این را محمود ملاباشی، معاون دانشجویی وزارت علوم، تحقیقات و فناوری گفته و در حالی که بسیاری از رئیسان دانشگاههای کشور نسبت به تعلق نگرفتن سرانه بودجه به دانشگاهها و افزایش بی‌رویه ظرفیت دانشجویان معترضند، او تاکید کرده است:«وزارت علوم ظرفیت کامل برای جذب دانشجویان ایرانی خارج از کشور را دارد و این دانشجویان می‌توانند به آسانی در یکی از دانشگاههای کشور مشغول تحصیل شوند.»
آغوش باز دانشگاههای علمی کاربردی و پیام نور در این میان دانشگاههای علمی ـ کاربردی و پیام‌نور بیشترین سهم پذیرش دانشجو را به‌خود اختصاص داده‌اند و گویی آغوش باز کرده‌اند برای همه داوطلبان کنکور تا واسطه‌ای باشند برای گرفتن مدرک! هرچند دانشگاه پیام نور برای پذیرش دانشجو تبلیغات خیابانی پخش می‌کند، اما به‌نظر می‌رسد که دانشگاه علمی ـ کاربردی نیز نخواسته از این رقابت عقب بماند.
چندی قبل حسین بلندی، رئیس دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی نیز گفته بود: «ظرفیت پذیرش دوره‌های کارشناسی پیوسته و ناپیوسته دانشگاه جامع علمی ـ کاربردی در سال جاری 300 درصد رشد داشته است.»
طبق گفته بلندی، پذیرش دانشجو در مقطع کاردانی در 215 رشته انجام می‌شود و در مقاطع کارشناسی پیوسته و ناپیوسته در 107 رشته، 26 هزار و 500 نفر پذیرفته می‌شوند. از سوی دیگر دکتر بلندی با افتخار اعلام می‌کند در سال 83 در 37 رشته کارشناسی ناپیوسته 2 هزار نفر ظرفیت، در سال 84 در 37 رشته 4 هزار ظرفیت و در سال 85 در 66 رشته 8 هزار ظرفیت در دانشگاه علمی ـ کاربردی ایجاد شد، اما این رقم در سال جاری افزایش قابل توجهی داشته است.
دانشگاه علوم پزشکی نیز سعی کرده است در این عرصه عقب نماند؛ به‌طوری که دکتر کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت، درمان آموزش پزشکی هم از افزایش 60 درصدی ظرفیت تحصیلات تکمیلی دانشگاههای علوم پزشکی در 2 سال گذشته خبر داده و آن را یکی از دستاوردهای مهم دولت نهم دانسته است.
دستاوردی که اگر به‌درستی مدیریت نشود، می‌تواند منجر به فاجعه‌ای در نظام آموزش عالی کشور شود. و ظرفیت ناگهان افزایش یافت این همه ماجرا نیست؛ چرا که بسیاری از صاحب‌نظران و کارشناسان نسبت به کاهش سطح کیفیت آموزش و نبود امکانات مناسب تذکر داده‌اند. به‌عنوان نمونه، چندی قبل رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس به انتقاد از توسعه دانشگاه پیام نور پرداخت و تاکید کرد که هرچند با افزایش ظرفیت دانشجو در دانشگاهها موافق هستیم، اما معتقدیم کیفیت باید همراه با کمیت باشد.
به گفته عباسپور تهرانی، دانشگاه آزاد اسلامی هم‌اکنون ظرفیت بالایی از دانشجویان را تحت پوشش قرار داده به‌طوری‌که جمعیت دانشجویی آن افزون بر یک میلیون نفر است؛ اما این رشد در 25 سال اتفاق افتاده در حالی که ظرفیت دانشگاه پیام نور از 360 هزار دانشجو در 2 سال گذشته به یک میلیون رسیده است.
وی با بیان اینکه ظرفیت 360 هزار نفری دانشگاه پیام نور در 2 سال گذشته نیز برای دانشگاهی که از امکانات کافی برخوردار نیست، نگران‌کننده است، می‌افزاید: «ما با توسعه تحصیلات تکمیلی مخالف نیستیم. توسعه در دانشگاه‌هایی مانند تهران و شریف ایده‌آل، اما برای دانشگاهی که از امکانات کافی برخوردار نیست، خطرناک است.»
به گفته رئیس کمیسیون آموزش و تحقیقات مجلس شورای اسلامی، در کنکور سراسری سال 86 در حدود 57 درصد پذیرش به دانشگاه پیام نور مربوط می‌شد که اگر به این تعداد فراگیر را نیز اضافه کنیم، آمار ظرفیت دانشجویان در این دانشگاه بیش از این درصد می‌شود و این می‌تواند تبعات خطرناکی در برداشته باشد.
نارضایتی از افزایش ظرفیت‌ها این پذیرش خارج از ضابطه تنها مخصوص دانشگاه‌هایی چون پیام نور و علمی ـ کاربردی نیست و بسیاری دیگر از دانشگاههای معتبر کشور نیز از این افزایش ظرفیت‌ها بدون در نظر گرفتن زیرساخت‌ها و بودجه کافی دلخورند.
دکتر سرورالدین، رئیس دانشگاه تبریز، در این زمینه می‌گوید: «در سال 85 تصویب شد تا بودجه دانشگاهها به‌صورت سرانه‌ای با توجه به تعداد دانشجوی دانشگاه در نظر گرفته شود. با وجود اینکه سرانه‌ای شدن بودجه می‌توانست مشکلاتی هم داشته باشد، اما همه دانشگاهها از آن استقبال کردند، چون روش عادلانه‌تری بود و تکلیف بودجه هر دانشگاهی با توجه به تعداد دانشجویانش مشخص می‌شد و بحث‌های رایج بین دانشگاهها و سازمان برنامه بودجه و مجلس شورای اسلامی را منتفی می‌کرد.»
وی با اشاره به اینکه در سال 85 بر مبنای آمار دانشجویی سال 84 بودجه دانشگاهها پرداخت شده است، تصریح می‌کند: «با وجود آنکه سال گذشته نیز با کسری بودجه مواجه بودیم، اما این امیدواری وجود داشت که سرانه‌ای بودن بودجه ادامه پیدا کند و مشکلات به تدریج حل شود.» رئیس دانشگاه تبریز می‌گوید: « مسئولان به دانشگاهها پاسخ دهند که وقتی از محاسبه سرانه‌ای بودجه چشم‌پوشی می‌کنند، دانشگاهی مانند دانشگاه تبریز چگونه دانشجویانی را که در اثر افزایش ظرفیت پذیرفته شده‌اند، اداره کند؟»
دانشگاههای دبیرستانی شده! از سوی دیگر دکتر حسینعلی افخمی، مدیرگروه علوم ارتباطات دانشگاه علامه طباطبایی در رابطه با کاهش کیفیت آموزش و تبعات منفی آن می‌گوید: «بسیاری از رشته‌هایی که آمادگی خود را برای ایجاد آنها اعلام کرده‌اند، حداقل با 3 مشکل روبه‌رو هستند؛ اول وجود نظام متمرکز با ورود قیفی و خروجی دروازه‌ای؛ یعنی تا زمانی که خروجی دانشگاهها سهل و کنترل کیفی بر آنها حداقل است، نیازهای علمی کشور که هدف اصلی آموزش عالی است هرگز تامین نمی‌شود.
دوم؛ عدم‌تناسب رشد فضا و امکانات آموزشی با افزایش ظرفیت‌هاست و سوم اینکه؛ تدریس‌محوری جای پژوهشگری می‌نشیند که حیطه‌های علوم اجتماعی و انسانی را به نقال‌خانه تبدیل می‌کند.»
به عبارت دیگر، همان ساختار مریض حاکم در آموزش و پرورش خودش را به آموزش عالی تحمیل می‌کند. جالب اینجاست که مدتی این موضوع بر سر زبان‌ها افتاده بود که قرار است آموزش و پرورش، جور کمبود فضای آموزشی دانشگاه پیام‌نور را به‌دوش بکشد. از طرف دیگر، به‌نظر می‌رسد افزایش پذیرش دانشگاه پیام‌نور قرار است گذشته از ترافیک کنکور، از حجم دانشجویان پشت درهای دانشگاه آزاد نیز بکاهد.
اما باید این نکته را مطرح کرد که در این موضوعات نمی‌توان دست به اقدامات برق‌آسا زد و افزایش پذیرش دانشجو در عین حالی که به ظاهر سدشکن کنکور است، اما نبود زیرساخت‌های لازم می‌تواند سیلی به پا کند که نه از سد نشانی بماند و نه از سدشکن!
