یخچال محله مینا زمین فوتبال شد

همشهری آنلاین_ مژگان مهرابی: مجموعه ورزشی آیت‌الله ‌سعیدی، ورزشگاه ناشناخته‌ای در منطقه و حتی شرق تهران نیست. اگر از جوانان علاقه‌مند به ورزش درباره این مکان بپرسید نشانی‌اش را می‌دانند و خبر دارند، اینجا از چه امکاناتی برخوردار است. یا اینکه در برهه‌ای از زمان «علی پروین»، «ضیا عربشاهی»، «شاهرخ بیانی» و... در این ورزشگاه به تمرین و بازی پرداخته‌اند. اما شاید کمتر کسی بداند ورزشگاه آیت‌الله ‌سعیدی تاریخچه شنیدنی دارد و در سال‌های خیلی دور، مکان فعلی آن یخچال بوده و اهالی آب شرب خود را از اینجا تأمین می‌کردند. «مرتضی کاظم»، «‌محسن شمس» و «‌محمد کاظمی» از اهالی محله مینا خاطرات آن روزها را برای همشهری محله تعریف می‌کنند. 

• آب یخچال از قنات‌های بالادست می‌آمد

بزرگراه شهید محلاتی ۱۰۰‌متر بعد از تقاطع خیابان ۱۷شهریور، تابلوی مجموعه ورزشی آیت‌الله ‌سعیدی به چشم می‌خورد. ورزشگاهی بزرگ که در منطقه ۱۴ نمونه است و مراجعه‌کنندگان زیادی دارد. از امکانات خوب آنکه بگذریم، حضور ورزشکاران نامی کشور مثل علی پروین، ضیاء عربشاهی و شاهرخ بیانی در این باشگاه خودش وزنه‌ای است تا پای جوانان محله را به آنجا بکشاند. قدیمی‌های محله آن دوران را خوب به یاد دارند. «مرتضی کاظم» یکی از آنهاست. کسی که دوران جوانی‌اش در این ورزشگاه مشق فوتبال می‌کرده است. او تعریف می کند: «زمین فعلی ورزشگاه یخچال بود. زمین گودی که با آب قنات پر می‌شد. وسعت زیادی داشت. از خیابان مخبر تا خیابان خلیلی. سرچشمه این قنات از بالادست دولاب می‌آمد. گودی زمین ۳ متری می‌شد. دیوار بلندی هم دور یخچال بود که اگر اشتباه نکنم به ۷‌متر هم می‌رسید. سقف یخچال کله قندی بود و ضربی. معماری بی‌نظیری داشت. ماجرا به ۶۰ – ۷۰ سال پیش برمی‌گردد. آن زمان از یخچال‌های خانگی و یخ خبری نبود. زمستان آب قنات وارد گودال می‌شد و یخ می‌زد. فضای یخچال به گونه‌ای بود که یخ را تا پایان تابستان در خود نگه می‌داشت. من بچه بودم که برای خرید یخ به یخچال می‌رفتم. مردی آنجا نگهبانی می‌داد. مراقب بود زباله یا جانوری در مسیر آب نیفتد. میله بلندی داشت که با آن یخ را می‌شکست. پول هم می‌گرفت.»

• برادران شمس

با گذشت زمان که شهر جمعیت بیشتری پیدا کرد و محله دولاب شلوغ شد، از زلالی آب قنات رفته رفته کم شده و دیگر کیفیت سابق را نداشت. با این وصف اهالی باز برای خرید یخ به یخچال می‌رفتند اما بیشتر بستنی‌فروش‌ها تا از یخ آنجا برای خنک نگهداشتن گاری‌های بستنی خود استفاده کنند. کاظم ادامه می‌دهد: «چند سال بعد که کم‌کم خانه‌ها مجهز به یخچال شد دیگر کسی برای خرید یخ به آنجا نمی‌رفت. یخچال محلی هویت خود را از دست داد و به مخروبه‌ای تبدیل شد. دیوار یخچال که خراب شد بچه‌ها برای تیله بازی یا هفت سنگ به آنجا می‌آمدند و در کنار بچه‌ها معتادان هم برای خود بساطی راه می‌انداختند. جای دنجی برای آنها شده بود. حضور معتادان سلامت بچه‌ها را به خطر می‌انداخت. این شد که برادران شمس برای رفع این مشکل دست به کار شدند.» تخریب دیوار یخچال به ۴۰ سال پیش برمی‌گردد. درست زمانی که انقلاب اسلامی به پیروزی رسید. «ماشاء الله»، «مرتضی»، «مجتبی»، «محمد»، «داود»، «مصطفی» و «محسن» ۷برادران شمس، آستین همت بالا زدند و ابتدای امر بقایای به جامانده از دیوار یخچال را خراب و آنجا را تبدیل به زمین خاکی کردند.

• ساخت ورزشگاه به جای پاتوق معتادان

«داود شمس» می‌گوید: «یخچال پیش از انقلاب از سوی حکومت وقت ثبت میراث فرهنگی شده بود. اما از آنجا که جولانگاهی برای معتادان شده بود ناگزیر آن را خراب کردیم. او معتقد است، میراث فرهنگی وقتی مکانی را در فهرست خود ثبت می‌کند باید به آن رسیدگی کند. نه اینکه آن را به حال خود رها کند.» شمس ادامه می‌دهد: «برادران من و برادران غیاثی همت کرده و زمین خاکی آیت‌الله ‌سعیدی را ایجاد کردند. یخچال چون گود بود با هزینه خودمان با خاک پر کرده و آن را صاف کردیم. از افسریه فنس خریدیم و آنجا را فنس‌کشی کردیم. با اینکه وسعت زمین زیاد بود و خیلی کار برد اما از جان و دل مایه گذاشتیم. سلامت بچه‌های محله برای ما بیشتر از اینها اهمیت داشت.» بعد از ایجاد زمین خاکی برادران شمس تیم آیت‌الله ‌سعیدی را تشکیل دادند. او می‌گوید: «یکی از برادرهایم صاحب تیم آیت‌الله ‌سعیدی و مصطفی برادر دیگر هم مربی تیم بود. علی پروین در نزدیکی اینجا سکونت داشت. او مرتب به ما سر می‌زد. ضیاء عربشاهی هم همین‌طور و وحید امیری. ورزشکاران زیادی در این زمین خاکی فوتبالیست حرفه‌ای تربیت شدند. سید مهدی ابطحی. شاهین بیانی. محمد ضیا و خیلی‌های دیگری که اسمشان را الان به یاد ندارم. بعد هم کلی دوندگی کردیم تا اینجا را به اسم سازمان تربیت‌بدنی ثبت کردیم. آنها هم به شهرداری واگذار کردند تا الان که در تملک شهرداری است.»

• محمد کاظمی/ دبیر شورایاری محله مینا: ورزشگاه را برای جوانان محله حفظ کنید

اهالی محله مینا و همچنین منطقه ۱۴ عرق زیادی به ورزشگاه آیت‌الله ‌سعیدی دارند چراکه خاطرات دوران نوجوانی خود را در زمین فوتبال آن جست‌وجو می‌کنند. «محمد کاظمی» دبیر شورایاری محله مینا می‌گوید شنیده شده این ورزشگاه به جای پادگان ۰۶ به ارتش واگذار شود. او می‌گوید: «در حالی که منطقه۱۴ و به‌خصوص محله مینا از نظر سرانه ورزشی در مضیقه است متأسفانه رایزنی‌های لازم بین ارتش و مسئولان شهری صورت گرفته و آنها در نظر دارند این مکان را به جای پادگان۰۶ در اختیار ارتش بگذارند.» او دلخور از این موضوع عنوان می‌کند: «چرا این نوع اتفاق‌ها در مناطق جنوبی شهر می‌افتد. جوانان‌های ما جز ورزش تفریح دیگری ندارند. واقعاً انصاف نیست چنین امکانی از جوانان محله ما گرفته شود.» 

• محسن بهدوز / مدیر اداره ورزش آقایان: با کمبود سرانه ورزشی مواجه می‌شویم

«محسن بهدوز» مدیر اداره ورزش آقایان می‌گوید: «هنوز مکاتبه رسمی صورت نگرفته است. البته تا مرحله‌ای پیش رفته اما هنوز به قطعیت نرسیده است. اهالی محله مینا حق دارند دلخور باشند. چراکه خود منطقه با کمبود سرانه ورزشی مواجه است. اگر این موضوع اتفاق بیفتد برای پر کردن اوقات فراغت نوجوانان و جوانان با مشکل مواجه خواهیم شد. این ورزشگاه ۳۰هزارمترمربع مساحت و ۲سالن چند منظوره، کشتی رزمی، بدنسازی و زمین چمن دارد و به دلیل مناسب بودن قیمت کلاس‌ها، نوجوانان و جوانان زیادی برای تمرین یا بازی به آنجا می‌روند.» این در حالی است که ورزشگاه مهرورزان هم که در محله صاحب‌الزمان(عج) ساخته شده به جای تحویل به مردم منطقه۱۴ به شرکت واحد واگذار شده است.