به همین دلیل، کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت، طی بخشنامه‌ای از دانشگاه‌های علوم پزشکی و خدمات بهداشتی درمانی سراسر کشور خواسته است با توجه به وضعیت شاخص‌های بهداشتی و اجتماعی و همچنین معضل خشکسالی و گرمای زود رس در سال‌جاری، نظارت بیشتری بر کنترل بیماری‌های مرتبط با آب و غذا داشته‌باشند و طرح تشدید کنترل و نظارت بهداشتی در مراکز تهیه و توزیع و عرضه مواد غذایی و اماکن عمومی را به مورد اجرا بگذارند.
در این بخشنامه از روسای دانشگاه‌های علوم پزشکی خواسته شده است ستاد کنترل بیماری‌های روده‌ای را به‌صورت مستمر تشکیل داده و با سازمان‌ها و ادارات ذیربط از جمله استانداری، فرمانداری‌ها، بخشداری، شهرداری‌ها، شرکت آبفای شهری و روستایی، بازرگانی، سازمان میراث فرهنگی و گردشگری، اتحادیه‌های صنفی، نیروی انتظامی، دستگاه قضائی، سازمان حفاظت محیط زیست، آموزش و پرورش، صنایع و معادن، سازمان صدا و سیما و سازمان تربیت بدنی هماهنگی‌های لازم را به عمل آورند.
همچنین در زمینه بهداشت مواد غذایی نیز بر نظارت بر عرضه آبمیوه و بستنی سنتی و نمونه‌برداری مستمر از محصولات تولیدی همچنین جلوگیری از عرضه نامناسب مواد غذایی از جمله فرآورده‌های لبنی سنتی به ویژه پنیر سنتی و نیز جلوگیری از عرضه سبزی خام غیرسالم‌سازی شده در کنار سرو غذا در رستوران‌ها تاکید شده است.
فصل عفونت‌های روده‌ای
براساس تعریف سازمان بهداشت جهانی، بیماری‌های ناشی از غذا، بیماری‌هایی هستند که ماهیت عفونی یا سمی دارند و عامل آن از راه غذای مصرفی وارد بدن می‌شود و هر فردی در معرض ابتلا به چنین بیماری‌هایی قرار دارد.
به‌عنوان مثال، عفونت‌هاى روده‌اى و اسهال یکى از مهم‌ترین علت هاى بسترى شدن و حتى مرگ و میر کودکان در فصل تابستان است و مهم‌ترین دلیل بروز این نوع از بیمارى‌ها در فصل گرما، عدم‌رعایت موارد بهداشتى نظیر مصرف آب و یا غذاى آلوده به‌خصوص میوه‌ها و سبزیجات ضدعفونى نشده است که به مسمومیت غذایى منجر مى‌شود.
دکتر صفیه عشوری مقدم، کارشناس و مسئول آموزش اورژانس، با تاکید بر اینکه در تابستان باید از محصولات پاستوریزه و دارای پروانه ساخت استفاده شود، به ایسنا می‌گوید: مواد غذایی عرضه شده به‌صورت سیار و توسط دوره گردها نظیر آبمیوه، آب زرشک و خاکشیر فاقد هرگونه تاییدیه بوده و عامل مهمی برای انتقال مسمومیت‌ها در فصل گرما به شمار می‌روند.
وی در ادامه به لزوم رعایت بهداشت فردی هم در محل تهیه و توزیع مواد غذایی و هم در منازل اشاره می کند و می‌گوید: رعایت بهداشت فردی هم در اماکن صنفی، محل تهیه و توزیع مواد غذایی و حتی منازل نقش زیادی در مسمومیت‌های غذایی دارد.
به‌عنوان مثال، بریدگی دست و بروز عفونت از عوامل عمده انتقال مسمومیت غذایی در فصل تابستان با عنوان مسمومیت غذایی استافیلوکوکی محسوب می‌شود؛ بنابراین استفاده از دستکش برای کارگران اغذیه فروشی الزامی است.
مریم یوسفی، کارشناس تغذیه و رژیم درمانی نیز با اشاره به لزوم توجه به بهداشت مواد غذایی در فصل تابستان به همشهری می‌گوید: از آنجا که زیاد شدن باکترى‌ها در محیط گرم و در غذاهایى با رطوبت بالا مثل غذاهاى نشاسته‌اى یا غذاهاى حاوى تخم‌مرغ با سرعت بالا انجام مى‌گیرد، توجه به سلامت مواد غذایى از زمان خرید تا پخت براى جلوگیرى از بروز هرگونه مسمومیت و عفونت روده‌اى بسیار ضرورى است.
وی ادامه می‌دهد: به‌دلیل گرم بودن دمای هوای اتاق در روزهای تابستانی، لازم است میزان اضافی غذاهای پخته شده را بعد از مصرف اگر قصد استفاده زودهنگام دارید، دریخچال و برای استفاده بلندمدت‌تر در فریزر نگهداری کنید و به‌خاطر داشته باشید که در زمان مصرف مجدد، مواد غذایی به شکل کامل، حرارت ببیند.
نوشیدنی‌های خطرناک
نکته دیگری که اکثر متخصصان بهداشت مواد غذایی بر آن تاکید دارند، توجه به نوشیدنی‌های رنگی یخی است که با عنوان یخ در بهشت به فروش می‌رسند چرا که این نوشیدنی‌ها اغلب حاوی رنگ‌های شیمیایی بوده و در شرایط غیربهداشتی عمل آوری می‌شوند.
به توصیه این کارشناسان، بهتر است برای رفع تشنگی، اول از آب سالم و گوارا و در مراحل بعدی از آبمیوه‌های بهداشتی که تاریخ مصرف مشخصی دارند، استفاده می‌شود از سوی دیگر، شیوع بیماری‌هایی از قبیل وبا و حصبه از طریق سبزی‌ها و میوه‌های آلوده که به شکل مناسبی شسته نمی‌شوند، در فصل‌هایی مثل تابستان، بیشتر است؛
از این‌رو اولین توصیه این است که هر آنچه از میوه و سبزی را که خریداری می‌کنید، قبل از قراردادن در یخچال به خوبی بشویید تا مانع از انتقال این میکروب‌ها به داخل یخچال و سایر مواد غذایی شوید.
دکترعشوری مقدم، با اشاره به لزوم پیشگیری از بیماری‌هایی نظیر حصبه، می‌گوید: آب‌های آلوده غالبا در رستوران‌های بین راهی، روستاها و مناطق فاقد دسترسی به آب لوله کشی مورد استفاده قرار می‌گیرد که عاملی برای انتقال بیماری‌هایی نظیر حصبه است.
وی ادامه می‌دهد: مبتلایان حصبه بعد از معالجه نیز برای سالیان متمادی عامل انتقال این بیماری هستند. عامل بیماری از طریق مدفوع از بیمار دفع می‌شود و چنانچه مدفوع این افراد به درون رودخانه‌ها راه یابد مصرف‌کنندگان آب رودخانه برای شست و شوی میوه و سبزی در معرض این بیماری قرار می‌گیرند.
این در حالی است که در سال‌های اخیر در فصل تابستان، کشورهایی نظیر آمریکا هم با اپیدمی آلودگی‌هایی نظیر سالمونلا (عامل مولد حصبه) درگیر بوده‌اند تا جایی که در روزهای گذشته، خبر اول بسیاری از خبرگزاری‌های خارجی در حوزه سلامت، به شیوع حصبه، از طریق آلودگی گوجه‌فرنگی‌های مورد استفاده در رستوران‌های آمریکایی به انگل سالمونلا، اختصاص داشت.
در پی شیوع آلودگی با سالمونلا، سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) به مصرف‌کنندگان محصولات غذایی تازه در فصل تابستان هشدار داده است تا مراقب بیماری‌هایی که منشأ غذایی دارند، باشند.
اینها، توصیه‌های تابستانی مقامات بهداشتی ایالات متحده است: سعی کنید مواد غذایی را که خریداری می‌کنید، تازه، بدون گندیدگی و لهیدگی باشد؛ قبل از مصرف، آنها را کاملاً شست‌وشو دهید و اگر احتیاج به نگهداری در دمای یخچال دارند، مطمئن شوید که در سرما نگهداری شده‌اند؛ نسبت به ضدعفونی دست‌ها و سطوحی که مواد غذایی با آنها در تماس خواهد بود، دقت لازم را به کار ببرید.
