد تا بهدنبال راهکاری برای استفاده مترو از حساب ذخیره ارزی باشد تا درصورت عدمافزایش سهم مترو از بودجه حملونقل ریلی شهری دچار مشکل نشود و در نهایت نیز کمیسیون تلفیق بودجه مجلس هشتم برای تسریع در عملیات توسعه قطار شهری در تهران 320میلیارد تومان برای خطوط اولویت دار و طرحهای مترو اختصاص داد.
در حالی که دولت مبلغ هزار و 37 میلیارد تومان در لایحه بودجه 88 کل کشور برای توسعه و تکمیل طرح قطارهای شهری کلانشهرها در نظر گرفته بود این کمیسیون مقرر کرد از این میزان مبلغ 150میلیارد تومان برای احداث مترو در مشهد مقدس، 120میلیارد تومان برای احداث مترو در اصفهان، 120میلیارد تومان برای احداث مترو در تبریز و 120میلیارد تومان برای احداث مترو در شیراز اختصاص یابد و برای احداث قطار شهری در اهواز 80 میلیارد تومان و بالاخره برای تکمیل و توسعه خطوط اولویت دار قطار شهری در تهران مبلغ 320میلیارد تومان اختصاص یابد و همچنین بهمنظور مطالعه و فرایندهای مقدماتی احداث مترو در حومه کلانشهرها نیز مبلغ 37میلیارد تومان در نظر گرفته شد.
با توجه به سهم اندک تهران از بودجه مترو، کمیسیون تلفیق برای تکمیل طرح قطار شهری در کرج مبلغ 100میلیارد تومان اختصاص داد.
داستان تقابل مترو با دولت با میانجیگری مجلس در پایان سال87 به نتیجه رسید و اعتبارات پیشبینی شده قرار است در سال 88 به داد تهرانیها برسد تا از ترافیکهای سرسام آور خیابان به مترو پناه ببرند.
