چغاتپه ‌تخریب شد

 این تپه که باستان‌شناسان احتمال می‌دهند معبد ایلامی بسیار مهمی در آن نهفته باشد به‌دلیل ناشناخته ماندن، هر روز توسط مردم این شهر تخریب و تسطیح می‌شود و همین مسئله دوستداران میراث فرهنگی و افکار عمومی را نسبت به آن نگران کرده است.استان خوزستان دارای بیشترین آثار فرهنگی و تاریخی در کشور است و با توجه به ارزش تاریخی محوطه‌ها و بناهای آن، از این استان به بهشت باستان‌شناسان یاد می‌شود. وجود آثار تاریخی فراوان و بی‌توجهی  باعث شده تا این استان رکورددار حفاری‌های غیرمجاز و سرقت اشیای تاریخی و باستانی شود.

در جنوب شهر گتوند و در جوار رودخانه کارون تپه‌ای به نام چغاتپه وجود دارد که در سال 1378به شماره 2322 در فهرست آثار ملی به ثبت رسید. این تپه در دهه 1950 توسط یک هیأت فرانسوی به سرپرستی «هنری رایت» بررسی باستان‌شناسی شد و در دهه 1370 نیز توسط «مهدی رهبر» مورد گمانه‌زنی قرار گرفت.

به گفته مجتبی گهستونی، سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان (تاریانا) به‌دلیل بی‌توجهی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان، تخریب هر روز این تپه ادامه دارد و نامه‌نگاری‌های متعدد اداره میراث فرهنگی شوشتر برای بررسی و کاوش‌های باستان‌شناسی و نجات آثار ناشناخته این تپه نتوانسته است توجه سازمان میراث فرهنگی کشور را برای صدور مجوز کاوش‌های باستان‌شناسی جلب کند.این درحالی است که مشاهدات اعضای انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان نشان می‌دهد که در تپه چغاتپه بارها حفاری غیرمجاز انجام شده است و همچنین ساخت و سازهای صورت گرفته و تسطیح بخش شمالی این تپه برای ساخت پارک، آسیب‌های جدی به تاریخ ناگشوده این تپه وارد کرده است.

با وجود انجام نگرفتن مطالعات باستان‌شناسی در شهر گتوند اما پراکندگی محوطه‌ها و آثار تاریخی شهر گتوند و همچنین مشاهده تعداد بسیار زیادی از انواع سفال‌ها روی محوطه‌های این منطقه باستان‌شناسان را متقاعد کرده که این شهر دارای قدمتی چند هزار ساله به‌ویژه از دوره ایلام است.

بررسی و مطالعات انجام شده حاکی از آن است که طی سالیان اخیر آرامگاه‌های موجود در این معبد به کلی از بین رفته است. هم اکنون روی این تپه باستانی قطعات فراوانی از آجر پخته‌ به رنگ‌های مختلف به‌خصوص سرخ، قابل مشاهده است.

همچنین گزارش‌های تنی چند از باستان‌شناسان و محققان حاکی از آن است که گتوند در دوره ایلامی‌ها یکی از شهرهای بزرگ و مهم بوده که به گفته گریشمن «هیدالو» نام داشته است.

احمد اقتداری، خلیج فارس‌شناس و از پژوهشگران برجسته عرصه میراث فرهنگی در پیش از انقلاب نیز موفق شده بود دربخش شمالی و شرقی این تپه دو قطعه آجر نوشته ایلامی را کشف کند که روی یک طرف این آجر نوشته‌ها با خط میخی ایلامی در چهار سطر موازی مستقیم کتیبه‌ای وجود دارد که ابعاد این کتیبه‌ها 27در 27 سانتی متر بوده است.
همچنین بی‌شک هیأت باستان‌شناسان فرانسوی بخش عمده‌ای از اشیای کشف شده مثل آجر نوشته‌ها و مجسمه‌های سفالین را به همراه خود به فرانسه انتقال داده‌اند که امروزه زینت بخش گالری‌ها و موزه‌های مهم این کشور است.

به گفته گهستونی منطقه گتوند با اینکه در چند سال اخیر تبدیل به شهرستان شده و جمعیتی بالغ بر 60 هزار نفر جمعیت دارد اما اهمیت این تپه برای عمده مردم این شهرستان ناشناخته باقی مانده است.

به اعتقاد وی به‌دلیل حفاری‌ها و تسطیح‌های صورت گرفته در این تپه و نبود تابلوی ثبت اثر در کنار تپه، انجمن تاریانا اقدام به نامه نگاری به مسئولین ذی‌ربط استانی و کشوری کرده تا آنها با کاوش‌های صورت گرفته، تاریخ کمتر شناخته شده این تپه را هویدا کنند. بی‌شک اگر این تپه که یکی از معابد دوره ایلامی زیر آن قرار دارد مورد کاوش قرار گیرد گتوند نیز در ردیف نقاط  مهم در حوزه میراث فرهنگی قرار می‌گیرد و باعث می‌شود ضمن هویت بخشیدن به تاریخ این منطقه، جذب گردشگر و دوستداران به تاریخ صورت بگیرد و در اشتغال‌زایی و توسعه شهری نیز تاثیر بگذارد.

به گفته گهستونی هم اکنون آجر نوشته‌های ایلامی گتوند که احیانا در ایران قرار دارند در هیچ موزه‌ای به نام گتوند در معرض دید علاقه‌مندان نیست.  در همین ارتباط شنیده‌ها حاکی از آن است که در دهه 1350 در بقعه «شاه ابوالحسن معروف شاه» مردم روستای «جنت مکان» یا «جلکان» گتوند یک شیء  به مانند زیگورات 16 سانتی متری از سنگ نخودی بسیار ظریف دیده شده که به مانند زیگوراتهای دوره ایلامی است. حتی گفته می‌شود که فرد بنایی بین سال‌های 1353 تا 1354در ازای تعمیر بقعه، این مجسمه را به‌عنوان دستمزد دریافت کرده که تاکنون خبری از آن در دست نیست.

سخنگوی انجمن دوستداران میراث فرهنگی خوزستان(تاریانا) با اشاره به اینکه در شهرستان گتوند به جز چغاتپه، روستاهای تاریخی چغامله، جنت مکان، دش زورک (دشت بزرگ) ، سازه‌ای سنگی موسوم به گچ سنگی، او بید، بند بهمن، خرف خانه‌های گلوگرد، قلعه رستم، آسیاب‌ها، سنگ اژدها، قلعه سهراب، کوه طبال خانه و بقعه‌هایی نظیر علی ولی، قنبر علی، پیر احمد، محمد بن زید، امام ضامن، شازده قاسم، بشران و... وجود دارد، خواهان راه‌اندازی اداره میراث فرهنگی برای این شهرستان شد.

گهستونی یکی از مهم‌ترین دلایل تخریب آثار تاریخی این شهر و سایر شهرهای دیگر را نبود برنامه مدون و کارشناسی شده برای حراست و حفاظت از آثار از سوی سازمان میراث فرهنگی، صنایع‌دستی و گردشگری خوزستان دانست و همچنین از وضعیت آثار شهر شوشتر انتقاد کرد.

به گفته وی نبود گارد حفاظت از آثار تاریخی در شهر‌های پرابنیه مانند شوشتر باعث تخریب و تهدید آثار بسیار مهم این شهر شده که از این جمله می‌توان به درج تبلیغات روی پل تاریخی شادروان اشاره کرد. پل شادروان از جمله 14 سازه آبی شوشتر است که قرار است به‌نام سازه‌های آبی شوشتر متعلق به دوره ساسانی در سال 2010 در فهرست آثار جهانی یونسکو به‌عنوان دهمین اثر ایرانی به ثبت برسد.

بر همین اساس نمایندگان کمیته میراث جهانی یونسکو در ادامه برنامه‌های خود برای بررسی برنامه‌های کوتاه مدت ایران در سازه‌های آبی این شهر، طی این ماه (مهرماه سال 87) وارد ایران می‌شوند و انجمن دوستداران میراث فرهنگی با توجه به مشکلات و مسائلی که پیرامون این آثار در حال وقوع است، نسبت به جهانی شدن آن نگرانند.