شرکت کنندگان در این تجمع ضمن بیان خواسته‌ها و اعتراض به وضعیت موجود، شعارهایی نیز بر ضد‌دولت چین سر دادند. اما در میان این شعارها یک شعار، هشدار جدی برای دولت هند به شمار می‌رفت. تبتی‌های معترض در تظاهرات خود فریاد می‌زدند؛ برادری چین و هند، تنها یک حیله چینی است.
در واقع این شعار بیانگر نارضایتی تبتی‌ها از افزایش مناسبات اقتصادی و دیپلماتیک هند با چین است. همچنین این جمله اعتراض آمیز، نشان دهنده تناقضات موجود در سیاست دولت هند است.
به این معنا که دولت هند با موضع گیری خود در مقابل وقایع اخیر، از یک سو قصد دارد که آزادی بیانی که برای اقلیت قابل توجه تبت فراهم ساخته را به نمایش بگذارد، در حالی که از سوی دیگر خواهان تحکیم روابط شکننده و حساس با همسایه قدرتمند خود است.
روابط تجاری هند با کشور چین از جایگاه ویژه‌ای در میان دولت مردان دهلی نو برخوردار است. انتظار می‌رود که ارزش اقتصادی این روابط در سال جاری به رقمی معادل 40 میلیارد دلار برسد.
این مسئله در حالی است که دهلی نو میزبانی دالائی لاما، رهبر مذهبی تبت و دولت تبعیدی او و پیروانش را نیز برعهده دارد. در مقابل؛ مقامات پکن دالائی لاما را به تحریک مردم تبت و سازماندهی اعتراضات اخیر در این سرزمین، متهم می‌کند.
کانوال سیبال، وزیر امور خارجه سابق هند در این باره می‌گوید، شرایط کنونی منطقه، وضعیت سختی را برای هند به وجود آورده است. دهلی به دالائی لاما و پیروانش به شرطی پناه داده که تماسی با فعالان سیاسی در خاک هند نداشته باشند.
اما دولت تبتی که در تبعید شکل گرفته، این شرط را نادیده می‌گیرد. وی همچنین تاکید می‌کند: ما باید منافع حمایت از تبتی‌ها را با توجه به وضعیت کنونی مورد بازبینی قرار دهیم و بررسی کنیم که ادامه این شرایط تا چه حد می‌تواند بر آینده روابط با چین، تاثیر‌گذار باشد.
پراناب موخرجی، وزیر امور خارجه فعلی کشور هند چندی پیش به خبرنگاران گفت: دالائی لاما مهمان مورد احترام ماست و دهلی نو همچنان باید به این مهمان نوازی ادامه دهد. اما در مقابل دالائی لاما نیز باید از هرگونه اقدامی که بر روی روابط چین و هند تاثیر منفی می‌گذارد، پرهیز کند.
حدود 100 هزار تبتی در کشور هند سکونت دارند. همین مسئله موجب شده که روابط دولت هند و چین چندان رضایت بخش نباشد. بسیاری از فعالان سیاسی، هند را به خیانت علیه چین متهم می‌کنند. در 2 هفته گذشته و به‌دنبال بازداشت 100 نفر از تظاهر کنندگان تبتی به دست پلیس هند، خشم تبتی‌ها به اوج خود رسید.
تیسوانگ ریگزین، رئیس مجلس جوانان تبت در این مورد می‌گوید: ما می‌دانیم که چه اتفاقی خواهد افتاد. دولت هند قصد دارد که به هر قیمتی حتی به قیمت کنار گذاشتن تبت، روابط خود را با چین گسترش دهد. هند سرزمین گاندی است و معترضان، اصول ضد‌خشونت را دنبال می‌کنند. این اقدام پلیس، مسئله جدیدی نیست. هر زمانی که مقامات ارشد چینی نشستی در هند داشته باشند، شاهد چنین برخوردهایی با تبتی‌ها هستیم.
بسیاری از تحلیلگران سیاسی عقیده دارند که هند با زیرکی خاصی ضمن حفظ روابط با چین، دالائی لاما و پیروانش در دولت تبعیدی را نیز در خاک خود نگهداری کرده و می‌کند.
ماه گذشته زمانی که طرفداران تبت به سفارت چین در دهلی نو حمله کردند، مقامات پکن سفیر هند در چین را شبانه فرا خوانده و مراتب اعتراض و نارضایتی دولت از وقایع جاری را اعلام کردند. دولت هند نیز در واکنش به این اقدام، تقویت پوشش امنیتی اطراف ساختمان سفارت چین را در اولویت قرار داد.
پیش از ملاقات ماه گذشته نانسی پلوسی، رئیس مجلس نمایندگان آمریکا و دالائی لاما در هند، منموهان سینگ، نخست‌وزیر هند خطاب به نانسی پلوسی اظهار داشته بود که دالائی لاما شخصیتی آرام دارد و به‌دنبال درگیری و خشونت نیست. پس از آن دولت جلسه‌ای را که پیشتر با هدف ملاقات دالائی لاما و حمید انصاری، معاون رئیس جمهور برنامه ریزی شده بود را لغو کرد.
حزب بهاراتیا جاناتا در هفته گذشته ضمن اعتراض شدید به دولت هند، طی بیانیه‌ای اعلام کرد که به جای آن که مقامات دولتی نگران موضع مقتدرانه چین درخصوص مسئله تبت باشند، بهتر است ضمن در نظر گرفتن مسائل ملی و استقلال سیاست خارجی، سیاست تنش‌زدایی را در منطقه در پیش بگیرند. حزب مخالف بهاراتیا جاناتا معتقد است که دولت باید نگرانی‌های خود را به صورت شفاف و روشن بیان کند.
هند و چین بیش از 2100 مایل مرز مشترک دارند. دو کشور روابط محتاطانه‌ای را پس از جنگ سال 1962 از سر گرفتند. هند ادعا می‌کند که چین به‌صورت غیرقانونی بخش‌هایی از منطقه جامو و کشمیر را اشغال کرده است و چین نیز ادعای مالکیت قسمت‌هایی از شمال منطقه آروناچال پرادش را مطرح می‌کند.
اما روابط بین 2 کشور همسایه پس از چندین دوره بحث و مذاکره درخصوص اختلافات مرزی، بهبود یافته است. چین به‌عنوان بزرگ‌ترین شریک تجاری هند، با صدور محصولاتی نظیر پنبه، نخ و آهن به بازار هند از آمریکا پیشی گرفته است.
این کشور همچنین کالاهای ارزان به همراه ماشین آلات برقی، مواد معدنی و دیگر محصولات خود را به هند صادر می‌کند. بسیاری از تحلیلگران اعتقاد دارند که این نوع روابط تجاری در دهه‌های آتی، موجب ایجاد تحولات اساسی در آسیا خواهد شد.
آلکا آچاریا، استاد دانشگاه جواهر لعل نهرو در دهلی نو در همین ارتباط می‌گوید: مسئله جداسازی ابعاد سیاسی و مذهبی تبت، از اهمیت ویژه و حساسی برای هند برخوردار است. ما در کشور خود در عین حالی که از دولت تبت فاصله داریم، برای دالائی لاما به‌عنوان یک رهبر مذهبی احترام بسیاری قائل هستیم.
تنزین تیسوندو 33 ساله، یکی از فعالان سیاسی است که چندین بار در اعتراضات گسترده‌ای که به هنگام دیدار رهبران چینی از هند صورت گرفته، دستگیر شده بود.
او درخصوص روند روابط دو کشور می‌گوید: من وضعیت حساس هند را درک می‌کنم اما وظیفه خود می‌دانم که نسبت به گسترش مناسبات اقتصادی و سیاسی هند و چین به مخالفت بپردازم. او همچنین تاکید می‌کند: هند نمی‌تواند به چین اطمینان کند. مسئله تبت یک مورد امنیتی طولانی مدت برای هند است. زیرا تبت به‌عنوان یک منطقه بی طرف بین چین و هند محسوب می‌شود.
آماده باش هند برای مقابله با تبتی ها
هند ممکن است به هنگام عبور مشعل المپیک - که 2 هفته به طول می‌انجامد - با چالش‌های زیادی مواجه شود.
در این ارتباط مشاور امنیت ملی هند اخیرا در سخنان خود اعلام کرده که دولت اطمینان می‌دهد در برنامه عبور مشعل مشکلی ایجاد نمی شود. تیسوندو و همکارانش قصد دارند در زمان عبور مشعل المپیک، اعتراضات خود را مطرح کنند.
او می‌گوید: این مشعلی از شرم است. تیسوند که مانند بسیاری از فعالان، موهای سر خود را تراشیده است تا به این ترتیب همبستگی خود با راهب و راهبه‌هایی که در چین دستگیر شده‌اند را نشان دهد، می گوید: ما یک اعتراض بزرگ را طرح‌ریزی کرده‌ایم. تظاهراتی آرام و بدون درگیری را انجام خواهیم داد. حرکتی که قطعا تاثیر‌گذار خواهد بود.
washingtonpost.com
2 آوریل 2008
