همشهری آنلاین_ سحر جعفریان: تهران، روستایی کوچک میان کوهپایه البرز و مُلک «ری» این زاویه مقدسه مشرق زمین بود که به باغ و بوستان های پُر میوه، خاصه «انار» شهرت داشت. تهران پژوهان و مورخان به این شهرت، ۲ دلیل دیگر اضافه می کنند تا روند توسعه و گسترش روستای تهران در سایه برگزیده شدن آن به عنوان پایتخت را توضیح دهند.
دلیل نخست، حمله قشون مغول به ری و پناه جُستنِ ری‌نشینان در اراضی تهران بود که موقعیت استراتژیک آن را بیش از گذشته نمایان کرد. دلیل دوم را رفت و آمدهای شاه طهماسب اول از دودمان صفویه به ری برای زیارت مزار جد بزرگش می دانند؛ چرا که در جریان همین رفت و آمدها، دلبسته آبادی خوش آب و هوای تهران شد و 460 سال پیش ۱۱۴ بارو و خندق (به عدد سوره های قرآن) و ۱۴ دروازه رو به سوی ۴ ضلع جهان در اطراف پایتخت نو (تهران) بنا کرد.
این رویه در دوران کوتاه سلطنت کریم خان زند نیز ادامه داشت تا اینکه در فروردین ۱۲۰۰ ه.ق مطابق ۱۱۶۴ ه.ش مقارن با عید نوروز، آقامحمدخان قاجار در تهران تاج‌گذاری کرد و بر مسند سلطنت نشست و بلافاصله حُکم راند که تهران مرکز حکومت است و تهران به طور رسمی پایتخت شد؛ چرا که هم حاصلخیز بود و هم مجاورت با نیروهای هوادار شاه یعنی ایل قاجار، دلش را قرص می کرد تا بیم یورش دشمن و قیام مخالفان به دل راه ندهد.
اوج توسعه تهرانِ دارالخلافه در دوران قاجار و زمان ناصرالدین شاه اتفاق افتاد که فرنگ گردی های او در آن، بی اثر نبود. دورانی که باروها و خندق های تازه ای بنا شد و عمارت های اعیانی، باغ های شاهانه، کوشک های شاهزادگان و مراکز مدرن مانند دارالفنون و سفارتخانه ها یکی پس از دیگری قد کشیدند و این داستان با فراز و فرودهایی بسیار تا به امروز که تهران به کلان شهری عظیم تبدیل شده، ادامه داشت و حالا در آستانه سده نو شمسی، تولد ۲۳۶ سالگی آن را گرامی می‌داریم.
نظر شما