روز گذشته در حالی که مدیران بسیاری از شهرها و شهروندانشان از گرفتن سهم اتوبوس‌هایشان از وزارت کشور پس از ماه‌ها انتظار خوشحال بودند، هدیه دولت به شهروندان تهرانی« محرومیت از گرفتن سهم‌شان» بود. روز گذشته معاون عمرانی سابق وزارت کشور که این روزها از سوی رئیس‌جمهور سرپرست وزارت کشور شده به شهرهای دیگر یک‌هزار و 345 دستگاه اتوبوس داد و به تهران هیچ اتوبوسی نداد.
اگرچه قرار بود به تهران 300 دستگاه اتوبوس تعلق بگیرد اما یکباره با « تصمیم سؤال‌برانگیز سرپرست وزارت کشور» تهرانی‌ها نه تنها از این سهم محروم شدند بلکه مهدی‌هاشمی به صراحت اعلام کرد سهمیه تهران از دریافت اتوبوس به سایر شهرها اختصاص می‌یابد.البته این هشدار را پیش از این چندین بار این مقام مسئول در زمان تصدی در سازمان شهرداری‌ها و دهیاری‌ها اعلام کرده بود که وزیر سابق کشور مانع از اجرایی شدن این تحریم‌ها شد.
اما تصور می‌شد که با ورود ایشان به مقام سرپرست وزارت کشوربسیار دلسوزانه‌تر و همه‌جانبه‌نگرتر به دغدغه‌های کلان کشور نگاه شود، چرا که از وزیر کشور یا سرپرست وزیر انتظاری مانند محروم کردن یک شهر نمی‌رود، چرا که حداقل باید به این سؤال افکار عمومی جواب دهند که مگر تهران بیرون از مرزهای ایران قرار گرفته که مسئولان یک مجموعه خدمتگزار به راحتی می‌توانند از محروم کردن ساکنانش صحبت کنند به یقین تهرانی‌ها هم جزو اقشار کشور محسوب می‌شوند که باید «عادلانه » از امکانات کشور بهره‌مند شوند. اصلی که به یقین، رئیس‌جمهور محترم هم بر آن تاکید دارند و به همین دلیل این سؤال مطرح است که آیا تصمیم جدید مسئولان یکی از زیر‌مجموعه‌های دولت با تایید رئیس‌جمهور هم بوده است؟
البته هاشمی از 5 ماه پیش بر این اراده به منظور محروم کردن تهران اصرار کرده بود؛ آن‌هم با این توجیه که نمی‌دانند تعداد اتوبوس‌های فعال در شهر تهران تا چه میزان است. اگرچه تا پیش از جلسه مطبوعاتی روز گذشته این مقام تاکید داشت که تا کنون هیچ گزارش و آمار و ارقامی را از اتوبوسرانی تهران تحویل نگرفته‌اند و فقط به خاطر همین موضوع می‌خواهند تهران را محروم کنند اما این بار تغییر رویکرد داده و اعلام کردند که گزارش را تحویل گرفتند اما آمارش را قبول ندارند: «به‌دلیل اینکه گزارش عملکرد ارائه شده از سوی شهرداری تهران در مورد ناوگان حمل‌ونقل عمومی شهری مورد قبول نبود، مقرر شد که گزارش اصلاحی در این مورد ارائه شود.»
البته دلیل ارائه شده برای قبول نداشتن آمار تهران را هم پایین بودن سهم حمل‌ونقل در شهر می‌دانند.هاشمی عنوان می‌کند که چرا در سال 83 معادل 3 میلیون و 500 هزار نفر در سال جابه‌جایی روزانه بوده و این آمار در سال 86 به 3 میلیون و 150 هزار نفر در سال 86 کاهش پیدا کرده است ؟
البته مسئولان شهری معترض هستند آماری را که تا به امروز بارها عنوان می‌کردند به این مقام تحویل دادند اما انکار می‌شد، به خوبی حاکی از آن است که تعداد قابل توجهی از اتوبوس‌های کنونی پایتخت آنقدر فرسوده است که کارایی نداشته یا به خاطر کیفیت پایین تولیدات کارخانه‌های داخلی، هر روز تعداد قابل‌توجهی در تعمیرگاه‌های این کارخانه‌ها به سر برده یا در انتظار تحویل کارخانه‌ها برای تعمیر هستند.
حال اینکه چرا مردم باید هزینه فرسوده بودن این ناوگان یا حتی افزایش جمعیت را بدهند که سبب شده جابه‌جایی‌های کنونی از سوی مسئولان وزارت کشور به چشم نیاید، سؤالی است که تاکنون بی‌پاسخ مانده است. از سویی بارها شهرداری تهران و اعضای شورای شهر اعلام کردند که در دو سال گذشته، دولت نهم سهم مناسبی را به تهران اختصاص نداده و به همین دلیل نباید انتظار بالا رفتن سهم جابه‌جایی را به‌طور چشمگیری داشته باشد.
مسئله وقتی نگران‌کننده‌تر می‌شود که همین مقام به برنامه‌شان برای تحویل 5هزار دستگاه اتوبوس دیگر به ناوگان حمل‌ونقل عمومی خبر می‌دهد با این تاکید که تا پایان سال‌جاری تحویل 4 هزار دستگاه از این تعداد محقق می‌شود و البته باز هم محرومیت تهران تا زمانی که نظر مسئولان وزارت کشورتامین نشود، ادامه می‌یابد.
از سویی سرپرست وزارت کشور اظهار می‌کند:«در طول دو سال گذشته 7 هزار و 100 دستگاه اتوبوس، معادل یک سوم کل اتوبوس‌های کنونی ناوگان حمل‌ونقل عمومی کشور، یعنی 22 هزار دستگاه در اختیار مردم قرار گرفته است؛ در دو سال گذشته معادل 10 سال پیش از آن و در مجموع اقدامات صورت گرفته در بخش حمل‌ونقل عمومی طی سه سال گذشته دو برابر 50 سال گذشته بوده است.» حال باید به قضاوت نشست که تهران تا کنون کمترین سهم را از این «دو برابر» شدن برده است.
مهدی هاشم ـ سرپرست وزارت کشورـ ضمن بیان انتقاد خود نسبت به گزارش عملکرد شهرداری تهران در بخش حمل‌ونقل عمومی درونشهری در نشست خبری‌ای که در حاشیه مراسم فوق برگزار شد، گفت: دو حالت در مورد گزارش عملکرد شهرداری در این بخش متصور است، اول اینکه آمار ارائه شده در گزارش، نیازمند اصلاح باشد و اصلاح شود تا ادامه واگذاری اتوبوس‌ها به شهر تهران محقق شود و دوم اینکه به واقع، هیچ افزایشی در سهم جابه‌جایی روزانه مسافر در پایتخت از طریق ناوگان حمل‌ونقل عمومی درون شهری به وجود نیامده باشد که ضروری است، با رفع اشکالات و افزایش سهم جابه‌جایی، گزارش جدیدی ارائه شود.
پذیرش اتوبوس‌های خارجی
البته مراسم روز گذشته خبرهای خوشی هم داشت. هاشمی که تا پایان سال گذشته به استناد برخی دلایل مخالف ورود اتوبوس‌های خارجی به تهران بود و نمی‌پذیرفت که مدیران شهری پایتخت برای بهبود کیفیت حمل‌ونقل عمومی اتوبوس جدیدی را وارد کنند، با تغییر موضع از واردات اتوبوس‌های خارجی خبر می‌دهد؛ حداقل فایده این تغییر دیدگاه برای تهرانی‌ها این است که از این پس می‌توانند اطمینان خاطر داشته باشند که ورود اتوبوس‌های خارجی با کیفیت با اما و اگرهای قبلی مواجه نمی‌شود.هاشمی از ورود دو هزار دستگاه اتوبوس خارجی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی درونشهری کشور خبر داد.
سرپرست وزارت کشور علت ورود اتوبوس‌های خارجی به ناوگان حمل‌ونقل عمومی را اینگونه توضیح داد: بخشی از انواع اتوبوس‌ها از جمله اتوبوس‌های دوکابین در داخل تولید نمی‌شود که مجبور به خریداری آنها از خارج هستیم؛ البته با وجود افزایش تعداد شرکت‌های اتوبوس‌ساز از دو به هفت شرکت طی سه سال گذشته نیز، نیاز کنونی ما به اتوبوس بیش از آن چیزی است که در داخل تولید می‌شود و لذا ما باید این کسری را با خرید اتوبوس‌های خارجی تامین کنیم. وی که پیش از این انتقاد می‌کرد هزینه خرید این اتوبوس‌ها بالا است هم این طور از اقتصادی بودن این طرح گفت:« قیمت اتوبوس‌های داخلی به‌طور متوسط 85 میلیون تومان و قیمت هر دستگاه اتوبوس خارجی 120 هزار دلار تا 170 هزار دلار است.»
شاخص‌های توزیع به استثنای تهران
از سویی در حالی که مدیران حمل‌ونقل و ترافیک کلانشهرها که روز دوشنبه در تهران گرد هم آمده بودند از نحوه توزیع اتوبوس‌ها بین شهرها گلایه داشتند، هاشمی با رد این موضوع عنوان کرده است:«براساس شاخص‌ها، سهم هر استان و هر شهرستان که اتوبوسرانی دارند را مشخص کرده‌ایم و براساس عملکرد، اتوبوس واگذار می‌کنیم. البته در مقاطع مختلف، سهمیه‌ای هم در نظر می‌گیریم؛ مثلا کلانشهرها و مراکز استان‌ها که مسافران درونشهری بیشتری دارند، در اولویت واگذاری اتوبوس قرار می‌گیرند.» البته تهرانی‌ها باید توجه داشته باشند که فعلا این شاخص توزیع کردن شامل تهران نمی‌شود.از سوی دیگر مدیران ترافیکی شهرهای کشور از پشتیبانی نشدن از خودروهای ون و طولانی شدن مدت تعمیرات آنها هم گلایه کرده بودند که هاشمی به آن اینگونه پاسخ داده است:« طرف قرارداد واگذاری آنها دولت نیست.
در قراردادهایی که توسط بخش خصوصی برای ورود این خودروها به ناوگان حمل‌ونقل عمومی بسته شده، سرویس و نگهداری خودروها نیز ذکر شده و در کلان، پشتیبانی از این خودروها جزو قرارداد بوده است، لذا اگر چه دولت تسهیلاتی برای قرارداد واگذاری خودروهای ون در نظر گرفته، اما مسئولیتی در این باره ندارد.»
سوخت دیزل برای اتوبوس‌های گاز سوز
سوخت‌گیری اتوبوس‌های گاز‌سوز هم که این روزها مختل شده وسبب شده تا بسیاری از اتوبوس‌های گاز سوز از دایره خدمات‌دهی خارج شوند، اما هاشمی گرچه تایید کرده این مشکلات وجود دارد اما از تغییر رویکرد دولت پس از دو سال خبر داده است؛ تغییر شیوه‌ای که طی آن اتوبوس‌های گاز سوز دوباره به سوخت‌های دیزلی رو بیاورند: «در مورد تکمیل جایگاه‌های سوخت گاز CNG در سطح تهران و کشور، تصمیمات خوبی اتخاذ شده است. البته به‌دلیل محدودیت‌هایی که در این زمینه وجود دارد، تاخیراتی در احداث جایگاه‌های گاز CNG پیدا شد و به همین دلیل ساماندهی شده که اتوبوسرانی تهران و برخی کلان‌شهرهای دیگر، بیشتر سوخت دیزل دریافت کنند و گاز CNG کمتر به آنها واگذار شود.»
