هشمهری آنلاین _ ثریا روزبهانی: بنابراین، برای جامعه پزشکی و خدمات درمانی کشور و نیز فعالان این صنعت در توسعه «گردشگری سلامت» فرصت ویژه‌ای فراهم شده است. به دلیل فراوانی و تعداد زیاد مراکز درمانی در پایتخت، «تهران» بیشترین فعالیت‌های درمانی را در حوزه «توریسم سلامت» انجام می‌دهد. چند سالی است که پدیده «توریس درمانی» یا «گردشگری سلامت» و هر نام دیگری با این محتوا در مراکز درمانی غرب پایتخت فعال و بیماران بین‌المللی زیادی از خدمات درمانی این مراکز بهره‌مند شدند. علاوه بر بیمارستان‌های کنونی، ساخت بیمارستان‌های جدید و فوق‌تخصصی در این بخش، روند صعودی داشتند و به نظر می‌رسد در آینده‌ای نه چندان دور غرب تهران می‌تواند به قطب درمانی پایتخت تبدیل شود و بیماران خارجی بسیاری را به این سمت بکشاند.
توریسم درمانی یا گردشگری سلامت، سفری است که با هدف درمان به کشور دیگری انجام می‌شود. از دلایل این نوع گردشگری، نبود شیوه‌های درمانی مشابه، هزینه‌های بالا و نبودوجود تکنولوژی‌های پیشرفته درمانی در کشور مبدأ است.
از سویی دیگر با توجه به تعرفه‌های پزشکی مناسب کشور نسبت به سایر کشورهای منطقه و ارائه خدمات پزشکی و پرستاری با کیفیت بین‌المللی، تعداد زیادی از بیماران خارجی تمایل دارند تا برای دریافت خدمات درمانی به مراکز درمانی پایتخت و کشور سفر کنند.
- پذیرش بیماران بین‌المللی با چند همراه
گردشگری سلامت، هرگونه مسافرت برای ارتقای سلامت را دربر می‌گیرد و به‌عنوان یکی از ابعاد گردشگری، به توسعه پایدار و پویایی اقتصاد کشور کمک می‌کند. گردشگری سلامت شامل انواع مراقبت‌های پزشکی، روان‌درمانی و حتی انجام دوره‌های ریکاوری می‌شود. اغلب بیمارستان‌های غرب پایتخت مانند «ابن‌سینا»، «پیامبران»، «عرفان»، «تریتا» و «صارم» این بخش را در کنار ارائه سایر خدمات درمانی راه‌اندازی کرده‌اند. در این زمینه بیمارستان ابن‌سینا پیشقدم بوده است. «آرش انیسیان»، رئیس بیمارستان ابن‌سینا، درباره فعالیت توریست سلامت توضیحات بیشتری ارائه می‌دهد: «از سال ۱۳۹۳ بخش «آی‌پی‌ای» در این بیمارستان راه‌اندازی شده و سال‌ها است در این زمینه فعالیت می‌کند. بیماران غیرایرانی که برای درمان مراجعه می‌کنند، چون از خانه و کشورشان دور هستند، ممکن است شرایط اقامتی مناسبی نداشته باشند و چندین نفر همراه بیمار باشند. به همین دلیل در بیمارستان ابن‌سینا بخشی را براساس ضوابط آی‌پی‌دی (IPD)وزارت «بهداشت» که امکانات رفاهی و خدماتی بیشتری نسبت به بخش‌های بستری عادی دارد، راه‌اندازی کردیم. تا قبل از شیوع ویروس کرونا سالانه بین ۳۰۰ تا ۴۰۰ بیمار خارجی در این بیمارستان تحت درمان قرار می‌گرفتند. اغلب بیماران خارجی که برای درمان به بیمارستان‌های غرب تهران مراجعه می‌کنند متقاضی عمل‌های جراحی سرپایی هستند.
جراحی‌های پیشرفته لاپاراسکوپی، فک و صورت، ارتوپدی و همین‌طور ناباروری از جمله بیماری‌هایی است که بیماران بین‌المللی برای درمانشان مراجعه می‌کنند. می‌توان گفت بیمارستان‌های غرب تهران در زمینه گردشگری سلامت حضور گسترده‌ای در این دوره داشته‌اند. برخی از آنها چون مؤسسشان عرب زبان هستند، توانستند ارتباط بهتر و بیشتری با این بیماران برقرار کنند.»
- بازار توریست درمانی در دست دلالان
توانمندی‌های شاغلان حرفه پزشکی، تکنولوژی‌های روز و استانداردهای جهانی اقتصاد درمان و هزینه‌های آن و همچنین مقررات داخلی کشورها از عوامل مهم گردشگری سلامت است. انیسیان از بازار آشفته این تخصص گله دارد و می‌گوید: «متأسفانه اکنون گردشگری سلامت بازار آشفته‌ای دارد. چون ساختار وساز وکارهای رسمی قدرت کافی ندارند. به همین دلیل ۹۰درصد بازار گردشگری سلامت در دست دلالان است. همین موضوع سبب شده است تا این نابسامانی لطمه‌های جدی‌ای را به حوزه گردشگری و اعتبار نظام سلامت برای بیمارانی که مراجعه می‌کنند، وارد کند. در کشور انجمنی برای ارائه خدمات سلامت وجود دارد که وابسته به اتاق بازرگانی است. از این‌رو در تلاش هستیم که این صنعت را سر و سامان دهیم، اما نقش شهرداری‌ها و ساختارهای شهری در این راه بسیار برجسته است.
ساختار اقامتی هتل‌هایمان با ساختار فرهنگی مراجعان خیلی سازگار نیست. آنها بیشتر دوست دارند در خانه‌های ویلایی یا به‌صورت دسته‌جمعی اسکان و عادات خاص خود را مانند نشستن بر روی زمین و غیره داشته باشند. این رفتارها باساز و کار هتل‌ها در تضاد است. به همین دلیل باید براساس نیازهای آنها، حال چه توریست‌های سلامت و چه توریست‌های گردشگر، زیرساخت‌های گردشگری مناسبی را فراهم کنیم. برای مثال، علائم شهری به زبان عربی هم نوشته و نصب شود. یا تابلوهای اطلاع‌رسانی به زبان عربی که شماره‌های ضروری بر روی آن درج شده باشد تا در شرایط بحرانی یا خاص بتوانند با کمک از آنها تماس بگیرند. همچنین نقشه‌ای به زبان خودشان در اختیار آنها قرار دهیم که احساس بهتری داشته باشند و بتوانند با خیال آسوده‌تری‌تری به این شهر سفر کنند.»
- ارزآوری بالای گردشگر سلامت
صرفه‌جویی در هزینه یکی از مهم‌ترین عواملی است که سبب شده گردشگری پزشکی به یک تجارت سودآور تبدیل شود. چون بیمار برای کمتر شدن مخارج درمانی‌اش به دنبال کشورهای متخصص با هزینه کمتر می‌گردد تا برای به دست آوردن سلامتی‌اش به آن سفر کند. به همین دلیل گردشگری سلامت، یک استراتژی ملی در راستای افزایش درآمد کشور محسوب می‌شود. به اعتقاد کارشناسان مسائل اقتصادی هرگردشگر سلامت به‌طور میانگین نزدیک به ۲ هزار و ۵۰۰ دلار برای کشور ارزآوری دارد. در واقع درآمد این حوزه سه برابر سایر بخش‌های صنعت توریسم است. و این موضوع نشان‌دهنده لزوم ساماندهی و توسعه این نوع گردشگری است.
«حسن گلمرادی» دکترای اقتصاد و عضو هیئت علمی مؤسس آموزش عالی بانکداری بانک مرکزی درباره درآمدهای اقتصادی توریسم درمانی می‌گوید: «سال گذشته، متأسفانه به دلیل شیوع بیماری «کرونا»، تعداد ویزاهایی که صادر شد در مقایسه با سال‌های پیش بسیار اندک بود. برای همین تعداد بیمارانی که برای درمان مراجعه کردند، بسیار کمتر از سال‌های گذشته بود. توریست‌درمانی در شرایط عادی خیلی می‌تواند برای اقتصاد کشور مفید بوده و ارزآوری بسیاری داشته باشد. باتوجه به اینکه ایران در حوزه پزشکی و تجهیزات پزشکی در مقایسه با خیلی از کشورهای حرفی برای زدن دارد و نسبت به بقیه کشورها از وضعیت مطلوب برخوردار است. ایران در مقایسه با کشورهای عراق و افغانستان یا تاجیکستان، قرقیزستان و آذربایجان از لحاظ پزشکی به‌صورت نسبی بهتر و هزینه‌های درمان هم پایین‌تر است. پولی که یک فرد تاجیکی یا آذربایجانی یا حتی عراقی می‌خواهد برود در کشورهای اروپا هزینه کند شاید ده برابر هزینه‌ای باشد که در ایران برای درمانش صرف می‌کند. این موضوع قدرت خرید توریست را افزایش داده و کاهش هزینه‌های درمانی را برایش به دنبال دارد.
به همین خاطر درمان در کشور ما برای بیماران خارجی یک فرصت محسوب می‌شود. از سوی دیگر این بیمار با خود ارز وارد کشور می‌کند و این ارز می‌تواند به اقتصاد ما کمک فراوانی کند. در بخش توریست درمانی یا گردشگری سلامت دست بیمارستان‌های خصوصی بازتر است. همچنین امکانات و تجهیزات پیشرفته‌تری دراختیار بیمار قرار می‌گیرد و آنها هم به دنبال فضایی با امکانات هتلی هستند که بیمارستان‌های دولتی فاقد آن است. به همین خاطر توریست درمانی در بیمارستان‌های خصوصی بیشتر مشاهده می‌شود. وقتی ارز وارد کشور می‌شود دیگر فرقی نمی‌کند در کدام شهر و روستا به وجود آمده است. چون این ارز داخل کشور مصرف می‌شود. قطعاً این ارز را می‌توان در توسعه و پیشرفت کشور از بیمارستانی که ارز در آن وارد می‌شود تا صنعت گردشگری نقش داشته باشد. بیمارستان وقتی آن ارز را می‌گیرد ممکن است تجهیزاتی نیاز داشته باشد که با آن ارز می‌تواند آن را تهیه کند. اگر بتوانیم صادرات خدمات پزشکی را افزایش دهیم، یک محل برای ارزآوری ایجاد کرده‌ایم. حتی می‌توان بیمارستان‌های جدید با این هدف طراحی کرد و ساخت. بیمارستانی مخصوص اتباع خارجی با نظارت دولت.
با توجه به شرایط اقتصادی کشورمان، درآمد ارزی این بخش یک شریان حیاتی برای هر مرکز به شمار می‌رود. به نوعی صادرات خدمات است که ارزآوری را با خود به دنبال دارد. بی‌شک اگر تعداد بیماران قابل توجه باشد، برای بیمارستان نیز تأثیرات جدی و قابل توجهی خواهد داشت.» به گفته این اقتصاد دادن می‌توان این ایده را در غرب تهران که به قطب ساخت‌وسازهای بیمارستان‌های خصوصی تبدیل شده است، اجرایی کرد و به آن جامه عمل پوشاند.
- ۲۶ هزار نفر یک مرکز درمانی
در مجموع ۶۱ مرکز درمانی مجهز شامل بیمارستان و درمانگاه در محدوده غربی پایتخت فعال است که با توجه به جمعیت منطقه، تقریباً به ازای هر ۲۶ هزار نفر یک مرکز درمانی در دسترس شهروندان مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ قرار دارد ...
- ۲۰۰ هزار نفر یک بیمارستان
براساس آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵، جمعیت ساکن در مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ بالغ بر یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۷۸۰ نفر است. به این‌ترتیب در محدوده غربی تهران تقریباً به ازای هر ۲۰۰ هزار نفر یک بیمارستان دولتی یا خصوصی وجود دارد که براساس استانداردهای جهانی باید برای هر ۴۵ تا ۵۰ هزار نفر یک بیمارستان وجود داشته باشد.
- ۸ بیمارستان خصوصی، یک بیمارستان دولتی
۹ بیمارستان در محدوده غربی تهران وجود دارد. از این تعداد تنها یک بیمارستان «مهدی شریعت رضوی» در منطقه ۹، دولتی است و بقیه با تعرفه خصوصی خدمات درمانی می‌دهند. منطقه ۲۲ دارای یک بیمارستان خصوصی است. اما در منطقه ۵، ۷ بیمارستان در بخش خصوصی فعالیت می‌کنند.
- آغازی برای یک راه بزرگ
در سال‌های اخیر به دلیل وجود زمین خالی، موقعیت جغرافیایی و وجود بزرگراه‌ها و مبادی شریانی، بیمارستان‌ها و مراکز درمانی متعددی در غرب تهران از جمله مناطق ۵ و ۲۲ در حال ساخت است. بیمارستان تخصصی مغز و اعصاب پروفسور «سمیعی» یا بیمارستان «سوانح سوختگی» از جمله این مراکز است. برای همین می‌توان محدوده غربی تهران را به‌عنوان «قطب درمانی» و «سلامت» پایتخت معرفی کرد. «لیلا خانی» جامعه‌شناس درباره شرایط درمان در غرب تهران می‌گوید: «اکنون بر اساس آمار و محاسبات انجام شده و استانداردهای جهانی، تعداد بیمارستان‌ها، درمانگاه‌ها و تخت‌های بیمارستانی در مناطق غربی پایتخت، پایین‌تر از استاندارد جهانی است. براساس آخرین سرشماری انجام شده در سال ۱۳۹۵، جمعیت ساکن در مناطق ۵، ۹، ۲۱ و ۲۲ بالغ بر یک میلیون و ۳۹۳ هزار و ۷۸۰ نفر است. به این‌ترتیب در محدوده غربی، تقریباً به ازای هر ۲۰۰ هزار نفر یک بیمارستان دولتی یا خصوصی وجود دارد که براساس استانداردهای جهانی باید برای هر ۴۵ تا ۵۰ هزار نفر یک بیمارستان وجود داشته باشد. اما نکته قابل تأمل این است که این بیمارستان‌ها به بخش خصوصی تعلق دارند و در محدوده غرب تهران، تنها یک بیمارستان دولتی در منطقه ۹ وجود دارد. اکنون این سؤال پیش می‌آید که ساکنان و شهروندان غرب تهران چه سهمی از خدمات درمانی و سلامتی این بیمارستان‌های پیشرفته و پر زرق و برق خواهند داشت. چراکه هزینه‌های درمان در بخش خصوصی با جیب اغلب ساکنان همخوانی ندارد.
به همین دلیل در بخش دولتی نیز باید به این حوزه ورود پیدا کرد و در کنار بیمارستان‌های مجهز خصوصی، مراکز درمانی و بیمارستان‌های دولتی پیشرفته نیز در این بخش از شهر راه‌اندازی شود.» شاید شرط پروفسور سمیعی، جراح باتجربه و مشهور مغز و اعصاب، شروع خوبی برای این راه بزرگ و مهم باشد. بیمارستان مغز و اعصاب پروفسور سمیعی یا مرکز علوم مغز و اعصاب ایران، بزرگ‌ترین بیمارستان مغز و اعصاب در دنیا است که به دلیل آب وهوای مطلوب و وسعت زمینی در غرب تهران، در این محدوده از شهر در حال ساخت است. این بیمارستان دو و نیم برابر بیمارستان مغز «هانوفر» آلمان و دارای ساختمان ۱۰ طبقه مرکزی و به شکل مغز انسان و ۳ طبقه در اطراف است. ایده ساخت این بیمارستان در سال ۱۳۸۸ از سوی پروفسور سمیعی مطرح شد. این بیمارستان ۱۴ اتاق عمل پیشرفته دارد. همچنین دارای ۵۶ تخت «آی سی یو» مغز و اعصاب، ۲۵۵ تخت عادی و ۲۰ تخت بستری نوزادان و کودکان است. شرط پروفسور سمیعی برای ساخت بیمارستان مغز، خیریه و مردمی بودن آن است و واگذارنشدن آن به بخش دولتی و خصوصی است.
نظر شما