در پیشانی ورودی شهر تهران در میدان راه آهن ساختمان سفید و بزرگی رخ به رخ ایستگاه راه آهن خودنمایی می‌کند. اهالی محله راه‌آهن قصه های زیادی درباره اش روایت می کنند، یکی از شیرین شدن کام تهرانی ها در گذشته می گوید دیگری از یادگاری نازی‌ها در میدان راه آهن. خالی بودن این ساختمان در 30 سال اخیر بهانه ای شد برای تهیه این گزارش که با هم می خوانیم.

ساختمان قند و شکر

ساخته دست آلمانی­‌ها

همشهری آنلاین/ فاطمه عسکری نیا: در ضلع شمالی میدان  راه آهن، ساختمانی بزرگ و سفیدی  است که تهرانی های قدیم از آن به  عنوان ساختمان چای یا قند و شکر یاد می کنند. ساختمان عریض، طویل و قدیمی که 30 سالی می شود بلا استفاده مانده و صدای ریختن بخش‌هایی از آن گاه دل مردم محله راه اهن را می لرزاند. ساختمان سفید و بزرگی در ضلع شمال میدان راه آهن که روزی روزگاری ذخیره قند و چای ایران را در دل خود جای می­‌داده است. این ساختمان در میان اهالی محله راه آهن به ساختمان «چای» مشهور است. ساختمان بالا بلندی که ساخته دست آلمانی­ها است. از 30 سال گذشته تا کنون بلاتکلیفی و خالی ماندن این ساختمان، موضوع بحث داغ اهالی محله راه آهن است.

ردپای همیشگی شکر در محله

قدیمی‌­های محله راه آهن قصه این ساختمان و روزگار شیرینش را برایمان روایت می­‌کنند، از صف‌­های طولانی مردم برای گرفتن سهمیه قند و چای و شکر می­‌گویند. «مصطفی حسینی» پیرمرد 85 ساله، همسایه میدان راه آهن می‌­گوید: ‌ «در روزگاری که قند و شکر کوپنی بین مردم توزیع می­‌شد از صبح علی‌­الطلوع تا شب، مردم این جا به صف می­‌ایستادند تا سهمیه‌شان را بگیرند.»

او می‌­گوید: «از همه جای تهران، مردم برای گرفتن سهمیه قند و شکر، خود را به این ساختمان می‌­رساندند. گاهی پلاستیک‌­های شکر پاره می‌­شد و رد سفیدش روی خیابان نقش می­‌بست.»

«رحیم رجبی» یکی از کسبه‌­های همسایه این ساختمان هم می­‌گوید: «مدتی این جا، پیش از آن­که به ساختمان قند و شکر تبدیل شود، ساختمان چای ایران بود. در آن دوران، مردم ایران چای خارجی نمی­‌خوردند. همه چای تولید شده در مزارع شمال، از سوی دولت خریداری و در این ساختمان دپو می‌­شد.» او ادامه می­‌دهد: «30 سالی می‌­شود که ساختمان قند و شکر ایران تعطیل شده و این ساختمان در گوشه­‌ای از میدان راه آهن خاک می‌­خورد.»

همین طور که قصه این ساختمان را با مردم محله مرور می­‌کنیم، «یاور ابراهیمی» یکی  دیگر از اهالی محله راه آهن برایمان از دوران واگذاری این ساختمان به راه آهن می­‌گوید: «سالی که راه آهن این ساختمان را خرید همه بخش­های اداری و فروش بلیط خود را به این مجموعه منتقل کرد.» او از دورانی می­‌گوید که شرکت­های خدمات مسافرتی مانند امروز پر رونق نبودند. «آن زمان خبری از شرکت­های مسافربری نبود. وقتی راه آهن ساختمان را تحویل گرفت و خواست پنجره‌­های آن را عوض کند، به سختی موفق به انجام این کار شد و این حکایت از محکمی بنای ساختمان می­داد. هر چند، چند سال پس از واگذاری ساختمان به راه آهن و اجرای طرح خصوصی سازی در آن، این ساختمان کم­‌کم خالی شد تا درهایش برای همیشه بسته شود.»

«نصراله حدادی»، تهران شناس، درباره این ساختمان می‌­گوید: «‌ «رضا شاه»، از محل عوارض دریافتی از کارخانجات قند و شکر به کشور، هم جاده «چالوس» را می ­سازد هم این ساختمان معروف را در میدان راه آهن بنا می کند. این بنا در آن روزگار به عنوان انبار و ذخیره‌­گاه قند و شکر کشور استفاده می­شد، برای همین به ساختمان قند و شکر نام گرفت. ساختمانی که به دست آلمانی­ها ساخته شد و تا پس از پیروزی انقلاب اسلامی ایران هم به عنوان مرکز توزیع قند و شکر دولتی در تهران و سایر شهرهای ایران مورد استفاده قرار می­‌گرفت.»

 او ادامه می­‌دهد: «در گذشته، قند و شکر و چای، جزء محصولات اساسی و مورد نیاز خانواده‌­ها بود که توزیع آن انحصاری از سوی دولت انجام می‌­شد. همین مسئله به این ساختمان عریض و طویل هویت می‌­بخشید.»

ساختمان قند و شکر در حال ریزش

«علی‌­اصغر فراهانی»، دبیر شورایاری محله راه آهن، در حالی­که اشاره‌­ای به تاریخچه و هویت این ساختمان می­‌کند، زنگ خطر ریزش آن را هم به صدا درآورده و می­‌گوید: «متاسفانه بخش­هایی از این ساختمان در خیابان کارگر، در سایه بی‌­توجهی و بلاتکلیفی در حال ریزش است.»

فراهانی بر این باور است این ساختمان می­‌تواند خیلی از مشکلات و کمبودهای محلی را در راه آهن حل و فصل کند. این ساختمان، ظرفیت خوب مغفول مانده‌­ای در محله است و امکان تبدیل این ساختمان به یک بیمارستان، دانشگاه و یا حتی موزه­‌ای بزرگ هست و این در حالی است که امروز  با وجود همه این کمبودها در محله راه آهن ما شاهد خاک خوردن این بنای قدیمی و ارزشمند هستیم. او با اشاره به ماهیت گردشگری میدان راه آهن می‌­افزاید: «حضور روزانه گردشگران و مسافران بسیار زیادی که در میدان راه آهن تردد دارند، ایجاب می­‌کند که ما با ساخت موزه­ای جذاب و دیدنی، زمان ماندگاری این گردشگران را در این نقطه از شهر تهران افزایش دهیم.» او با بیان این که طرح تبدیل به احسن این ساختمان بارها از سوی شورایاری محله به فرمانداری تهران اعلام شده است، می­‌گوید: «مسئولان فرمانداری باید با نگاه ویژه به این ظرفیت موجود در محله راه آهن، بستر رونق اقتصادی و گردشگری را در این محله فراهم کنند.»

مالکیت در اختیار راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران است

شهردار منطقه 11 در گفتگو با  خبرنگار ما در این باره می گوید: «  مالکیت این ساختمان در اختیار راه اهن جمهوری اسلامی ایران است. و شهرداری منطقه علیرغم تمایل بسیار برای بهره مندی از این امکان مطلوب در راستای رفع نیازهای منطقه و محله راه اهن نمی تواند این کار را انجام دهد.»

«نصراله آبادیان» با اشاره به رایزنی های صورت گرفته با مسئولان راه اهن جمهوری اسلامی در خصوص تعیین تکلیف این ساختمان و ضرورت استفاده بهینه از آن اظهار داشت: «رایزنی های بسیاری با مجموعه راه اهن جمهوری اسلامی ایران صورت گرفته تا از این ساختمان به عنوان موزه راه اهن یا محل استقرار واحد های اداری راه اهن استفاده شود که پیشنهاد های ارائه شده در دست بررسی از سوی راه اهن است هر چند قول داده اند نسبت به استقرار بخش اداری خود در این ساختمان اقدام کنند.»

کد خبر 480758

پر بیننده‌ترین اخبار دروازه طهرون

دیدگاه خوانندگان امروز

پر بیننده‌ترین خبر امروز

نظر شما

شما در حال پاسخ به نظر «» هستید.
captcha