در طول روزه‌داری دستگاه گوارش حدود چند ساعت خالی می‌ماند و در واقع این دستگاه و سایر دستگاه‌هایی که به نحوی در هضم و جذب مواد غذایی دخالت دارند استراحت می‌کنند و بعد از روزه‌داری به نحو بهتری اعمال خود را به انجام می‌رسانند. در ماه مبارک رمضان نیز مانند همیشه پیروی از برنامه غذایی متنوع و متعادل شامل چهار گروه اصلی غذایی (نان و غلات، میوه‌ها و سبزی‌ها، گوشت و حبوبات و تخم‌مرغ، شیر و لبنیات) ضروری است. با رعایت تنوع و تعادل در مصرف غذا، نیازهای تغذیه‌ای شامل آب، املاح، ویتامین‌ها، پروتئین و انرژی مورد نیاز بدن تامین می‌شود.
توصیه می‌شود افراد روزه‌دار همانند زمانی که روزه نیستند سه وعده غذا بخورند که شامل افطار، شام و سحر است اما در ماه مبارک رمضان مصرف غذا در دفعات کمتر برای مثال دو بار در روز نیز اشکال ندارد و به شرایط جسمی و توانایی فرد بستگی دارد. با توجه به اینکه ساعات گرسنگی و تشنگی طولانی است باید در وعده‌های افطار و سحر از غذاهای دیر هضم استفاده شود زیرا می‌تواند مدت طولانی در دستگاه گوارش باقی بمانند و برعکس مصرف غذاهای زود هضم با سرعت بیشتری از معده خارج شده و احساس گرسنگی زودرس دست می‌دهد.
غذاهای دیر هضم: حبوبات، غلاتی مانند جو، گندم، جو دوسر، لوبیا، عدس، آرد سبوس دار غذاهای زود هضم: مواد غذایی حاوی قند، آرد سفید و.... هستند. استفاده از غذاهای فیبردار در این ماه می‌تواند موجب پیشگیری از بسیاری معضلات مانند اضافه وزن، یبوست و... شود. غذاهای فیبردار شامل غذاهای حاوی سبوس، غلات و حبوبات، انواع سبزیجات و میوها، انجیر، آلو، بادام و... است.
مصرف متعادل از تمامی گروه‌های غذایی مانند نان و غلات، گوشت و حبوبات، شیر و لبنیات، میوه و سبزیجات، می‌تواند بعد از یک پرهیز طولانی مدت، تمامی نیازهای بدن را تامین کند. مصرف برخی موادغذایی در ماه رمضان موجب اضافه وزن و تحریک دستگاه گوارش می‌شود. غذاهای چرب و شیرین مانند غذاهای سرخ شده و حاوی قند فراوان، مصرف زیاد مواد کافئین‌دار مانند چای، قهوه، سیگار باعث دفع مایعات بدن و دفع املاحی مانند نمک می‌شود.
مشکلات سلامت و راه‌های پیشگیری
یبوست: به دلیل عدم‌مصرف مواد غذایی حاوی فیبر، عدم‌صرف مایعات کافی، عدم‌انجام فعالیت کافی، یبوست ایجاد می‌شود که با رعایت موارد فوق برطرف می‌گردد.
سوءهاضمه و نفخ: به دلیل پرخوری و مصرف غذاهای چرب، تند، ادویه دار و غذاهای نفاخ مانند تخم مرغ، کلم، لوبیا، نوشابه‌های گازدار ایجاد می‌شود.
ضعف و افت فشار خون: افزایش ضعف، تعریق، خستگی، کم شدن انرژی و رنگ پریدگی و گاهی سردرد همراه با تهوع قبل از افطار می‌تواند از علائم آن باشد که مصرف مایعات مفید مانند آبمیوه طبیعی، نمک و... در فاصله افطار تا سحر موجب برطرف کردن آن می‌شود.
زخم معده و سوزش سردل: افزایش سطح اسید در معده خالی می‌تواند موجب ایجاد ناراحتی‌های گوارشی شود که درصورت بروز سوزش در ناحیه زیر دنده‌ها و معده، قبل از روزه گرفتن با پزشک خود مشورت کنید.
*کارشناس تغذیه کانون سلامت محله
