همشهری- مرضیه حسینی: ویروس کرونا تقریبا همه اندام‌های بدن را درگیر می‌کند و عوارض خود را بر بسیاری از ارگان‌های بدن حتی پس از بهبود برجای می‌گذارد. در میان اندام‌های بدن، قلب و ریه دو عضو حساس هستند که کار اکسیژن‌رسانی به کل بدن را برعهده دارند و در صورت درگیر شدن با ویروس کرونا و ایجاد اختلال در عملکرد آنها جان بیمار تهدید می‌شود. ارتباط بین این دو عضو باعث شده که اگر ریه فرد با کرونا درگیر شود، قلب بیمار نیز تحت‌تأثیر قرار گیرد زیرا با درگیری ریه، قلب ناچار است به‌سختی کار کند تا بتواند خون مورد نیاز بدن را پمپاژ کند؛ این رویه برای فرد مبتلا به عارضه قلبی و ریوی به‌مراتب دشوارتر خواهد بود. دکتر محمدعلی یوسف‌نیا، فوق تخصص جراحی قلب و عروق، در گفت‌وگو با همشهری اثرات کرونا بر قلب را بررسی می‌کند.
خطر در کمین بیماران قلبی
دکتر یوسف‌نیا در ابتدا درباره خطری که از جانب کرونا بیماران قلبی را تهدید می‌کند، می‌گوید: «افرادی که ریسک فاکتورهای زمینه‌ای و مشکلات قلبی دارند بیشتر در معرض ابتلا به کرونا هستند؛ البته خود این ویروس در افرادی که بیماری قلبی ندارند هم می‌تواند بیماری قلبی ایجاد کند اما به‌صورت کلی خطر کرونا برای بیماران قلبی بیشتر از سایر بیماری‌هاست زیرا کرونا می‌تواند به عضله قلب یا عروق آسیب جدی وارد کند. حدود ۲۵ الی ۳۰ درصد بیمارانی که ناراحتی قلبی زمینه‌ای دارند، به کرونا مبتلا می‌شوند و حدود یک الی ۲ درصد بیمارانی که مبتلا به بیماری کووید- ۱۹ هستند، دچار حمله‌های قلبی شده‌اند.
مشاهدات همچنین نشان می‌دهد که تقریبا ۶۰ درصد بیماران کرونایی به فشار خون مبتلا بوده‌اند. بنابراین افراد بالای ۶۵ سال که قبلا به درگیری عروق کرونر مبتلا بوده یا فشار خون بالا داشته‌اند، افرادی با سابقه سکته قلبی و افراد مبتلا به بیماری‌های مادرزادی قلبی، به‌ویژه کسانی که نقایص مادرزادی آنها با جراحی هنوز برطرف نشده، اگر به کرونا مبتلا شوند، در معرض خطر بیشتری قرار می‌گیرند، لذا این افراد باید اقدامات پیشگیرانه را بیشتر رعایت کنند و پروتکل‌ها را جدی بگیرند. احتمال بالا بودن خطر ابتلا در بیماران قلبی همچنین هشداری است برای افراد دارای علائم هرچند ضعیف که از تماس با افراد دارای بیماری قلبی زمینه‌ای شدیدا خودداری کنند چون همین علائم ساده که برای دیگران ممکن است مشکل حادی ایجاد نکند احتمال دارد به قیمت جان بیماران قلبی و عروقی تمام شود.»
کرونا و تضعیف ماهیچه‌های قلب
فوق تخصص قلب و عروق در ادامه درخصوص اثر ویروس کرونا بر عملکرد قلب می‌گوید: «تأثیر کرونا بر ماهیچه‌های قلب بسیار مخرب است و می‌تواند با کاهش انقباض ماهیچه، حرکت آن را به‌شدت ضعیف کند. ما حتی بیمارانی داشتیم که قبل از عمل قلب، تست کرونایشان منفی بوده اما بعد از جراحی متوجه شدیم که قدرت انقباضی ماهیچه قلب به ۱۰ درصد کاهش پیدا کرده است. در بعضی از موارد این عارضه حتی می‌تواند منجر به مرگ بیمار شود. حتی در بیمارانی که بهبودی یافته‌اند نیز ممکن است این کاهش قدرت انقباض ماهیچه ادامه داشته باشد.»
وی می‌افزاید: «عارضه دیگری که کرونا در قلب ایجاد می‌کند، انعقادهای داخل عروق و لخته کردن خون داخل عروق است که این عارضه به این دلیل که فرایند خون‌رسانی را با مشکل مواجه می‌کند، می‌تواند به مرگ بیمار منجر شود. ایجاد التهاب در بافت‌های بدن از جمله قلب، نارسایی قلبی، اختلال در نظم طبیعی ضربان قلب و التهاب پرده قلبی از دیگر پیامدهای این ویروس است که در مواردی حتی سکته‌های قلبی را به همراه دارد. التهاب، که نسبت به سایر عوارض شایع‌تر است از آن رو ایجاد می‌شود که زمانی که سیستم ایمنی بدن با ویروس مبارزه می‌کند التهاب در بدن ایجاد می‌شود و این التهاب می‌تواند به برخی از بافت‌های سالم بدن از جمله قلب آسیب برساند. علاوه بر آنچه گفته شد، برخی از علائم مانند تپش قلب، سرگیجه، درد قفسه سینه و تنگی نفس می‌تواند پس از ابتلا به کرونا عارض شود.»
خطر حملات قلبی از بهبود
دکتر یوسف‌نیا درخصوص عوارض کرونا در بیماران قلبی پس از بهبودی می‌گوید: «عفونت ناشی از ویروس کرونا، سطوح داخلی رگ‌ها و شریان‌ها را نیز درگیر کرده و می‌تواند باعث التهاب رگ‌های خونی، آسیب به رگ‌های بسیار کوچک و درنهایت تشکیل لخته‌های خونی شده و این ریسک را ایجاد کند که خون‌رسانی به قلب یا دیگر بخش‌های بدن به مخاطره بیفتد. کرونای شدید همچنین می‌تواند سلول‌های اندوتلیال که دیواره رگ‌های خونی را پوشش می‌دهند، درگیر کند، به‌دلیل عارض‌شدن این عوارض، مانند آنچه درخصوص سایر ارگان‌ها وجود دارد، عوارض کرونا در بیماران قلبی یا بیمارانی که قلب‌شان درگیر بیماری شده ممکن است بعد از بهبودی نیز ادامه یابد؛ به این معنی که آنها همچنان در معرض تهدید لخته‌های خونی و عروقی و در نتیجه سکته قرار دارند و به همین دلیل لازم است این بیماران تا ماه‌ها پس از بهبودی همچنان تحت‌نظر پزشک معالج خود باشند و درصورت تجویز، از داروهای رقیق‌کننده خون با هدف پیشگیری از لخته‌شدن احتمالی خون در عروق استفاده کنند.
حمله قلبی نیز ممکن است پس از بهبودی به علت افزایش فشار بر قلب، تحت‌تأثیر عواملی چون بالا رفتن ضربان قلب اتفاق بیفتد. این حمله قلبی می‌تواند ناشی از افزایش فشار بر قلب، تحت تأثیر عواملی همچون ضربان قلب سریع، سطح پایین اکسیژن خون یا کم‌خونی باشد، زیرا عضله قلب برای انجام این کار اضافه، اکسیژن کافی را از خون دریافت نمی‌کند.»
کاهش مراجعات بیماران قلبی به مراکز درمانی
فوق تخصص جراحی قلب و عروق درخصوص مراجعه بیماران قلبی به مراکز درمانی در ایام شیوع کرونا می‌گوید: «در این مدت شاهد کاهش قابل‌توجه بیماران قلبی به مطب‌ها و مراکز درمانی بودیم؛یعنی بیماران از ترس ابتلا به کرونا جز به اضطرار و اجبار به درمانگاه‌ها و مطب‌ها مراجعه نمی‌کنند و حتی تعداد جراحی‌ها هم کاهش محسوسی داشته است. یک نکته و درواقع پرسش مهم بیماران قلبی، به‌ویژه کسانی که عمل جراحی انجام داده‌اند درخصوص واکسن کروناست که می‌پرسند آیا واکسن تزریق کنیم یا نه؟ باید گفت بیماری یا جراحی قلبی هیچ منعی برای تزریق واکسن کرونا ایجاد نمی‌کند.»
نظر شما