به گونه‌ای که در طرح جامع اول که در سال 1347 به اجرا درآمد و در سال 1350 به پایان رسید به تفکیک، سهمی برای منطقه تعیین نشد و این در حالی بود که جمعیت را در نظر گرفته بودند ولی مشخص نکرده بودند که تراکم جمعیتی چقدر باشد؛ موضوعی که در طرح‌های بعدی از جمله طرح 25ساله مورد توجه قرار گرفت و سقف جمعیتی در حدود 6هزار و 700 نفر در نظر گرفته شد.
هرچند در آن زمان جمعیت پذیری منطقه صرفا این رقم بوده و مسئولان طرح جامع افزون بر آن را موجب بروز مشکلات در منطقه می‌دانستند اما در طرح‌های اخیر شهرداری عملا می‌بینیم که این سقف جمعیت به 2 میلیون نفر افزایش یافته است حال اینکه این تراکم جمعیت بر چه مبنایی بوده و چرا در طرح‌های مختلف متفاوت است؟صمد ذواشتیاق مدیر پروژه طرح جامع ساماندهی تهران( از سال 66 تا72 )که در حال حاضر مدیریت بخش شهرسازی مهندسین مشاور آتک را برعهده دارد دلایلی را مطرح می‌کند که در زیر می‌آید.
- طرح جامع 25ساله، سقف جمعیتی منطقه 22 را 6هزار و 700 نفر تعیین کرده حال اینکه در طرح جامع اول تهران تراکم جمعیتی تعیین نشده و در طرح‌های اخیر سقف آن به 2میلیون نفر افزایش یافته است، این اتفاق بر چه اساس و مبنای کارشناسی بوده که در تمام طرح‌ها تفاوت می‌کند؟
مسائل مختلفی در این موضوع دخالت دارند که برای ارتباط صحیح آنها از طرح جامع اول تهران شروع می‌کنم طرحی که در آن منطقه 22 خارج از محدوده خدماتی شهر قرار داشته و به این علت سهمیه جمعیتی برای آن در نظر گرفته نمی‌شود و در این ارتباط نیز شهرداری طرح‌هایی اختصاصی تحت عنوان لتمان کن تهیه کرده که در حال حاضر موجود است. اما به رغم آن بحث‌هایی مبنی بر توزیع جمعیت در منطقه مطرح بوده که این موضوع در طرح بعدی که عنوان «غرب مسیر کن» گرفت شکل جدی‌تری به خود می‌گیرد و تراکم جمعیتی در منطقه مشخص می‌شود.
در این طرح که توسط مهندسین مشاور آتک که بنده مدیریت آن را برعهده داشتم تهیه شد تراکم ساختمانی به صورت آپارتمان دیده شد و سهم جمعیتی منطقه 6هزار و 700نفر. که البته در مورد تراکم ساختمان باید بگویم در طرح جامع اول نیز به این صورت بوده و شرکت متولی، تراکم ساختمانی را به صورت آپارتمان طرح‌ریزی کرده بود تا شریان‌های تنفسی شهر مسدود نشود و ما نیز با این هدف شکل تراکم ساختمانی را تعیین کردیم و قرار بود بین سال‌های 75 تا80 غرب مسیر کن توسعه پیدا کند چرا که با توسعه این منطقه، ساخت‌وساز در داخل شهر کنترل شده و تراکم در مرکز ،توسعه پیدا نمی‌کرد.
- در واقع موافق توسعه این منطقه هستید. کما اینکه برخی کارشناسان شهری مخالف این توسعه ارضی در منطقه بوده و آن را به منزله از بین رفتن نفس‌گاه شهر می‌دانند.
بله و هنوز هم معتقدم که این منطقه در آن برهه زمانی باید توسعه مورد نظر را پیدا می‌کرد تا تراکم در مرکز شهر صورت نگیرد و اینکه این افراد از بابت از بین رفتن تنفس‌گاه‌های شهر ابراز نگرانی می‌کنند به نظرم جای نگرانی ندارد چرا که براساس اصول شهرسازی ریه یک شهر در یک نقطه خاص نبوده و در حال حاضر لویزان و چیتگر و اراضی عباس‌آباد به عنوان نفس‌گاه‌های شهر هستند و ساخت‌وساز در این محدوده‌هاست که نفس‌گاه‌های شهر را از بین می‌برد البته ساخت‌وسازهای غیر اصولی، چرا که با ساخت و ساز، نفس‌گاه‌های شهر از بین نمی‌رود و بیشتر این نوع تراکم ساختمانی است که موجب بروز چنین معضلی می‌شود. اتفاقی که در مرکز شهر افتاده یک فاجعه به حساب می‌آید چرا که شهر را خفه کرده است.
- در حال حاضر کارشناسان با بیان استدلال‌هایی معتقد به توقف توسعه ارضی در این منطقه هستند و برخی مسئولان اجرایی در حوزه معماری و شهرسازی نیز مسئله حریم را مطرح می‌کنند، این موضوع را چگونه ارزیابی می‌کنید؟
در این ارتباط باید بگویم که در حال حاضر این منطقه توسعه چندانی ندارد چرا که در سال 47 و در زمان اجرای طرح جامع اول، تهران بیشتر از این توسعه پیدا کرد و در آن زمان کسی بر این موضوع ایراد نگرفت و در حال حاضر که توسعه اندکی دارد مطرح کردن این مسائل به نظرم مشکل را حل نمی‌کند چرا که اگر شهر از حاشیه گسترش پیدا نکند در مرکز با ارتفاع گرفتن ساختمان‌ها آسیب‌های به مراتب بیشتری می‌بیند و بحث آلودگی هوا نیز از جمله این موارد است که دیگر همه می‌دانند در مرکز شهر بیشتر از اطراف آن است هرچند در مورد این سؤال باید توضیح دیگری نیز بدهم و آن اینکه در خصوص ساخت‌و ساز در منطقه، بحث حریم نیز مطرح بوده و شاید بیشتر از حیث استقرار برخی صنایع در منطقه است که تولید نگرانی می‌کند اما باید توجه داشت که بسیاری از اتفاقات در توسعه شهر تهران قابل برنامه‌ریزی نبوده چرا که شهرداری‌ها در دوره‌های مختلف اهمیت کمتری به موضوع تراکم داده‌اند و همین مسئله باعث شده است که امروزه چنین مباحثی مطرح شود.
- آیا این تراکم‌سازی در منطقه 22 صورت نگرفته؟
نه به آن شدت که در مرکز صورت می‌گرفت و اگر این اتفاق در منطقه 22 می‌افتاد قابل حل‌تر از مرکز بود چرا که در حال حاضر در مناطق مرکز شهر تراکم تا 400 درصد افزایش پیدا کرده و در واقع شهر را خفه کرده است.
- مسئله مهمی که در منطقه 22 مطرح است چیست؟ کما اینکه انتقادها از توسعه منطقه همچنان به شدت خود باقی است و کارشناسان و حتی مسئولان شهری بر موضع خود مبنی بر توقف توسعه منطقه پافشاری می‌کنند.
مسئله‌ای که در این منطقه وجود دارد و به نظر مشهود نیز هست این است که منطقه 22 از طرح‌ها عقب بوده و توسعه معابر و خدمات به کندی صورت می‌گیرد و در بررسی‌هایی که از وضعیت منطقه داشته‌ام متوجه این موضوع شدم که برخی محل‌ها و بخش‌های این منطقه فاقد لوله‌کشی گاز است و از آنجا که توسعه این منطقه از نظر تراکم جمعیتی و ساختمانی دیده شده باید خدمات نیز توسعه پیدا کند چرا که این موضوع با مفاد طرح جامع منافات دارد و در حقیقت مثل یک شمشیر دولبه است که از یک طرف باید توسعه پیدا کند و از طرف دیگر این توسعه باید در ابعاد مختلف صورت بگیرد چرا که در غیر این صورت جمعیت به مناطق مرکزی شهر هجوم می‌آورند و این اتفاق خوب نیست چون پیامدهایی دارد که در صحبت‌هایم به آن اشاره کردم.
- و نتیجه کلی در مورد طرح‌های جامع تهران در منطقه 22؟
به رغم تفاوت‌ها از ایجاد تراکم در مرکز تا حدودی پیشگیری کرده.
