از دیدن بقیه کارتون دل نمی‌کند، اما وحشت سر تا پای وجود ش را فرا گرفته بود و نمی‌توانست ادامه کارتون را با آرامش ببیند...خواهر علی بیشتر از او ترسیده بود؛ چون پشت مبل‌ها قایم شده بود و فقط صداها را از پشت مبل می‌شنید...مامان و بابا، هر کدام سرگرم کارهای خودشان بودند چون امروز روز تعطیل بود و آنها باید کارهای عقب افتاده شان را انجام می‌دادند...
پژوهشگران با بررسی بیش از 500 کودک و نوجوان 7 تا 14 سال دریافتند، ترس ناشی از تماشای برنامه‌های تلویزیونی ویژه کودکان و نوجوانان با بازی‌های رایانه‌ای ترسناک، اثرات بسیار مخربی را به این شرح به‌دنبال دارد:
- کودکان و نوجوانان حساسیت و عاطفه انسانی شان را از دست می‌دهند و به درد و رنج دیگران بی‌تفاوت می‌شوند. این تغییر احساسات، احتمال بروز خشونت در سن جوانی را تا 3 برابر افزایش می‌دهد.
- از اجتماع می‌ترسند و ترس و وحشتی نهفته از اجتماع و اطرافیان در وجود آنها ریشه می‌دواند. این کودکان اعتمادشان را به اجتماع از دست می‌دهند.
- رفتار خشن و تهاجمی در پیش می‌گیرند و درصورت ادامه تماشای برنامه‌های نامناسب، به تقلیداز شخصیت‌های این برنامه‌ها به همکلاسی‌ها یا خواهر و برادر شان آسیب می‌رسانند.
- رفتارهای نامناسب با سن شان را می‌آموزند و زشتی اعمال و رفتار غیراخلاقی و نادرست، برای شان رنگ می‌بازد.
پدر و مادرها بدانند
بررسی‌ها نشان می‌دهد کودکان و نوجوانانی که به تماشای تلویزیون یابازی‌های رایانه‌ای معتاد هستند، 5 برابر بیش از همسالانشان در معرض خطر ابتلا به مشکلات رفتاری و روحی – روانی قرار دارند.
این کودکان به‌طور متوسط در هر یک ساعت تماشای برنامه‌های تلویزیونی ویژه کودکان و نوجوانان، 20 حرکت خشونت آمیز می‌بینند.
به این ترتیب با یک حساب ساده سرانگشتی می‌توان به تاثیر مخرب تماشای این قبیل برنامه‌ها پی برد.
از شاخص‌ترین رفتارهای خشونت آمیز این برنامه‌ها می‌توان به انواع کتک کاری، تهاجم و مبارزه با اسلحه گرم و سرد و انواع صحنه‌های قتل و غارت و... اشاره کرد.
از شاخص‌ترین تغییرات رفتاری یا بهتر بگوییم روحی- روانی کودکان و نوجوانان پس از تماشای این برنامه‌ها می‌توان به این موارد اشاره کرد:
ترس و وحشت همراه با هیجان که به دو صورت بروز می‌کند. در حالت اول کودک رفتار شخصیت‌های داستان‌ها را تکرار می‌کند و در حالت دوم، با درخود فرو رفتن و ساکت شدن، ترس و وحشت اش را نشان می‌دهد.
- پریدن از خواب همراه با گریه کردن و فریاد زدن
- حرف زدن در خواب و خواب گردی
- درخواست خرید سلاح‌ها یا لباس و وسایلی که شخصیت‌های کارتون‌ها و فیلم‌ها از آن استفاده می‌کنند و تکرار همان رفتارها با وسایلی که برای او می‌خریم.
- بی‌خوابی و بی‌غذایی و اختلال در اجابت مزاج؛ این حالت بیشتر در شرایطی دیده می‌شود که ترس و وحشت نهفته‌ای او را بیازارد، اما دلیل ترس او شناسایی نشود.
- بی‌قراری و ناآرامی در مدرسه؛ کودک با الگوبرداری از شخصیت‌های کارتونی فیلم‌ها یا بازی‌های رایانه‌ای رفتارهای نادرستی انجام می‌دهد.
مثل آسیب رساندن به همکلاسی ها. جدا از این مسایل، آنچه بیش از هر چیز نگران‌کننده است، آثار روحی- روانی به جا مانده از دیدن این صحنه‌های خشونت بار است.
بررسی‌ها نشان می‌دهد یک سوم از کودکانی که در بزرگسالی رفتارهای خشونت آمیز از خود نشان می‌دهند، در کودکی حداقل برای یک بار، صحنه خشونت باری را به‌صورت واقعی دیده‌اند.
با وجود تذکرهای مکرر روان‌شناسان، طراحان و سازندگان بازی‌های رایانه‌ای و برنامه سازان رسانه‌های جمعی، هنوز هم بحش عمده‌ای از تولیداتشان را به ساخت و طراحی این قبیل برنامه‌های مخرب اختصاص می‌دهند.
والدین بیدار شوند
والدین نقش مهم و حساسی در تغذیه روحی- روانی فرزندشان به‌عهده دارند. بنابراین بد نیست این چند نکته را به یاد بسپاریم:
- همراه فرزند مان باشیم؛ هنگامی که برنامه‌ای را تماشا یا با بازی یارانه‌ای بازی می‌کند، به بهانه اینکه دوست داریم ما هم برنامه را ببینیم یا بازی را یاد بگیریم، کنارش بنشینیم و از محتوای آنچه می‌بیند، آگاه شویم.
- او را به سمت بازی و سرگرمی‌های دیگری سوق بدهیم. اما با برنامه ریزی و به تدریج تا لج بازی نکند.
به جای جر و بحث برای ندیدن برنامه‌ای یا بازی کردن با بازی یارانه‌ای، همراه او برنامه را ببینیم و حین تماشا یا بازی، دلایل نامناسب بودن برنامه یا بازی را برای او توضیح بدهیم تا قانع بشود. مطمئن باشیم، بار اول قانع نخواهد شد، بنابراین باید این کار را تکرار کنیم.
- غفلت، هرگز؛ اگرچه بچه‌ها به عمد از غفلت والدین‌شان سوء استفاده نمی‌کنند؛ اما بی‌توجهی ما این شرایط ناخواسته را برایشان آماده می‌کند.
- به بهانه آشنایی با شخصیت‌های کارتون‌ها و بازی‌های رایانه‌ای، از او بخواهیم درباره آنها برایمان صحبت کند. به این ترتیب به راحتی به محتوای آنچه می‌بیند یا با آن بازی می‌کند،
پی می‌بریم.
- دور نگه داشتن کودک یا نوجوان از آنچه به‌عنوان سینمای روز جهان و یا بازی‌های رایانه‌ای مطرح است، کار درستی نیست.
بنابراین با انتخاب درست، هم او را از دنیای اطراف دور نگه نداشته‌ایم و هم تغذیه مناسبی برای روح او فراهم کرده‌ایم.
و در نهایت اینکه در دنیای امروز که کودکان و نوجوانان در سریع‌ترین زمان ممکن می‌توانند به آخرین اخبار و اطلاعات، فیلم‌ها و کارتون‌ها، بازی‌های رایانه‌ای و.. دست یابند، دور نگه داشتن آنها از آن چه نمی‌خواهیم بیاموزند، هر چند به‌نظر سخت و محال به‌نظر می‌آید، اما نا ممکن نیست و کافی است کمی هوشیارانه رفتار کنیم.
