دولت در این 2 هفته تلاش گسترده‌ای را برای معرفی بیشتر طرح و جلب و جذب اقبال محافل تصمیم‌گیری، رسانه‌ای و کارشناسی آغاز کرده است، اما تاکنون به جز اعلام طرح نقدی کردن یارانه‌ها، جزئیات بیشتری از طرح دولت اعلام نشده است.اصلاح ساختار اقتصاد ایران، ضرورتی است که سال‌هاست اقتصاددانان نسبت به آن هشدار می‌دهند و دولت‌ها نیز آن را می‌پذیرند اما تاکنون ساختار اقتصاد بیمار کشور، بدون تغییر مانده است.
از این‌رو تعجبی ندارد که عزم دولت برای عملیاتی کردن طرح تحول اقتصادی، در کلیات با استقبال محافل کارشناسی روبه‌رو شود، اما این طرح در عین حال نگرانی‌ها و تردیدهایی را نیز نسبت به نحوه اجرا و پیامدهای آن برای اقتصاد کشور و تاکید بر کار کارشناسی بیشتر تا زمان اجرا به همراه داشته است و رسانه‌های خارجی نیز بر همین مسئله تاکید دارند.
نشریه معتبر فایننشال تایمز درهمین راستا، تحلیلی درباره این طرح ارائه کرده و در آن اشاره کرده که اجرای طرح‌هایی همچون نقدی کردن یارانه‌ها مطمئناً با واکنش‌های اجتماعی و سیاسی مواجه خواهد شد و همین واقعیت، شاید دولت را در نهایت از اجرای اینگونه طرح‌ها بازدارد.
به نوشته این نشریه، ایرانیان با هرگونه تغییر در شیوه توزیع یارانه‌ها مخالفت می کنند چرا که احساس می‌کنند این تغییر، گام اول در جهت حذف توزیع یارانه‌ها خواهد بود.
البته فایننشال تایمز تاکید دارد که دولت ایران برای کاهش هزینه یارانه‌ها، چاره‌ای جز اجرای این طرح ندارد چرا که در غیر این صورت افزایش غیرقابل کنترل هزینه‌های سالانه، مدیریت اقتصاد ایران را سال به سال دشوارتر خواهد ساخت. گزارش فایننشال تایمز در ادامه می‌آید.
محمود احمدی‌نژاد، رئیس‌جمهور ایران، 2هفته پیش اعلام کرد که دولت قصد دارد نظام بسیار هزینه‌بر یارانه‌ها را اصلاح کند و آن را به اقشار کم‌درآمد جامعه سوق دهد.
تلاش برای مهار هزینه‌های عظیم یارانه‌ها، که معادل یک سوم تولیدناخالص داخلی این کشور می‌شود،از لحاظ تئوریک اقدامی است که باید مورد استقبال اقتصاددانان قرار گیرد و البته از لحاظ سیاسی نیز یک ریسک بزرگ برای دولت محسوب می‌شود.
باتوجه به اینکه دولت احمدی‌نژاد رکوردار اتخاذ تصمیمات جدید وسریع است، اجرای طرح چالش‌برانگیز هدفمند کردن یارانه‌ها از سوی این دولت، دور از انتظار نخواهد بود، هر چند برخی تحلیلگران سیاسی معتقدند اجرای این طرح موجب کاهش محبوبیت احمدی‌نژاد خواهد شد.
اما احمدی‌نژاد با بیان اینکه ایران سالانه 97 میلیارد دلار صرف یارانه انرژی می‌کند، بر آغاز اجرای طرح هدفمند کردن یارانه‌ها در ماه اکتبر (مهرماه) اصرار دارد: در شرایط کنونی، نظام توزیع یارانه‌ها در ایران به‌گونه‌ای است که 70 درصد یارانه‌ها نصیب اقشار پردرآمد می‌شود که به هیچ‌وجه هدف اصلی توزیع یارانه‌ها نیستند و از لحاظ مالی نیز مشکلی در استفاده از انرژی با قیمت آزاد و بدون اختصاص یارانه ندارند. دولت ایران همچنین یارانه‌های سنگینی برای برق، آب، حمل‌ونقل و کالاهای اساسی می‌پردازد. احمدی‌نژاد نیز در همین‌باره گفته است:« هدفمند کردن یارانه‌ها یکی از آرزوهای اقتصاددانان ما بوده و دولت در اجرای این طرح مصمم است،حتی اگر برای آن دچار مشکل شود.»
اقتصاددانان توسعه‌گرا و نهادهای بین‌المللی مهمی همچون بانک جهانی نیز مدتها است هشدار می‌دهند که یارانه‌های غیرهدفمند برای موادغذایی و سوخت، زیان‌بار است و شهروندان را به اسراف ترغیب می‌کند و اغلب به مرفهان بیش از همه سود و منفعت می‌رساند. اغلب اقتصاددانان نیز بر آزادسازی قیمت مواد غذایی و انرژی و پرداخت نقدی یارانه‌ها به خانوارهای فقیر و کم‌درآمد تاکید می‌کنند و این شیوه را به مراتب مفیدتر از تثبیت مصنوعی قیمت موادغذایی و کشاورزی می‌دانند.
اما ایرانیان عادت کرده‌اند که دولت با استفاده از درآمدهای نفتی همواره برای تامین نیازهای روزانه مردم، هزینه‌های مختلف را متقبل شود و همیشه سخاوتمندانه خرج کند. از همین روست که به نظر می‌رسد ایرانیان با هرگونه تغییر در شیوه توزیع یارانه‌ها مخالفت کنند چرا که احساس می‌کنند این تغییر گام اول درجهت حذف توزیع یارانه‌ها خواهد بود. مصداق چنین احساسات عمومی در شب سهمیه‌بندی بنزین در تابستان گذشته مشاهده شد. البته دولت به سهمیه‌بندی بنزین ادامه داد و اخیراً نیز عرضه بنزین یارانه‌ای به خودروهای گران‌قیمت را متوقف کرد تا ثروتمندان برای خرید بنزین 4 برابر بیشتر از بنزین یارانه‌ای، پول بپردازند.
به عقیده کارشناسانی که در دولت اصلاح‌طلب سابق، مسئولیت‌های اقتصادی داشتند، تغییر نظام یارانه‌ها، مخاطره‌آمیزترین گامی است که دولت می‌تواند بردارد، زیرا اقدامی بسیار پیچیده و دشوار است که احتمالاً پیامدهای اجتماعی هم به دنبال خواهد داشت. تاکنون جزئیات طرح تحول اقتصادی به طور کامل اعلام نشده و دولت صرفاً اعلام کرده ایرانیانی که مایلند یارانه‌ها را به صورت نقدی دریافت کنند، باید از ماه آینده ثبت‌نام کنند تا با اجرای طرح، یارانه را در حساب بانکی خویش دریافت کنند.
بسیاری از تحلیلگران معتقدندکه دولت برای کاهش هزینه یارانه‌ها، چاره‌ای جز اجرای این طرح ندارد. هم‌اکنون مصرف زیاده از حد انرژی در ایران موجب افزایش غیرقابل کنترل هزینه‌های سالانه دولت شده است. احمدی‌نژاد تاکید کرده که توسعه نامتوازن اقتصادی، مالیات ناعادلانه، تورم دو رقمی و نرخ بالای بیکاری، مشکلات مزمن و دیرینه اقتصاد ایران است. البته او در مصاحبه تلویزیونی اخیرش برخلاف سخنان همیشگی که مشکلات اقتصادی را به «مافیاها» مربوط می‌دانست،این‌بار اینگونه سخن نگفت بلکه خواستار کمک و همیاری تمامی گروه‌های سیاسی برای اجرای طرح تحول اقتصادی شد.
