همشهری آنلاین_سحر جعفریان: قرارِ اعضای کانون «سلامت بانوان راه سبز» در نهمین تکه از پایتخت که همگی از جمله پزشکان متخصص بانوان، ماما، روان‌شناس و عمومی هستند. داستان این قرارها و ادای نذرهای معنوی‌شان را از سال ۱۳۷۵ آغاز کرده‌اند که اکنون در مشارکت با خانه فرهنگ «شمشیری» منطقه، به شکلی انسجام یافته و به‌صورت ماهانه در محله‌های حاشیه‌ای شهر حضور می‌یابند.
اوایل تعدادشان ۲ یا ۳ پزشک بود. اما با گذشت زمان و تمایل پزشکان دیگر در همراهی با قرارها و نذرهای معنوی این گروه جهادگر، در صورت مساعد بودن شرایط، تعداشان به ۱۵ نفر هم می‌رسد. پزشکانی که هریک علاوه بر فعالیت‌های شغلی خود، در مراکز و خیریه‌های مطرح استانی و کشوری فعال هستند و باز به هر بهانه سراغ طرح‌های جهادی افزون‌تری را می‌گیرند. در قرار اردوی جهادی و درمانی بهمن ماه در روستای ده نو همراه‌شان می‌شویم تا از انواع خدمات بهداشتی_درمانی و شیوه ارائه خدمات آنها در گفت‌وگو با اهالی ده نو، دهیاران و مدیران کانون‌های جهادی و سلامت منطقه مطلع شویم.
- نسخه‌های درمانی منطبق با اقتصاد خانوار
معابر نیمه خاکی «صالح‌آباد»، «باقرشهر» و سپس «قمصر» را به سمت میدان «ابن‌سینا» روستای ده‌نو با بیش از ۱۵۰ سال قدمت تاریخی، حرکت می‌کنیم. ساختمان‌ها اغلب تک طبقه و آجری و پیاده‌روهای نونوار با فضاهای باز و وسیع. زمین‌های اطراف روستا، کشاورزی هستند و درختان بلند قامت گاهی زاویه دید را می‌پوشانند. سراغ ساختمان دهیاری روستا را می‌گیریم. جنب آن، در «خانه ورزش» ده‌نو، پزشکان جهادگر از ساعت ۹ صبح مستقر شده‌اند. بانوان و کودکان یکی یکی به طبقه دوم هدایت می‌شوند. واضح است که در دوران «کرونا» یکی از اصلی‌ترین ملزومات پذیرایی بر محور بهداشت و پیگیری، «الکل» و «تب سنج» است.
سمت راست سالن بزرگ خانه ورزش با فاصله‌های یک متری، ۵ میز ویژه پزشکان و متخصصان تعبیه شده است و سمت چپ هم صندلی‌های تک‌نفره انتظار چیده شده‌اند. یکی مسئول توزیع کارت نوبت و مراجعه به پزشک مدنظر است و دیگری کمیت و کیفیت اجرای فاصله‌گذاری‌های بهداشتی و فیزیکی را بررسی می‌کند. نخستین بیمار به «زهرا خرمنگیر»، پزشک زنان و کارشناس ارشد طب سنتی، ارجاع داده می‌شود.
پزشک جهادگر می‌گوید: «ماه گذشته هم به همین روستا آمده بودیم. به‌طور معمول بیماری‌های افراد در این محدوده جغرافیایی به سبک زندگی و سبد غذایی‌شان که متأثر از وضعیت اقتصادی‌شان است، باز می‌گردد. بنابراین، من هم تلاش می‌کنم با توجه به شرایط معیشتی‌شان، توصیه‌های پزشکی و نکات طب سنتی را در اختیارشان قرار دهم تا کمتر به زحمت بیفتند.»
- چند جلسه ویزیت رایگان کافی نیست
بیمارانی هم به قصد مشاوره راهی خانه ورزش ده‌نو شده‌اند. مانند «سکینه» که عمده مشکلات خانوادگی‌اش به اعتیاد پسر بزرگش باز می‌گردد و یا «مریم» که تبعه کشور دیگری است و نازایی‌اش سال‌ها سبب بروز اختلاف با همسرش شده است.
«سعیده بیداد»، روان‌شناس، دبیر انجمن مشاوره و روان‌شناسی مؤسسه خیریه «خاتم» درباره عمده مشکلات فرهنگی مراجعه‌کنندگان می‌گوید: «ریشه مشکلات اهالی در این محدوده، خانوادگی و تربیتی است. به‌ویژه در دوران کرونا که تعداد زیاد فرزندان یک خانواده در محیطی کوچک، سبب می‌شود از کیفیت رسیدگی والدین به هریک از فرزندان کاسته شود.
کاهش کیفیتی که به مرور زمانبر شکل‌گیری شخصیت فردی و اجتماعی فرزندان خانواده اثرگذار خواهد بود و در آینده آسیب‌هایی از جمله اعتیاد، انواع بزه، ناتوانی در برقراری رابطه‌های دوستی و زناشویی را پدید می‌آورد. برای بهبود و اصلاح شرایط فرهنگی، نیاز به آموزش‌ها و برگزاری کارگاه‌های روان‌شناسی مستمر است تا خانواده‌ها از نکات کاربردی و ضروری تربیت، سواد و رابطه مطلع شوند.» «رقیه شاهقلی»، پزشک عمومی، مراجعه‌کننده بانویی دارد که به دلیل انجام امور سنگین مانند بنایی، دچار ناراحتی‌های زنانه شده است.
شاهقلی می‌گوید: «اقتصاد نامناسب خانوارها سبب می‌شود خانمی ۵۰ ساله همراه همسرش به کار بنایی مشغول شود تا سفره‌شان کوچک و کوچک‌تر نشود. به گمانم مشکلات محدوده‌هایی مانند ده‌نو و یا حتی مناطقی در حاشیه شهرهای دیگر با چند جلسه ویزیت رایگان، برطرف نمی‌شود و این نیازمند همکاری‌های اصولی سازمان‌ها و ارگان‌های رده بالا و مرتبط است.»
- مخالف و موافق بسیار است
صندلی‌های قسمت انتظار هر لحظه پُر و خالی می‌شوند. مادرانی با تنی رنجور و کودکانی بی‌حوصله که گاهی از پنجره‌های سالن بزرگ به بیرون خیره می‌شوند. «خدیجه» ۵۵ سال دارد و آخرین زایمانش ۵ سال پیش بوده، زایمانی دیرهنگام که سبب بروز اختلالاتی در کودکش شده و اکنون آمده است تا پزشکان جهادگر به خوب شدن کودک، نویدش دهند.
خدیجه می‌گوید: «زنان قوم ما به فرزندآوری معروف هستند. هرچه تعداد فرزندان بیشتر باشد، عزت و احترامت هم بیشتر است. این توانایی‌مان از دست رود، ممکن است دچار مشکلات خانوادگی شویم. اتفاقی که برای بسیاری از اقوام‌مان رخ داده است.» هرچه بیشتر می‌گذرد به حلقه مفقوده در زنجیره سلامت و رفاه اجتماعی، یعنی آموزش و ارتقای سطح آگاهی افراد در بین برخی از مراجعه‌کنندگان، بیشتر می‌اندیشم. «هاجر» دفترچه بیمه به دست گوشه‌ای ایستاده است. او می‌گوید: «پزشک عمومی به کارمان نمی‌آید. ما اینجا مشکلات جدی‌تر و تخصصی‌تری داریم. چشم پزشک، دندانپزشک و متخصص اعصاب و روان می‌خواهیم. آزمایش و سونوگرافی هم می‌نویسند، خیلی‌ها توانایی مالی انجام آن را ندارند.
چراکه بسیاری دفترچه بیمه ندارند یا شاید مانند من بیمه‌ای داشته باشند که هیچ کارایی مؤثری در کاهش هزینه‌ها در هیچ مرکز پزشکی نداشته باشد. کاش هرچند ماه در میان، تعدادی از اهالی را با توجه ضرورت، انتخاب کنند و صفر تا صد مراحل درمانش را پیگیری کنند. نمی‌گویم همه خدماتشان رایگان باشد، ولی کم‌بها و در دسترس باشند که نتیجه آن را به خوبی شاهد باشیم.» «فتانه» اما همین ویزیت‌های عمومی را مؤثر می‌داند و با لجهه شیرین آذری می‌گوید: «با انجام این ویزیت‌ها حداقل از وجود امراض در خودمان مطلع می‌شویم و به هر نحوی که شده پیگیری‌شان می‌کنیم.»
- خدمات سلامتی در کنار خدمات درمانی
بر تعداد جمعیت منتظر، هر لحظه افزوده می‌شود. گویی خبر حضور پزشکان جهادگر در روستای ده‌نو حسابی پیچیده است. «سید هاشم حسینی»، مسئول کانون جامعه پزشکی ناحیه مقاومت حضرت «روح الله»، در خلال اردو، از پزشکان نیکوکار و گروه همراه‌شان تقدیر و تشکر می‌کند: «برگزاری اردوهای جهادی و درمانی در شرایطی که گرفتار یک بحران جهانی بهداشتی هستیم، بسیار می‌تواند برای اقشار ضعیف جامعه امیدبخش باشد. اردوهایی جهادی که برای اثرگذاری مطلوب باید به جنبه خدمات سلامتی (افزایش آگاهی) بیش از خدمات درمانی توجه کنند و نظام پزشکی را به‌صورت فرد به فرد جلو ببرند.»
وی هم‌چنین ادامه می‌دهد: «مزیت اردوهای جهادی بر مبنای شیوه سلامت محور، این است که به افراد سالم، سبک زندگی آموزش داده می‌شود. به افراد در معرض بیماری مشاوره‌هایی بر مبنی پیشگیری ارائه می‌شود و به افراد بیمار نیز خدمات درمانی تعلق می‌گیرد. بنابراین، افزایش آگاهی بهداشتی در خلال اجرای این اردوها نباید فراموش شوند چراکه مانند مکملی قوی عمل خواهند کرد.»
- تخصص در گروه‌های جهادی
ده‌نو، روستایی با ۴۰۰ هکتار مساحت و جمعیت ۸۱۲ نفر (ایرانی) و ۲۵۷ نفر (اتباع) در جنوب غربی منطقه ۲۰ واقع شده است. بسیاری آن را با بنای قدیمی نخستین کارخانه «چرم سازی» ایران که در ورودی روستا از حدود ۱۰۰ سال پیش قد کشیده است، می‌شناسند. بسیاری دیگر هم با قنات پر آب ده‌نو که ۲۰ سال از خشک شدن آن می‌گذرد، آن را در حافظه خود گنجانده‌اند. «مسعود چراغعلی‌زاده»، دهیار ده‌نو، درباره استقبال اهالی روستا از اردوهای جهادی می‌گوید: «اهالی این روستا با توجه به وضعیت معیشت‌شان از برگزاری اردوهای جهادی و درمانی استقبال می‌کنند. چراکه برخی از آنها حتی در پرداخت هزینه‌های حداقلی ویزیت‌های عمومی هم ناتوان هستند.
رایزنی‌هایی انجام شده است تا شرایط آزمایش و تأمین داروی برخی از خانواده‌هایی که شناسایی شده‌اند نیز فراهم شود. این موارد در کنار اهدا و توزیع بسته‌های حمایتی، معیشتی و بهداشتی صورت می‌گیرد.» چراغعلی‌زاده می‌افزاید: «در این اردوی جهادی نیازسنجی‌ای صورت گرفت که بر مبنای آن قرار است طی ۲ هفته آینده، گروهی جهادی متشکل از پزشک، دندانپزشک، چشم پزشک و فیزیوتراپیست به این روستا بیایند و خدمات مرتبط ارائه دهند. این مسئولیت‌پذیری و دلسوزی حین انجام امور نیکوکارانه از نیازسنجی گرفته تا حفظ عزت افراد مددجو، نشان از متخصص بودن افرادی است که در گروه‌های جهادی فعال هستند. خوشبختانه خیّران، گروه‌های جهادی و حمایتی بسیاری در این وضعیت دشوار کرونا پای کارآمده‌اند که قدردان آنها هستیم.»
- تشکیل گروه جهادی پزشکی از یک نذر معنوی
یکی از بانیان اصلی تشکیل گروه جهادی پزشکان منطقه ۹، «ابوالفضل قلی‌زاده»، مدیر خانه فرهنگ شمشیری، زیر نظر سازمان فرهنگی و هنری شهرداری تهران است. فرصت کوتاهی برای گفت‌وگو با او می‌یابیم و او نیز با اشاره به فعالیت‌های خیرخواهانه یکی از پزشکان گروه، صحبت‌هایش را این‌گونه آغاز می‌کند: «خانم دکتر خرمنگیر یکی از پزشکان منطقه ۹ است که سال‌های سال به ادای نذرهای معنوی خود در مطبش می‌پرداخت.
پس از آشنایی مسئولان کانون سلامت خانه فرهنگ با ایشان تصمیم گرفتیم در تعامل و مشارکت با یکدیگر به ارائه خدمات جهادی هرچه بهتر به نیازمندان منطقه بپردازیم. در واقع می‌توان این‌گونه گفت که ایده اصلی تشکیل گروه جهادی پزشکان منطقه از فعالیت‌های نیکوکارانه خانم دکتر خرمنگیر نشئت گرفته شده‌است و در حال حاضر به‌صورت ماهانه و با همکاری سرای محله شمشیری، «مهرآبادجنوبی» و «بسیج» منطقه، نیازمندانی که متقاضی ویزیت رایگان باشند به کانون سلامت خانه فرهنگ شمشیری مراجعه می‌کنند و از خدمات مختلف بهداشتی و معیشتی بهره‌مند می‌شوند.»
قلی‌زاده ادامه می‌دهد: «به دنبال شناسایی و تکمیل بانک اطلاعاتی خود از جامعه خانواده‌های نیازمند و کم‌بضاعت منطقه و هم‌چنین افرادی که کارهای معنوی خود را به‌صورت پراکنده ادا می‌کنند، هستیم تا امدادرسانی را در سرفصل‌های معین آموزشی، فرهنگی، اجتماعی و بهداشتی ساماندهی کنیم. با این ساماندهی و یکپارچگی در شیوه ارائه امور جهادی، می‌توان به بازدهی بیشتر در ایجاد امنیت اقتصادی خانواده‌هایی که شناسایی شده‌اند، رسید.»
نظر شما