همشهری آنلاین - زهرا بلندی: این موزه که در تقاطع خیابان امام خمینی (ره) و خیابان ولی‌عصر (عج) جای گرفته موزه‌ای تخصصی در زمینه شناساندن نسخه‌های خطی و آثار هنری قرآنی است که در ۲ بازه زمانی پیش و بعد از انقلاب ۱۳۵۷ طراحی و ساخته شده است.
قصه‌های خواندنی تهران را اینجا دنبال کنید
آنطور که «نصرالله حدادی»، محقق، نویسنده و تهران‌شناس، می‌گوید: «در سال ۱۳۱۳ هجری شمسی کاخ مرمر به عنوان محل اقامت – پذیرایی و دفتر کار رضاشاه، در قطعه زمینی در مرکز شهر تهران بنا شد. بعد از اتمام کار، با خریداری اراضی اطراف، وسعت محوطه کاخ به حدود ۵ هکتار رسید و محدوده آن از شمال تا خیابان پاستور، از شرق تا خیابان ولی عصر(پهلوی سابق)، از غرب تا خیابان فلسطین (کاخ سابق) و از جنوب تا خیابان امام خمینی (سپه سابق) گسترش یافت.»
حدادی در ادامه به مقدمات شکل‌گیری موزه ملی قرآن اشاره می‌کند: «بعدها در جنوب غربی این محوطه ساختمانی نیز برای اقامت همسر شاه احداث شد. این بنا تا دهه ۴۰ مورد استفاده خانواده سلطنتی بود ولی پس از انتقال آنها به کاخ‌های شمال شهر تا مدتی خالی باقی ماند. در اوایل دهه ۵۰، شاه کاخ مرمر را وقف شهر تهران کرد و قرار شد که پس از تعمیر و تجهیز آن با سیستم‌های تأسیساتی جدید، توسط شرکت «آرت سنتروم» - از چکسلواکی سابق - به موزه سلطنت پهلوی تبدیل شود. ساختمان دوم نیز زیر نظر دفتر مخصوص همسر شاه سابق، توسط همان مشاور برای تبدیل به موزه هنر عصر قاجار و صفویه، تعمیر و تجهیز شد و در سال ۱۳۵۳ با عنوان موزه نگارستان افتتاح شد.
تبدیل این ۲ بنای قدیمی و با ارزش به موزه، وسعت، سبزی، زیبایی محوطه، موقعیت استثنایی آن در مرکز شهر تهران و استقرارش بر روی محور تاریخی – فرهنگی خیابان امام خمینی (سپه سابق)، در همان زمان فکر افزودن بنایی جدید به این مجموعه و تبدیل آن به یک مرکز فرهنگی قدیمی را شکل داد و قرار شد که در جبهه جنوبی مجموعه، فرهنگسرایی جدید احداث شود. منتها برای حفاظت از ارزش‌های ساختمان قدیمی، مقرر شد این بنای جدید در زیرزمین ساخته شود و روی آن با ایجاد آمفی تئاتری در فضای باز، جزئی از پارک و باغ عمومی کل مجموعه باشد. خلاصه که عملیات اجرایی بنای فرهنگسرای نگارستان که الان به موزه ملی قرآن معروف است، از سال ۱۳۵۳ به عنوان فرهنگسرا شروع شد و تا پیروزی انقلاب ۲۵% آن به اتمام رسید. بعد از توقف ۱۶ ساله در سال ۱۳۷۳ عملیات اجرایی ساخت بنا مجدداً آغاز شده و در سال ۱۳۷۶ به پایان رسید.»
فرهنگسرای نگارستان، با زیر بنای کل ۱۰هزار مترمربع، ساختمانی الهام گرفته از معماری ایرانی _اسلامی دارای سه طبقه و ۴ هزار متر مریع، در نهایت استحکام و زیبایی در گودالی به ابعاد تقریبی ۳۰ و ۶۰ و عمیق حدود ۱۴ متر در حقیقت در مقابل کاخ مرمر و کاملاً زیرزمین ساخته شده است. شکستگی‌های اضلاع شرقی و غربی این گودال ناشی از وجود درختان باارزش و ضرورت حفظ آنها بوده است(درختان که متأسفانه اکثر آنها طی دوران طولانی توقف کار از میان رفته‌اند). محوطه باز فرهنگسرای نگارستان باغی سرسبز در مجاورت ۲بنای تاریخی کاخ مرمر و موزه نگارستان است که توسط دیوارهای نیم بسته آجری از خیابان‌های اطراف جدا شده و این ساختمان در سال ۱۳۸۴ به‌عنوان موزه ملی قرآن کریم افتتاح شد.
حدادی درباره ویژگی‌های ظاهری این موزه می‌گوید: «در معماری این مجموعه «هندسه» و «سازه» نقش اصلی را ایفا می کند. عامل هندسه که کارکرد فرهنگی مجموعه نیز آن را توجیه می کند به ویژه در طراحی سرسرای اصلی نقش بسیار مسلط و نمایانی دارد. عامل سازه نیز با استفاده ماهرانه از اشکال هندسی در ساختن سقف‌ها به‌ویژه در کتابخانه، سالن اصلی، سقف و دیوارها و آمفی تئاتر نمونه جالبی از کاربرد عناصر سازه¬ای ساختمان در طرح معماری این مجموعه به‌شمار می¬رود. صنعت و مهارت استادکاران ایرانی در آجرکاری، کاشی¬کاری، نجاری و سنگ¬کاری باعث ایجاد فضای خوشایندی در داخل موزه شده است. مجموعه موزه شامل سالن آمفی تئاتر، سرسرای اصلی که یکی از عناصر مهم مجموعه و محل برگزاری نمایشگاه¬ها است، کتابخانه، گالری¬های نمایشگاهی، فضای گردهمایی، کلاس¬های آموزشی و آمفی¬تئاتر در فضای باز است.»
نظر شما