اولی در انتهای مذاکره رسمی هیات ایرانی با او و دومی در پایان میهمانی او به مناسبت حضور حسن قشقاوی همتای ایرانی‌اش در باشگاه دیپلماتیک خارطوم. علی صادق‌علی، با العالم چندین بار گفت‌وگو کرده و گویا در برخی موارد هر روز نیز مصاحبه مطبوعاتی‌اش با خبرنگاران انجام می‌شود.دیپلمات سودانی که ممکن است تا چند ماه دیگر برای سفارت این کشور به اروپا برود، همه سؤالات را پاسخ می‌گوید، جز یک پرسش درباره سرنوشت امام موسی صدر و از ما می‌خواهد پاسخ‌اش را رسانه‌ای نکنیم.
- ایران در سال‌های اخیر در تلاش برای میانجیگری میان سودان و چاد بوده است، این تلاش به چه گونه‌ای در حال انجام است؟
این اقدام ایران اولین میانجیگری در روابط خارجی سودان نیست، در زمان ریاست‌جمهوری آقای هاشمی‌رفسنجانی، ایران میان سودان و اوگاندا میانجیگری کرد تا میان 2 کشور روابطی مسالمت‌آمیز شکل بگیرد. با توجه به اشتراکات دینی ایران، چاد و سودان و از آنجا که ایران دولت مورد قبول طرفین است، می‌تواند همگرایی مطلوب را میان انجامنا و خارطوم به‌وجود‌آورد.
- آیا در این باره به‌زودی شاهد تحولی در این زمینه خواهیم بود؟
لیبی اکنون در تلاش برای میانجیگری میان چاد و سودان است و 2 طرف توافق کرده‌اند که در چند روز آینده سفرایشان را مبادله کنند و روابط در مسیر عادی‌شدن به پیش می‌رود و لیکن اقدام ایران و مذاکرات انجام شده در تهران، در نزدیکی میان 2 طرف بسیار مؤثر بوده است و تماس‌های ایران باعث کاهش سطح تنش میان سودان و چاد شد.
- با توجه به روابط خوب سودان و ایران، اگر روابط پرتنش سودان و آمریکا رو به بهبود بگذارد، ممکن است این بهبود روابط بر مناسبات تهران و خارطوم اثر‌گذار باشد؟
سودان هیچ‌گاه دوستان خود را تنها نخواهد گذاشت، به‌ویژه اگر این روابط از جنس مناسبات ما با برادران ایرانی باشد؛ همچنان که روابط ما با هر کشور خارجی به زیان رابطه با ایران نخواهد بود. روابط خارطوم و واشنگتن دارای وضعیت پیچیده‌ای است و این پیچیدگی ناشی از مسائل آمریکایی‌هاست نه سودان.
- علت این پیچیدگی که به آن اشاره می‌کنید، چیست؟
دلیل این مسئله آن است که آمریکایی‌ها یک دولت مستقل را در سودان نمی‌‌پذیرند و مدام در تلاش هستند تا از طریق همسایگان و یا روش‌های دیگر دولت مردمی خارطوم را ساقط کنند.
آنها از ابزار تحریم و مجازات نیز بسیار استفاده کرده و سعی کرده‌اند سودان را تحت‌تأثیر قرار دهند.
با این وصف، بهتر است بگویم بهتر‌شدن روابط ما و ایالات متحده نیازمند زمان بسیاری است و در نهایت هم اگر روابط بهبود یابد (که احتمال ادامه وضعیت فعلی بیشتر است)، این روابط بر مناسبات سودان و ایران بی‌اثر است.
- آمریکا در دهه 09 به سودان حمله نظامی محدودی انجام داد، ایران نیز بارها از سوی واشنگتن مورد تهدید قرار گرفته است. درصورت بروز چنین حمله‌ای، موضع سودان چه خواهد بود؟
درست است که در دهه90 در پی یک اقدام شوم سیاسی، یکی از کارخانه‌های تولید مواد دارویی در سودان مورد حمله قرار گرفت و پس از آن برای آمریکا روشن شد که نقطه‌ای را به اشتباه مورد هدف قرار داده است و کارشناسان آمریکایی فهمیدند که این کارخانه مواد شیمیایی تولید نمی‌کند، اما باز هم آنها از عذرخواهی خودداری کردند. ما می‌دانیم که در اوایل پیروزی انقلاب اسلامی آمریکا با اعزام تعدادی هواپیمای غول‌پیکر درصدد انجام یک اقدام ماجراجویانه علیه ایران بود و آنها از طریق آسمان مجازات شدند. اگر آمریکا بار دیگر دست به اقدامی مشابه علیه ایران بزند، سودان قاطعانه در کنار ایران خواهد ایستاد.
- پیش‌بینی شما درباره حوزه گسترش همکاری‌های ایران و سودان، به‌ویژه در حوزه‌های نظامی و صنایع چیست؟
روابط دفاعی میان ما و ایران، سودان را از وابستگی به غرب رها می‌کند و ما ایده‌های بزرگی برای گسترش روابط با ایران در این زمینه‌ها داریم؛ و نه تنها در این زمینه بلکه در سایر حوزه‌ها هم امیدواریم روابط‌مان به نحو مقتضی تعمیق شود.
سودان دارای منابع طبیعی بسیار زیاد و ایران دارای توان مالی و تکنیکی مناسب است و به‌زودی کمیسیون مشترک اقتصادی 2 کشور تشکیل جلسه می‌دهد و در واقع این کمیسیون مسئول شناخت حوزه‌های همکاری مشترک است.
در حوزه نفت هم چین و مالزی در سودان سرمایه‌گذاری‌هایی را انجام داده‌اند و ایران هم می‌تواند به این گروه ملحق شود.
- با توجه به روابط و همجواری سودان و مصر و تنش موجود میان تهران و قاهره، سودان چه تلاش‌هایی را برای برقراری رابطه میان ایران و مصر انجام داده است؟
مصر یکی از نزدیک‌ترین کشورهای عربی به سودان به شمار می‌رود و قطعا ما مناسب‌ترین کشوری هستیم که می‌توانیم میان ایران و مصر میانجیگری کنیم اما با کمال تأسف موضع مصر روشن است و شاید تحت‌تأثیر برخی القائات قرار داشته باشد.
- چه اقدامی در این باره انجام داده‌اید؟
بارها در مذاکرات دوطرفه این موضوع را مطرح کرده‌ایم و معتقدیم که بهبود روابط بسیار تاثیر مثبتی بر مناسبات منطقه‌ای خواهد داشت و کاملا مطمئن هستیم که در آینده این ارتباط به حالت عادی برخواهد گشت.
- در حوزه مسائل داخلی سودان، سؤالی که برای ما مطرح است این است که با وجود آنکه در سودان چند کودتا و انقلاب رخ داده، با این همه، مسئولان سودانی مرتبط با این رویدادها همچنان در داخل کشور زندگی می‌کنند و از روابط مسالمت‌آمیزی نیز برخوردارند. علت این مسئله را شما در چه می‌دانید؟
این نشان‌دهنده تسامح سودانی‌هاست. برای شما چند مثال می‌زنم: در زمان جنگ جنوب و ریاست‌جمهوری جعفر نمیری (85-1961)، یک فرد آلمانی به نام اشتان‌مایر سلاح‌های مورد نیاز شورشیان را تامین می‌کرد. این فرد بازداشت و به اعدام محکوم شد، ولی نه‌تنها این حکم اجرا نشد بلکه او آزاد شد.
مثال دیگر اینکه با آنکه نمیری طی یک اقدام نظامی و انقلاب برکنار شد، اما همچنان در سودان است و در کنار دیگران زندگی می‌کند.
مثال بعدی اینکه در ماجرای حمله آمریکا به سودان یک فرد سودانی (مبارک فاضل‌المهدی) اطلاعات غلط را به آمریکایی‌ها داده بود، او در خارج از کشور بود اما در هنگامی که چند سال بعد به سودان آمد نه تنها بازخواست نشد بلکه به‌عنوان مشاور رئیس‌جمهوری هم مشغول به کار شد و الان به‌گونه‌ای در خارطوم زندگی می‌کند که انگار هیچ اتفاقی نیفتاده است.
- آیا این رویه برای تامین منافع ملی مناسب است؟
کسی در این اتفاقات کشته نشده بود تا مجازات جدی‌تری در نظر گرفته شود.
- و اگر این حوادث مجددا از سوی همین افراد مرتکب شود؟
من نمی‌خواهم بگویم تسامح مطلق خوب است، اما این تسامح تا هنگامی است که کسی مرتکب جنایتی نشده باشد.
با این همه حتی اخیرا تعدادی از شورشیان مسلح دستگیر شدند، ولی با وجود محکومیت، تعدادی زیادی از آنها تاکنون آزاد شده‌اند و دولت هیچ‌کدام از احکام صادر شده علیه آنها را به اجرا درنیاورد تا این کار فضای مناسبی برای مذاکرات سیاسی به‌وجود آورد.
- برخورد شما با جریان اپوزیسیون که در خارج از سودان فعال هستند، به چه گونه‌ای است؟
ما تلاش کرده‌ایم با برخی رهبران جریان اپوزیسیون در خارج از کشور مذاکره کنیم. بارها با آنها تماس گرفته‌ایم، چه به‌صورت علنی و چه پنهانی. لیکن آنها از مذاکره و گفت‌وگو تاکنون طفره رفته‌اند.
- از شرکت شما در این گفت‌وگو سپاسگزارم.
